په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

 

 

ئایا ره‌خنه‌ی مه‌نسوری حیکمه‌ت

سه‌باره‌ت به‌ دیموکراسی و سیسته‌می په‌ڕله‌مانی
له ‌دیدیکی مارکسیستیه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌

یان شێواندنی ره‌خنه‌ی مارکسه‌ له ‌سیسته‌می سه‌رمایه‌داری ؟

 

کۆچه‌ر


سه‌رکه‌وتوویی مارکسیسزم له ‌مه‌یدانی گه‌ڵاڵه‌کردنی کۆمۆنیزم وه‌ک زانستی رزگاری به‌خشی سه‌رجه‌م کۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی هه‌روا له‌خۆوه‌نه‌بووه‌ و نییه‌ تا ئه‌و راده‌یه‌ی که‌ ئه‌مرۆ خودی سیسته‌می سه‌رمایه‌داری که‌وتۆته ‌شه‌نوکه‌وکردنی ته‌واوی به‌ندو بڕگه‌کانی مارکسیزم بۆ مه‌به‌ستی فریاکه‌وتنی پینه‌و په‌ڕۆکردنی کون و که‌له‌به‌ره‌کانی سیسته‌مه‌که‌ی.

 

بۆ نمونه ‌به‌ده‌سته‌وه‌گرتنی یاساکانی که‌مکردنه‌وه‌ی بێکاری یان هیچ نه‌بێت سوودوه‌رگرتن له‌یاسای بیمه‌ی بێکاری و سۆسیال و په‌یره‌وکردنی یاسای سه‌رپه‌رشتی کردنی مناڵانی بێ سه‌رپه‌رشت و به‌ناو ناشه‌رعی ،ئه‌گه‌ر چی له‌خۆوه ‌ملی پێ نه‌داوه‌ به‌ڵام سوودیکی باشی لێوه‌رگرتوه‌ بۆ درێژه‌پێدانی ته‌مه‌نی و ئارایشکردنه‌وه‌ی روخساری له‌به‌رامبه‌ر کۆمه‌ڵگادا.

 

مارکس هه‌ر زوو ئاڵمه‌وساتمی سیسته‌می سه‌رمایه‌داری ناساندوه‌ به‌کریکارانی جیهان به‌جۆرێک که ‌ده‌ڵێت هه‌ڵبژاردنه‌کان له‌سیسته‌می سه‌رمایه‌داریدا له ‌تیژکردنه‌وه‌ی تیغی ده‌ستیان جاریکی تر به‌سه‌ر سه‌روگیانی کرێکاران هیچی تر نییه‌‌. ئایا ئه‌مه ‌مانای هه‌وڵدانێکی تری سه‌رمایه‌دارانه‌ وه‌ک ئه‌وه‌ی که ‌مه‌نسوری حیکمه‌ت ده‌ڵێت هه‌ڵبژاردن به‌ڵکو بۆئه‌وه‌یه‌ که‌به‌شی ئه‌وان له ‌ئیمکاناتی کۆمه‌ڵگای ئێستا له‌ده‌وره‌ی داهاتودا که‌م و زیاد بکات ئاخر کام زیادکردنه بۆ داهاتی کرێکاران یان کام که‌مکردنه‌وه‌یه ‌له ‌داهاتی سه‌رمایه‌داران؟ ئه‌وه ‌بۆخۆی وه‌همه‌ته‌وه‌هومه‌.

 

سه‌رمایه‌داران هه‌میشه ‌له‌ هه‌وڵی که‌ڵه‌که‌ی سه‌رمایه‌دان به‌ که‌مکردنه‌وه‌ی داهاتی کرێکاران .

 

هه‌روه‌ها ئه‌و هه‌ڵبژاردنانه ‌ته‌نانه‌ت وه‌سیله‌ی ئاڵوگۆڕی لاوه‌کیش نین جا نازانیین ره‌نگدانه‌وه‌ی کام وه‌فاداری و کام هاوسه‌نگی ده‌بێت.

 

هه‌لبژاردنی له‌و جۆره ‌له‌ژێر فشاری کرێکاراندا نییه‌‌ تا هاوسه‌نگی هێز  ‌یان وه‌فاداریان نیشان بدرێت . پرۆسه‌ی هه‌ڵبژاردنه‌کانیان ده‌ریخستوه‌ که‌‌ کرێکاران به ‌گه‌رم و شه‌وقه‌وه‌ نا‌چنه‌ پای سندوقه‌کان و ‌ئه‌نجامه‌کانیشی له‌سه‌ر ساخکردنه‌وه‌ی چۆنێتی  به‌رته‌سککردنه‌وه‌ی زیاتری  ده‌رامه‌تی کرێکارانه‌.


بڕوانه‌ تێکسته‌که‌ی مه‌نسوری حیکمه‌ت: (هێڵی ته‌ئکید هی منه‌)


‌{{ ...کرێکار، تەسویرێکى واقعى ترو بێ تەوەهوم ترى هەیە سەبارەت بەجێگاوڕێگاى هەڵبژاردن و پەرلەمان لەژیانى خۆیاندا. دەزانن کە هەڵبژاردن وەسیلەى ئاڵوگۆڕى ڕیشەیی نییە لە کۆمەڵگادا، دەزانن کە خاوەنى چینایەتى دەسەڵاتى سیاسی لەرێگەى هەڵبژاردنى پەرلەمانییەوە دیارى ناکرێت ، دەزانن کە لانى زۆرى چاوەڕوانى لەپەرلەمان بریتى یە لە کۆمەککردن بە مەسەلەى کۆمەڵە ڕیفۆرمێکى دیاریکراو، دەزانن کە هەڵبژاردن بۆ بوون و نەبوونى سەرمایەو سەرمایەدارى نییە، بەڵکو بۆ ئەوەیە کە بەشى ئەوان لە ئیمکاناتى کۆمەڵگاى ئێستا لەدەورەى داهاتوودا هەندێ کەم و زیادبکات، دەزانن کە ئاکامى هەڵبژاردنى پەرلەمان تەنها ڕەنگدانەوەیەکى کەم تا زۆر وەفادارانەى هێزو هاوسەنگییەک دەبێ کە ئێستا، لەدەرەوەى پەرلەمان و دیموکراسیدا، لەناو چینەکاندا بەرقەرارە }}.

سه‌رچاوه‌: سه‌باره‌ت بە دیموکراسی و سیستەمی پەرلەمانی.- دیمانه‌ له‌گه‌ڵ مه‌نسور حکمه‌ت - ئه‌نته‌رناسیونال / ماڵپه‌ڕی ئه‌مڕۆ - ١٠\٩\٢٠٠٨ -