٢٢\٨\٢٠١٤
داعش و پارتی و یەکێتی و کۆمەڵ و
یەکگرتوو
هیچ
جیاوازییەک لە نێوانیاندا نییە.
تاڤگە سابیر
لە چلەکانی سەدەی بیستەمەوە تاکو نەوەدەکانی ئەو سەدەیە جەماوەر یان
کۆمەڵگای کوردی تەنیا توانیویەتی یەك هێزی ' سیاسی " دروسبکات بە دوو
باڵی لێکجیابووەوە ، دوو گروپ یان دوو باڵ ، بەڵام یاك هێز یەك جەوهەر
یەك زەین سەربەیەك هێز، یەك ستراکچەری عەقڵی ، هەموو هەوڵێك بۆ ناونانی
یەکێکیان بەمۆدێرن (یەکێتی) و ئەویدەکەیان بەکۆنەپەرست (پارتی)
هەوڵێکە زیاتر لەپڕوپاگەندە دەچێت نەك خوێندنەوەی جدیی لێۆرسراوانە ،
یەکێتی پارتیەو پارتی یەکێتیە دیارە لە جەوهەردا ، هەردووك لە جەوهەردا
یەك هێز پێکدەهێنن یەك تایپی هێزن کەزادەی کۆمەڵگای کوردیە ، ئەوەی
دەمێنێتەوە کە گوایا جیاوازییە لە نێوانیاندا ، لە ڕاستیدا هەندێ
وردەکارییە کەلەخودی جەوهەرەکە یان ماهیەتی هێزەکە ناگۆڕێت ناسینەوەو
پۆلێنکردنی هێزەکان خۆی زانستەو شارەزایی پێویستەو هەرگیز بابەتی
''را''
ی من و ''را''ی تۆ نییە نەڵام ئێمە ئاگاییەکمان لەم زانستە نییە.
لە دوای نەوەدەکانەوە " هێز " ێکی دیکە سەرهەڵدەدات ، بەپلەی یەك زادەی
کۆمەڵگای کوردی و دواجار لە ژێر کاریگەری دیاردەیەکی جیهانیدا ، ئەویش
ئەو "هێزە" ی پێیدەڵێن "داعش " یان و گروپە ئیسلامییەکانی کوردستان.
باهەر لەسەرەتاوە ئەوە ئاشکرابێت کە بەپێی تایپۆلۆجی هێزەکان ، ئەو
هێزە ئیسلامییانە لەژێر هەر ناوێکدابن یەك هێز پێکدەهێنن ، واتە
بزووتنەوەو کۆمەڵ و یەکگرتووی ئیسلامی و داعش هەر هەموو یەك هێزن ،
واتە ئەو پۆلینکردنەی ، کە ئێمە ڕۆژێك کردوومانە گوایا هەندێکیان
توندڕەون یان ئەوانی دیکە میانەڕەون، پۆلێنکردنێکبووە لەسەرئاستی شکڵی
و لە جەوهەردا ئەمانە هەر هەموو یەك تایپی هێزن و دەبێت ئاوهاش
مامەڵەیان لەتەکدابکردرێت وەك یەك" هێز".
لەسەرهەڵدانی ئەم دیاردەیە یان ئەم هێزە " داعش" ە بەپلەی یەك
لێپرسراوێتییەکە دەکەوێتە سەرشانی خودی ئەو کۆمەڵگایە ، کۆمەڵگای کوردی،
وەك چۆن لەبەرهەمێکمدا وتومە کە " جیهانی " ئیسلام " لە مێژ بوو خەونی
بەلە دایکبوونی پرۆژەیەکەوە دەبینی ، هێزێك کە بتوانێت ڕێنسانسێك سەر
ڕێگا بخات کەچی ئەوەی کە لە دایکبوو بنەڕەتخوازی ئیسلام بوو ، کە
منداڵێکی ئیفلیج و پەککەوتە ئەوەی لەدایکبوو هێزێکی ترسناك ، ترسناك لە
ئەجێنداو بەرنامەکانی و لە بێئگاگاییە سەرسورهێنەرەکەیدا لەمەدەنیەت و
عەقڵانیەت و ترسناك لە دژایەتییکردنیدا بۆ هەموو بیرکردنەوەیەکی ڕەسەن
و عەقڵانی ، بەهەمانشێوە کۆمەڵگای کوردی پێویستی بەهێزێکی چالاك و نوێ
، خاوەن پرۆژەی ڕێنسانسێك هەبوو ، کە چی ئەو کۆمەڵگایە ژانگرتی و ئەم "هێزە"
ئیفلیجەی لێکەوتەخوارەوە کا ناوی " هێزی ئیسلامییە" هێزێکی دژە چالاك
دژە عەقڵ، دژە سیاسەت دژە مرۆ " هێز"ی ئیسلامی یان گروپە ئیسلامیەکان
لە جەوهەردا هەر هەموو یەك کەڵتی ئاینی پێکدەهێنن ، کە ڵتێك کەلەسەر
هەندێ وێناو جەغدکردن و ڕەمزو خوێندنەوەی هەرە سەتحییانەی نەك تێکستە
ئاینی و فیکرییەکانی ، بەڵکو خوێندنەوەی هەرە ڕووکەشانەی واقیع و هەندێ
ڕیچواڵ ( سرووت) ی ڕووتی بێمەغزاو ناوەرۆك و لە کارکەوتوو دەژی.
من لە بۆنەیەکی دیکەدا لە سەر ئەم دیاردەیە قسە دەکەم ، بەڵام دەرهەق
یێستا دەبێت بڵێین ، کە ئەم هێزە " داعشییە" کەزادەی هەمان هەلومەرجی
عەقڵی و سیاسی باوی کوردستانە لە جەوهەردا لەگەڵ " هێزە" کەی دیکە ،
پارتی و یەکێتی ، جیاوازی جەوهەری نییە ، من خۆم ئەو دیدەی ، کە پارتی
و یەکێتی بەسێکۆلاری کۆمەڵ و یەکگرتوو و داعش بەگروپی
ترادسیۆنی دەزانێت بە دیدێکی تەنك و سادەر و خاڵی لەهەر بیرکردنەوەیەکی
جدی دەزانم هەموو ئەو هێزانە لێرەو لەوێ لە ڕووکەشدا ، لە هەندێ
ڕەهەندی پراکتیکی و لەناو لەسەرمایە ڕەمزییەکانیانداو لەبۆچوونیاندا بۆ
ئەم یان ئەو دیاردە یاکێشە جیاوازی سادە لە نێوانیاندا هەیە ، بەڵام
لەجەوهەردا یەك شتن لە ستراکچەری زەین و عەقڵی و دەروونیدا یەك ماهیەت
پێکدەهێنن و لە یەك چاوگەوە سەرچاوەیانگرتووە ، ئەویش زەینی شێواوو
ئیفلیجی مرۆڤی داگیرکراوی کوردە ، لەو کۆمەڵە خەڵکەوە ، کە لە قۆزاغەو
لە ماڵە سەردابئاساکەی خۆیداو لەزەینە بەرتەسك و حاڵەتە و جودیە پڕ
لەخەلە لە میتافیزیقییەکەی خۆیدا گیری خواردووەو کڕکەوتووە.
هاتنی " هێزی داعش " خۆی زیادکردنی قەیرانێکی گەورەتربوو بۆ سەر خوانی
قەیرانەکانی کورد قەیرانی کورتکردنەوەی ڕەهەندی ئاینی و ڕۆحی بۆ هەندێك
ڕیچواڵی بەتاڵ و حەتاڵ ، وازهێنان لەبیرکردنەوە بۆ هێنانەکایەوەی
خوێندنەوەی قۆوڵی تێکستە ئاینی و فیکرییەکان ، لەجیاتی ئەمە گیرسانەوە
بەخوێندنەوەیەکی سادەلەوحانەی چەند " فەرموودەیەك " و چەند ئایەتێك ،
قەیرانی کورتکردنەوەی دنیا بۆ " بێباوەڕەکان " و " باوەڕدارەکان "
کورتکردنەوەی ژیان و بەتایبەتی ئاین بۆ هەندێ ڕووکەشی ، کورتکردنەوەی
ئەخلاق بۆ جلوبەرگ و هەندێ مەسەلەی زۆرسادە ، کەڕاداری ئەخلاق هەرگیز
نایانخوێنێتەوە، قەیرانی دژایەتیکردنی هەرە ئازادیە سەرەتاییەکانی
تاکەکان ، لەمانە کارەساتتر زیادکردنی ئەم قەیرانەیە ، قەیرانی
شێواندنی شارستانێتی و ترادسێونی ئسلامی، ئەم " هێزە" چونکی پاشگری "
ئسلامی" بەخۆوە لکاندووە ردوودا زادەی هێزێکی چالاکبووەو بەشێکبووە لە
کەلتووری ئیسلامی.
هەڵەیەکی فیکری و مەنهەجیە ، کە " کۆمەڵ یان " یەکگرتوو" یان " داعش"
یان هەر گروۆێکی دیکە ئیسلامی پەیوەسبکەین بەترادسیۆن و شارستانێتی
ئیسلامیەوە، ترادسیۆنێك ، کە لە ڕابوردوودا زادەی هێزێکی چالاکبووەو
بەشێکبووە لە کەلتووری باڵا مرۆڤایەتی ئەم " هێزە" ئیسلامیەش زادەی
کەلیوور یان " ئیسلامی شەۆبی یان میللی" یە نەك کەلتووری باڵا، ئەم
هێزە ئسلامیە" دژ بە کەلتووری باڵای مرۆڤایەتی نییە بەتەنیا ، بەڵکو دژ
بەو کەلتووری بالایەشە . کە ئیسلام ڕۆژگارێك خوڵقاندوویەتی لەوانە دژ
بەعیرفان و فەلسەفەوە ئەدەب و مۆسیقا و هونەرەکانە.
ئەم هێزە ئیسلامیە (لەبیرمان بێت هەر هەموو گروپەکان ، توندڕەوو
میانەڕەو) لە سەتحەیەتیدا، لە تەنکییەکەدا مانیڤیستی ئیسلامێکی شعبی
دەکات ئیسلامی میللی واتە ئەو ئیسلامەی کەزادەی خەیاڵ و بیرکردنەوە (
ڕاکردن لە بیرکردنەوە) و خورافاتی کۆمەڵانی خەڵکە ، واتە
بەجەماوەریکردنی ئاین ، واتە ئەوکاتەی کە ئاین ڕەهەندە قووڵە فیکری و
ڕۆحییەکانی لە دەستدەدات لە خوڵقێنەری کەلتووری باڵاوە خۆی دەبێتە
کەلتوورێکی میللی یان جەماوەری و ئینجا جەماوەر دەبێتە خوڵقێنەری ئەو
ئاینە ، کە پڕیەتی لەشتی سەیروسەمەرەو خوڕافات و بێ مانایی و وڕێنەی
سەیر ، ئیسلامی میللی زادەی چەندین سەدەی داڕزان
و داکەتن و سەرەولێژنەبوونەوەی ئیسلامە " هێزی ئیسلامی " لە کوردستاندا زادەی ئەم
ئیسلامی میللییەیەو زادەی شێواوی کوردە ، زەینێکی سادەلەوحی پاککراو
لەهەر ڕەهەندێکی قووڵ.
بەڵێ ئەمە دوا بەرهەمی کۆمەڵگای کوردیە ئەوە ناحاڵییە ، دیماگۆگە
وابزانێت کە سعوودیە یان میسر هێزی ئیسلامی لە کوردستاندا دروستکردووە
هێزی ئیسلامی لە کوردستاندا زادەی شکستی ئێمەیە، زادەی زەینە خواروخێچ
و شێواوو داگیرکراوەکەی ئێمەیە بە پلەی یەك دواجار شکستی ئیسلام.
شوێنی خۆیەتی بڵێنن ، کە ئەو" هێزە ئیسلامییە" بەشدارییەکی تەواوی ئەو
فەسادو ستەمکاریە دەکات ، کە لە کوردستابدا بەرکەماڵەو لێپرسراوە لەوەی
کەچی لەم دەڤەرەدا ڕوودەدات لێرەوە هەر هەوڵێکی ئەو کەڵتە ئاینییە
لەوەی ، کە گوایا ئۆپۆزیسیۆنە جگەلە کۆمیدیایەکی خوێناوی ، بەڵام خوێنی
سەدان لاوی ئەم ووڵاتە زیاتر هیچی دیکە نییە.
هەروەك چۆن سەرکردایەتی پارتی و یەکێتی چەندین ساڵە سەرقاڵی کوشتنی
سیاسەتن ئاوهاش ئەم ' هێزە ئیسلامی" زیاد لە دەساڵە سەرقاڵی ترۆرکردنی
سیاسەت لەوەدا کەگشت کێشە سیاسییەکان و مەدەنییەکان و کۆمەڵایەتییەکان
لە فەزای گشتیەوە دەگوێزێتەوە بۆ دانیشتنە تایبەتییەکانیان لە سەری ڕەش
یا قەڵاچوالان ، دوو شوێنی نا سیاسی و بە دوور لە شەفافیەتی مەدەنی و
سیاسی واتە هەوڵی بە عەشایەرکردنەوەی سیاسەت سەرقاڵی ترۆرکردنی سیاسەتن
لەوە، کە پێشوەخت و بێسازدانی گفتوگۆیەکی عەقڵی و بێ دبەیتێکی
مەدەنییانە لەسەر کێشەکان ، ئەوان بڕیاریانداوە کە بۆچوونی کام فەقێ
ئیسلام چارەسەری کێشەکانی ئێمە دەکات.
ماڵپەڕی تاڤگە سابیر
_________________________________
هەموو بابەتەکان دەربارەی
''داعش'' لێرە ببینە:
www.emrro.com/dosyeydahish.htm
|