په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٨\٢\٢٠١٢

گەندەڵیی دەسەڵات و قەیرانی ئۆپۆزسیۆن!

شەقامی کوردی بەرەو کوێ!؟


محەمەد بێبەش    


ئەگەر توێژینەوەیەکی زانستی و فەلسەفی و دیرۆکی، لەسەر چمک و باسکەکانی ماک و فاکتەرەکانی گەندەڵیەکانی ئەمڕۆی کوردستان بکەین، بێ گومان دەچنە مەخزەن و سەدێکی پەنگخواردوی ریزبەندی مێژوویەک..


هەرەوەها دەرئەنجامێک، کەسەرهەڵدانی جۆرو شێوازەکانی گەندەڵی بە پراکتیزەو میکانیزمی سیستەمێکدا بەناو فلتەری شۆڕش و خەباتدا قۆناغەکانی خۆی بڕیوە...! لەهەمان کاتدا هەڵگری ئیدیاو ستراتیژێکەو دەبێتە پێناسەو باجێکی زەق و لەیەخەی حیزبایەتی دەدرێ و دەبنە خاوەن هەموو مافێکی رەواو ناڕەوا لەناو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا.. دیارە ئەم دیدەی ئێمە ( ) بۆ شۆڕش و خەباتی چەکداری یەو بەستنەوەیە بەمێژوویەکی کورتی دوای سەرەتای ساڵەکانی شەستەو دابەش بوونی ئەم شۆڕش و خەباتە بە دوو ئیدیا و هێز سەرۆکایەتی جیاوازو دژ بەیەک، لێرەوە گەورەترین ماکی گەندەڵی لەدایک دەبێت و لێرەوە چاوپۆشی و ملکەچی خولقا، لەوێوە حەق و ناحەق یەکسان بوون، لەوێوە پیشەکان تێکەڵ کران و قەساب و بەقاڵ بونە سیاسی و سیاسیەکانیش بونە بازرگانی رۆژنامەو گۆڤارو میدیای چەواشە، لەوێوە خوێن بوو بە ناوبژییەوان، لەوێوە شەقامی کوردی و عەقڵی کوردی و فەرهەنگی کوردی و مێژووی کورد دوبەش کرا، لەوێوە نوسەرو روناکبیر شەرعیەتی نەماو چەک و خوێن جێگەیان بەپێنوس مرەکەب نەدا، لەوێوە هونەرو ئەدەب و کلتورو سنور دابەش کرا، لەوێوە دەرگای گەوجاندن و سیاسەتی دیکتاتۆریەت بەڕووی خەڵکی ئەم وڵاتەدا کرایەوە، لەوێوە دیپلۆمات و میدیای کوردی لە سیاسەتی چەواشەدا قەتیس کراو سەهۆڵ بەندانی پێدا رژا، لەوێوە خەوێکی قوڵی ئەسحاب کەئف شۆڕشی نیشتمانی و نەتەوەی کورد خەوێکی لێکەوت و غەرقی دنیای مێژووی گەندەڵی کرد، لەوێوە زام و ریشاڵەکانی گەندەڵی هێندە تەشەنەی کرد، تاکو گەردەلولی گەندەڵی بەرپا کرد و هەموو کون و قوژبنێکی عەقڵی سیاسی و ئیداری و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی و ئابوری و زانستی و میدیای گەندەڵ کردو زریانی چڵپاوی گەندەڵی گەیشتە هەموو تاک و حیزب و کەسایەتی و دنیای عەقڵی کوردی، و هەموو بەشەکانی ژیانی مرۆڤایەتی ئەم وڵاتەی داگیر کرد، لێرەدا ئەوەی جێ ی سەرنجەەە، لەقۆناغێکدا قۆرخ نەکرا، بگرە رۆژبەڕۆژو سات بەدوای ساتدا نەوە بەدوای نەوەدا گەندەڵی فکری دەخولقێنێت و لەگەڵ رەوتی گڵوبالیزم و تەکنەلۆژیاشدا هەنگاوی گەوجاندن و سیاسەتی چەواشە بەردەوامەو! نەک هەر گڵۆپالیزم نەیتوانی بیانوەستێنێ بەڵکو خستیانە خزمەتی چەواشەو گەوجاندنەوە...!


لەگەڵ ئەمەشدا هەموو دەزانین عەقڵی تەکنەلۆژیای زانستی تەندروستی و پیشەسازی و ئەندازیاری و فەلەکی و سیاسی جیهانی بەقۆناغێکی گەورەو لوتکەی قاڵبوندا دەڕوات کەچی سیاسەت و سیستەمی حیزبی کوردی لەهەمان بازنەدا دەسوڕێ و هیچ نوێخوازیەک ناگرێتەخۆ، هەرهەمان مهندیسی نیو سەدەی ڕابردوەو چارەنوس و مقەدەساتی ئەم گەل و نیشتمانەی بەرەو قەزاو قەدەرو ئافاتی چاوەڕوانی قەتیس کردووە!؟ لێرەوە پرسیارەکانی گوێ قوڵاغی ئەو وەڵامانەن ئایا ئەو عەقڵە مەعمارییەی سیاسەتی گەوجاندن کەی ئەم مێژە دەوەستێنێ...!؟ کەی ئەم بەستەڵەکە نەهامەتیە دەشکێنێ، کەی ئەم دیوارە دەڕوخێنێ لەبەردەم داڕشتنەەوەیی نوێژەنکردنەوەی فکری و سیستەمی نوێی عەقڵی مرۆڤایەتی....! لەمێژە کاتی خزبایەتی و کەسایەتی بەسەرچوە، کات کاتی سیستەم و یاسای دەستور یەکسانکردنەوەی مافی مرۆڤانە..! ئێستا ئاوێنەی گەوجاندن و چەواشەکردن تەنها ئەو روخسارە دەخاتە ڕوو کەئاوێنەکەی بەدەستەوەیە واتە پێش خەڵەتاندنی مرۆڤەکان، مرۆڤە خۆی دەخەمڵێنێ..!


لەسەرەتای هەشتاکاندا توێژێکی فکری پەیدا بوون، مەخابن ئەوانیش لەمەخزەنەکانی مارتین فیرۆ دەرنەچوون، بونەوە شاگردی هەمان دەست و هەمان قوتابی نەک نەیان توانی ئەو بازنەیە بشکێنن بگرە بونە مامۆستای هەمان قوتابخانەو ئەوەی توانیان بیکەن و بیگۆڕن تەنها ناوی قوتابخانەو قوتابیەکان بوو، چونکە هیچ جۆرە کۆرسێکی نوێبونەوەی ساڵانەیان وەرنەگرت، هیچ کەڵکیان لەنەخشەو هەندەسەی زانستی سیاسی تازە و ئەزمونی مێژوە دۆڕاوەکان وەرنەگرت، میکانیزمی گۆڕینی عەقڵی سیاسی ئەوان تەنها لە گۆڕینی خانوو خێزانەکانیان دا بوون نەک لەئەزمونی سیستەمی سیاسی ، بەواتایەکی تر شێوازو فاکتەرەکانی گەندڵی تەنها جێگۆڕکێ و رەنگ گۆڕکێ و ناوگۆڕکێ و ووشەگۆڕکێ بوو کۆتاریست و سیاسەتی سکتاریزمی گۆشەی تیڤیه‌کانن بوو؟


لێرەوە باسەکەمان شۆڕدەبێتەوە بۆ قەیرانی ئۆپۆزسیۆن و جێگۆڕکی بەناو واتاو ئیدیاو ستراتیژو خاسیەتەکانی ئۆپۆزسیۆن و شۆڕشی ئینقلابی لە هزرو فەلسەفە نوێ یەکانی شەقامی کوردی دا...! دەبێ دەنگ و پێنوس و فکرو فەلسەفەی سەنتەری عەقڵە نوێیەکان چرکەکانی دەبارە بونەوەی مێژووی لەتبوون و بانگەوازو لەت بوون بوەستێنن ، ئەگەرچی عەقڵی کوردی تاکو ئێستا لەخواست و حەزو ویستەکانی خۆی تێر نەبووەو چەمکەکانی نەتەوەیی و نیشتمانی لەراستەوە بۆ چەپ هەزم نەبوە و فکر و ئایدیاکان پەرش و بڵاو بوون و لەوتارێکی یەکگرتوی عەقڵی دا کۆنەکراوەنەتەوە بەڵکو هەر لەپەراوێزا ماوتەوەو بەئاقاری ناو بابەتە گەندەڵیەکاندا شۆڕبۆتەوەو بەسیاسەتی ئابوری دیزە بەدەرخۆنە کراوە...


سەیرنیە ئەگەر بڵێین شەقامی کوردی لەقەیرانێکی بەهێزی هزری نەتەوەیی و نیشتمانی دایە... هەروەک ئەوەی بڵێی قوربانی و خوێنی ساڵەهامان لەپێناوی چاکسازی ئابوری و دەستکەوتی ئابوری دا بوو بێت، هەموو دەنگ و رەنگ و میدیاکان حیزبەکان بەتایبەتیش هێزی بەهەڵستاری سوڵتەو دەسەڵات عەقڵی کوردیان لەبازنەی ئابوری و بەدەستهێنانی سوڵتەی بێ دەسەڵاتدا خەفەکردوە!؟ ئایا کاتی ئەوە نەهاتووە بەشەقامی کوردی بڵێین ماکی ئازادییەکان ئازادی نیشتمانە..! ئایا کاتی ئەوە نەهاتوە ئۆپۆزسیۆنێک بەرپا بکەین، کەشەقامی کوردی بەرەو ناوەرۆک و دایکی ئازادیەکان بەڕێبکات و کەئەویش رزگارکردنی نیشتمانە...


ئایا نەبونی ئازادی نیشتمان مەزنترین بەربەست نیە لەبەردەم تەواوی ئازادیەکانی مرۆڤ، ئەگەر لەڕوانگەی عەقڵ و فەلسەفەوە بدوێین، بێگومان هەر مرۆڤ و نەتەوەیەک خاوەنی وڵات و نیشتمانێکی سەربەخۆ نەبێت، نەبە مرۆڤێکی کامڵ دەژمێردرێت و نەئەتوانێ ببێتە خاوەن دەستورو سیستەمێکی بەهەرحاڵ لێرەوە دەڵێین؟ شەقامی کوردی لەم کات و ساتەدا پێویستی بەئۆپۆزسیۆنێکە کەماڵی گەندەڵیەکان ریشەکێش بکات و هەروەها پردی پڕەنسیپێکی ئازادیەکان بینا بکات، وشەی قەیرانی ئۆپۆزسیۆن لەوانەیە، پرسیار لای هەندێکمان دروست بکات و بپرسێ ئۆپۆزسیۆن چی یەو چۆنەو کێ یە؟ بۆیە حەزمان کرد جیاوازیەکانی نێوان ئۆپۆزسیۆن وبەرهەڵستکار کەئەمڕۆ پانتایی عەقڵی شەقامی کوردی وروژاندوە...!


هێڵی یەکەم / سوڵتەی بێ دەسەڵاتی سیاسی هەرێم، ئەم سوڵتە بێ دەسەڵاتی سیاسیە دابەش و پۆلێن دەکرێت بەدوو حیزب دا کە بەناوەندێکی حیزبی کەم دیسپلین و سەرکردایەتیەکی سکتاریزمی کۆمەڵایەتی دەژمێردرێن.
هێڵی دووەم/ سێ بزوتنەوەی ئیسلامی، کە دووانیان خاوەنی ئیدیایەکی دینی و مەزهەبی یە و کەبڕوای موتلەقیان بەدیموکراسی یەکلایەنە هەیەو هیچ حەقێک بەبەرامبەر نەدات، چونکە بەهەشتت پێ دەبەخشێ، سێهەمیان کاری ئیسلامی ئەوانیش لەپێناوس یەدەستهێنانی سوڵتەی بێ دەسەڵاتی سیاسیەو وروژاندنی عەقڵی شۆڕشی ئینقلابیە، بۆ بەدەستهێنانی فاکتەری ئیداری، هەر لەو ڕوانگەیەەوە پێمان خۆش بوو بەرچاو ڕونیەک لەسەر شۆڕش ئینقلابی و یاسای ئۆپۆزسیۆن بدەین.


دەبێ دەنگ و پێنوس و فکرو فەلسەفەی سەنتەری عەقڵە نوێیەکان چرکەکانی دەبارە بونەوەی مێژووی لەتبوون و بانگەوازو لەت بوون بوەستێنن ، ئەگەرچی عەقڵی کوردی تاکو ئێستا لەخواست و حەزو ویستەکانی خۆی تێر نهەبووەو چەمکەکانی نەتەوەیی و نیشتمانی لەراستەوە بۆ چەپ هەزم نەبوە و فکر و ئایدیاکان پەرش و بڵاو بوون و لەوتارێکی یەکگرتوی عەقڵی دا کۆنەکراوەنەتەوە بەڵکو هەر لەپەراوێزا ماوتەوەو بەئاقاری ناو بابەتە گەندەڵیەکاندا شۆڕبۆتەوەو بەسیاسەتی ئابوری دیزە بەدەرخۆنە کراوە...


سەیرنیە ئەگەر بڵێین شەقامی کوردی لەقەیرانێکی بەهێزی هزری نەتەوەیی و نیشتمانی دایە... هەروەک ئەوەی بڵێی قوربانی و خوێنی ساڵەهامان لەپێناوی چاکسازی ئابوری و دەستکەوتی ئابوری دا بوو بێت، هەموو دەنگ و رەنگ و میدیاکان حیزبەکان بەتایبەتیش هێزی بەرهەڵستاری سوڵتەو دەسەڵات عەقڵی کوردیان لەبازنەی ئابوری و بەدەستهێنانی سوڵتەی بێ دەسەڵاتدا خەفەکردوە!؟ ئایا کاتی ئەوە نەهاتووە بەشەقامی کوردی بڵێین ماکی ئازادییەکان ئازادی نیشتمانە..! ئایا کاتی ئەوە نەهاتوە ئۆپۆزسیۆنێک بەرپا بکەین، کەشەقامی کوردی بەرەو ناوەرۆک و دایکی ئازادیەکان بەڕێبکات و کەئەویش رزگارکردنی نیشتمانە...


ئایا نەبونی ئازادی نیشتمان مەزنترین بەربەست نیە لەبەردەم تەواوی ئازادیەکانی مرۆڤ، ئەگەر لەڕوانگەی عەقڵ و فەلسەفەوە بدوێین، بێگومان هەر مرۆڤ و نەتەوەیەک خاوەنی وڵات و نیشتمانێکی سەربەخۆ نەبێت، نەبە مرۆڤێکی کامڵ دەژمێردرێت و نەئەتوانێ ببێتە خاوەن دەستورو سیستەمێکی یەکسان و نەبەمافە بنەڕەتیەکانی مرۆڤایەتی شاد ئەبێت...!


بەهەرحاڵ لێرەوە دەڵێین؟ شەقامی کوردی لەم کات و ساتەدا پێویستی بەئۆپۆزسیۆنێکە کەماکیگەندەڵیەکان ریشەکێش بکات و هەروەها پردی پڕەنسیپێکی ئازادیەکان بینا بکات، وشەی قەیرانی ئۆپۆزسیۆن لەوانەیە، پرسیار لای هەندێکمان دروست بکات و بپرسێ ئۆپۆزسیۆن چی یەو چۆنەو کێ یە؟ بۆیە حەزمان کرد جیاوازیەکانی نێوان ئۆپۆزسیۆن وبەرهەڵستکار کەئەمڕۆ پانتایی عەقڵی شەقامی کوردی وروژاندوە...!


هێڵی یەکەم / سوڵتەی بێ دەسەڵاتی سیاسی هەرێم، ئەم سوڵتە بێ دەسەڵاتی سیاسیە دابەش و پۆلێن دەکرێت بەدوو حیزب دا کە بەناوەندێکی حیزبی کەم دیسپلین و سەرکردایەتیەکی سکتاریزمی کۆمەڵایەتی دەژمێردرێن .
هێڵی دووەم/ سێ بزوتنەوەی ئیعلامی، کە دووانیان خاوەنی ئیدیایەکی دینی و مەزهەبی یە و کەبڕوای موتلەقیان بەدیموکراسی یەکلایەنە هەیەو هیچ حەقێک بەبەرامبەر نەدات، چونکە بەهەشتت پێ دەبەخشێ، سێهەمیان کاری ئیسلامی ئەوانیش لەپێناوس یەدەستهێنانی سوڵتەی بێ دەسەڵاتی سیاسیەو وروژاندنی عەقڵی شۆڕشی ئینقلابیە، بۆ بەدەستهێنانی فاکتەری ئیداری، هەر لەو ڕوانگەیەەوە پێمان خۆش بوو بەرچاو ڕونیەک لەسەر شۆڕش ئینقلابی و یاسای ئۆپۆزسیۆن بدەین.


قەیرانی ئۆپۆزسیۆن یان شۆڕشی ئینقلابی.


فەرهەنگی گڵوبالیزم و تۆڕەکانی بەستنەوەی عەقڵی مرۆڤایەتی ، واتە نزیک بونەوەی گەلانی جیهان لەفەرهەنگ و سیستەمی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و کلتوری و بەستنەوەی ڕای گشتی بەیاسا بنەڕەتیەکانی مرۆڤایەتیەوە و گەیاندنی و ئاڵ و گۆڕی زانستە نوێ یەکان،بەهۆی پێشکەوتنی فاکتەرەکانی تەکنەلۆژیاوە..! ئەمەش خوێندنەوەیەکی ستاندەریمان لا دروست دەکات، لەلایەن یاساو ڕسکان و سیستەمی سیاسی، کە بەگوێرەی فەرهەنگی ناو ناوەرۆکیان خاسیەتەکانیان و ئاداو کاریان جیا بکەینەەوەو دور لەدەستی گەندەڵی میدیاو چەواشەکاری پڕوپاگەندی سیاسی..!


هەرچەندە لەجیهانی نوێی سیاسیدا بابەتی چەواشە جێگەی نەماوەو تەنانەت سزاو ئابڕو چونی لەسەرە، بەداخەوە لەناو هەندێ گەڵ و وڵاتی وەکو ئێمە تازە بە مۆدێرن دەکرێت و بەڕواڵەتی جیاواز پیشان دەدرێ و خەڵکیش دەگەوجێنێ، هۆکاری ئەم بابەتەش دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی سیستەمێکی زانستی، دەوترێ رۆشنبیرو ڕوناک بیر، کەواتە خوێنەر کراوە بەنوخبەو لەکۆمەڵ جیاکراوەتەوە..! جگە لەمەش تەکنەلۆژیای ئەنتەرنێت و سەتەلایت و بوارەکانی راگەیاندن، قۆرخ کراوەو لەلایەک و لەلایەن دەسەڵاتەوەو لەلایەک لەلایەن شۆڕشی ئینقلابیەوە، واتە دابەش بوە بەسەر دوو سایت و سیاسیەتی دیمالۆژیەتدا، کە جێگاو مەئوای ئۆپۆزسیۆن نابێتەوە چۆن لەسەرەتادا باسمان کە هەموو لەدایک بونێکی فکری و سیاسی و راگەیاندنمان لەباوەشی دایکێکی ئیفلیج و گەندەڵ، بەهەمان شێوەو روخسار ئۆپۆزسیۆنیش بەباوکێکی ئیفلیج و گەندەڵی میدیای لەخۆگرت تا رێژەی لاوان لە یاساو رێساکانی ئۆپۆزسیۆن و بەئاراستەی شۆڕشی ئینقلابی و تۆڵەدا براو بەناوی ئامانجەوە بەڵام بەکردەوەی رێبوار،رەنگدانەوەی چەواشەکاری هێندە کاری گەرو ریشەدار بووە تەواوی کۆمەڵگای بەرەو چەواشەکاری بردوەو راماڵیەوە بۆ نمونە/دەتوانن ناوی ئوتومبیلەکانیش بگۆڕن و خەڵکی چەواشە بکەن، دەرویش و دیوانەی حیزبی هێندە کاری گەرە حیزبەکان و بزوتنەوەکان هەر شێوازێکی خۆفرۆشی بکەن متمانە لەدەست نادەن....! وە کارێ رێبازی شۆڕشی ئینقلابی بگرێتە بەرو خۆت ناوبنێی ئۆپۆزسیۆن، کە جوددای ئەمە وەکو سیستەمی دیمکوراسی و مۆبۆکراسی وایە، کەچی خوێنەری ئێمە بۆی جیانابێتەوە..! هەربۆیە پێمان خۆشە رونکردنەوەیەکی سەرەتایی لەباری فکرو دروشم و ئامانج و بەرنامەو شێوازی کاریان بدەین، لەشۆڕشی ئینقلابیدا خواست و ئامانج و دروشمەکان زەقەو رەقن و لە سنەتەری هێلێکدا دەچەقن، واتە هەموو هزرو عەقڵ و خواستەکان بۆ مەبەستێک کۆدەکرێنەوە، ئەویش روخاندن و گۆڕینی دەسەڵاتە، هەروەها گەڕان و پشکنینی وردو لاوەکی بۆ دۆزینەوەی پونتی لاوازی دەسەڵات و بەقەبارە کردنی لەزهنی خەڵکیدا...! کوڵ و دڕک یەکسان دەبن، لەجیاتی میتنگ و کۆڕو سیمینار، چەقۆ و مۆسیکای جەنگ دەدوێ، لەباتی بایاساکردنی کۆمەڵ پۆلیس و یاسا دژوار دەکرێ و رێزو ئەرکیان قێزەوون دەکرێ، یاسا دەبێتە پەشتەماڵ و تەنها ئەو شوێنانەی پێدا دەپۆشرێ کەخواست و ویستی مرۆڤی پاڵەوانە..، زمانی دیالۆگ و حاڵی بوون دەبێتە پاساوی نابەجێ و قۆستنەوەی کارتی دۆڕاوی بەرامبەر....، بەرژەوەندی پاڵەوانەکان دەکەونە سەر حەزو خواستی جەماوەرەوە مرۆڤەکانیش بەرزو نزمی بەحورمەت و عەقڵیانەوە دەکرێ، و دەبنە کاڵای ئاڵ و گۆڕ و دەچنە سەر مێزی مامەڵەوە، تا کار دەگاتە تۆقاندن و تیرۆر، واتە هۆشی بیرکردنەوەیەک ئاراستە وەردەگرێ و لەچەقی هێزو چۆنیەتی هێز کۆدەبێتەوە، هێزەکانیش بەئامانجی روخاندن قاڵ دەکرێن، پێنوسەکان ئیدیای ماف و یاسا دەبەزێنن، روخسارەکان گرژو تەسک دەبنەوە! وشەی فەرهەنگی و کلتوری جیاواز ئیستیرادو خۆماڵی دەکرێ، تواناکانی بیرکردنەوە تەسک و بنبڕ دەبن، متمانەکان لاوازو بێهێز دەبن، سیاسەتی پەرتکەو زاڵ بە (ئاپارتاید) بەشێوازی کلتوری و کۆمەڵایەتی جارێکی تر زیندوو دەکرێنەوە، حەزو خواستی لاوان و گەنجان توشی شەلەل دەبن و رێگای سەرگەردانی هەڵدەژێرێ، خەبات و قوربانی خەڵکانی نەتەوەی و نیشتمانی لەکەدارو ناشرین دەکرێ، عەقڵە مادی و مسالیەکان تێکەڵ و پێکەڵ دەکرێ و چەواشەی فکری دەخولقێت..! بەواتایەکی تر هەموو هێڵەکان بەئاراستەی سەنتەرێکدا دەڕۆن ، و بۆتواندنەوەی سەنتەرێکی تر...! روخاندنی دەسەڵات و بدەستهێنانی دەسەڵات، بەهەمان کلتوری سیاسی و فەرهەنگی هۆشیاری و سیستەمی دیماگۆچی و گەندەڵی ئیداریەوە.


ئۆپۆزسیۆن.


پێک هێنانی پێنوسی ئازاد و راستگۆ و بڵندگۆی ماف و ئەرکە یاساییەکان، بوژاندنەوەو نوێکردنەوەی عەقڵی سیاسی و کۆمەڵایەتی، پێکهاتەی سیستەمی پەرلەمانی دەنگەکانی چین و توێژی کۆمەڵ، گەڕان بەدوای مافە شەرعیەکانی مرۆڤایەتی و یەکسان کردنی داهات و شێوازەکانی بەروبوم، هۆشیاری کۆمەڵایەتی بۆ نەهێشتنی کلتو روخسارەکان گرژو تەسک دەبنەوە!


گەندەڵی ...!


واتە بەیاساکردنی تاک و کۆی کۆمەڵ ، بنەمای کارکردنی ئۆپۆزسیۆن ئەرکە پێش ئەوەی ماف بێت، دۆڕاوە لەهەڵبژاردن ئەرکە بەچاکسازی بۆ بردنەوە ئەرکە لەهۆشیاری و پێگەیاندن، ئەرکە بۆ دەرخستنی راستیەکان، ئەرکە بۆ گۆڕینی سیستەمێکی حوازراو بۆ بردنەوە، ئەرکە بۆ مافە نەتەوەی و نیشتمانیەکان ئەرکە بۆ ئەدای سیاسەتی دۆڕاو چەواشەو هەڵًتەکاندنی کلتوری دووبەرەکی، ئەرکە بۆ گرێدانی شەقامی کوردی ، ئەرکە بۆ بەدەستهێنانی مافە نەتەوەی و نیشتمانیەکان و هۆشیاری ژینگەی پاکی سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و کلتوری و کەش و هەوا ئەرکە بۆ بنیاتنانی کۆمەڵگایەکی زانست و عەقڵانی ئەرکە بۆ چاکسازی پرۆژەی ئابوری و شیکردنەوەی کەپەیوەستە بەژیانی تاک و کۆمەڵی مرۆڤەکانەوە، ئەرکە رێزو شکۆمەندی شەهیدان و قوربانیانی ئەم وڵاتە بەرز رابگیرێ و تۆزاوی نەکرێن.. ئەرکە ئۆپۆزسیۆن وەک دەەسڵات تەنها مافەکان فێری خەڵک نەکات لەپێناوی بەرژەوەندی سیاسی، بەڵکو ئەرکەکان بەخەڵک رابگەیەنێ، ئەوەی سیستەمی شۆڕشی ئینقلابی و ئۆپۆزسیۆن و دەسەڵات بەیەکەوە گرێ دەدات تەنها دەستکەوتە زەقەکانی سیاسی یە نەتەوەی و نیشتمانیەکانە، نەک سوک کردن و تێکدانی ، چونکە سوک کردن و لەکەدار کردنی ئەم پیرۆزیانە دەچنە خانەی خەسڵەتە ناشیرینەکانی مرۆڤایەتی و بەکوردی خۆمان بەکرێ گیراو دەگرێتەوە، براینە ، خەڵکینە ، کوڕینە، با لێرەوە سەرەتای مێژویەکی سیاسی نوێ سیستەمێکی نوێ، کلتورو فەرهەنگی نوێ ئیداری و ئابوری و کۆمەڵایەتی – بخولقێنین، با عەقڵەکان بۆ ئامانجە نەتەوەی و نیشتمانیەکان بێت، بۆ داکۆکی لەمافی یەکسانی چین و توێژی تاک و کۆی کۆمەڵ بێت، حیزب و رێکخراو بزوتنەوەکانیان بۆ سیستەمێکی یەکسانی و دەستوری و یاسای بێت با دەستورو یاسا سەردارو سەروەر بن نەک کەسایەتی و حیزبایەتی....


با دەستور و یاسا لەبەرژەوەندی هەموو تاکێکی کۆمەڵ بێت نەک فەرمانبەرو فەرمانڕوا....! با مرەکەبی پێنوسەکانمان بۆ بسمیل کردنی عەقڵە ژەنگاویەکان بێت و مێژویەکی شکۆدا لێرەوە بۆ نەوەی نوێ بەجێ بهێڵین، با پێنوسەکانمان، ئەزایمی برینە قوڵەکانی مێژوومان بن ، نوکی پێنوسەکان فاکتەرێکی تیژکردنەوەی عەقڵی برایەتی و یەکسانیەکان و ئازادیەکان بن، با پێنوسەکان نوێڵی هەڵتەکاندنی گەندەڵی میدیا و مەعماری سیاسی یە سواوەکان بن، با پێنوسەکانمان بۆ بە مۆدێرن کردنی فکری و فەلسەفی ژیانی کۆمەڵایەتی و سیاسی و ئابوری و ئیداری بێت، با دەستور یاسامان بۆ یەکسانکردنەوەی مافی مرۆڤەکان بێت، با کلتوری نەخوازراو نەشیاوی وەک شەڕە پەڕۆ بگۆڕێ بۆ کلتوری فکری و سیستەم، با عەقڵی یان رەش یا سپی لەعەقڵی تاکەکان بگۆڕێ بۆ عەقڵی قبوڵی رەنگەکان و با شێوازی ووتارەکانمان ئارام و لەسەرخۆبێت بۆ تێ گەیشتنی یەکتر بێت بۆ جوانکردنی شارستانی بێت، بۆ حەوانەوەی مێشکەکان بێت، ووزە بەخش بێت، نەک کلتوری توڕەکردن و بێزارکردنی بەرامبەر، با ڕقی لەمێژینە بسڕینەوە، با دنیای ئینتەرنێت و زانستە نوێ یەکان لەبوارە فکریەکان بەکاربێن، نەک سڕکردن و تەمەڵ کردنی مێشکی لاوەکانمان، پێویستە ووشەو بەستەو ئەدەب و سیاسەت بۆ جوانکردنی مرۆڤەکان و ژینگەکان و نیشتمان بێت، نەک قێزەون کردنی مرۆڤایەتی و تێکدانی کۆمەڵگاو ناسنامەی شارستانی....! لێرەدا پێویستە ئەوە بڵێین مرۆڤ تا دور نەکەوێتەوە و گۆشەکانی غوربەت نەبینێت، نەخۆشەویستی خاک و نیشتمان ئەزانێت و نەکەم و کوڕیەکانی کۆمەڵایەتی و سیستەم و یاساکان تێدەگات، جارو باریش بەر توانج و پلاریش دەکەوێت ، پێش ئەوەی بچمە غوربەت لە (19/5/1992) یەکەم هەڵبژاردنی پەرلەمان لە کوردستان کرا. هەندێ رۆژنامەنوسی بیانی هاتنە کوردستان، ئێمەش چاومان کەوت بەیەکێک لەو رۆژنامە نوسانە کەخەڵکی فەرەنسا بوو، لێمان پرسی ئەم دەستپێکی دیموکراسی یە چۆن دەبینی، بەزرەدەخەنەیەکەوە ووتی ئەوە یلەوڵاتەکەی تۆدا ئەیبینم پێچەوانەی هەموو عورفێکی گەلانە، وتمان چۆن...؟ ووتی لەهەموو دنیادا حیزب دوای خەڵک دەکەوێت کەچی لەوڵاتەکەی ئێوەدا خەڵک دوای حیزب ئەکەوێت، دیاربوو مەبەستی لەشەڕە پەڕۆ بوو، لەغوربەت لەنەرویج لە کۆڕێکدا پێیان ووتم، فەلسەفەکانتان شێواون بڕۆن هەوڵبدەن پێناسەی جوگرافیایەک بەدەست بهێنن، لەکۆڕێکی تر لەسوید، پیاوێکی سویدی پێی ووتم بڕۆ کۆمەڵگایەکی زانست و تەندروست بنیات بنێ باشترە، لەسلێمانی کابرایەکی کۆری بەپێکەنینەوە پێی ووتم ئێوە گەنجەکانتان لاسایی باڵندە دەکەنەوە و خواردنی باڵدارەکان دەخۆن، هەر لەسلێمانی کابرایەکی دانیماریکی پێی ووتم بڕۆ کار لەسەر ئۆپۆزسیۆنێک بکەن کە تەنها مافەکان فێری کۆمەڵگا نەکات، بەڵکو ئێوە ئەرکەکانتان گەورەترن، لێرە دەڵێن کاتی ئەوە هاتوە هەموو فکرو عەقڵە نوێ یەکان لەدەستورو یاسایەکدا کۆ بکەینەوە، کەمافی هەموو مرۆڤەکان لەم وڵاتەدا یەکسان بکات، با مێژوو بدەینە دەست لاوەکانمان و بەبێگەردی و هۆشیاری و خۆیان بینوسنەوە، کە دور بێت لەووشەو رستەی خۆ سوک کردن و ناشرین کردنی روخساری مرۆڤەکان و وڵاتەکەمان، با نەوەی نوێ فێرمان بکەن و پێمان بڵێن هەموو مرۆڤێک لەناخی خۆیدا ئازادە چۆن بیر دەکاتەوە، بەڵام لەکردەوەکاندا ئازاد نیە، با نەوەی نوێ پێمان بڵێن گەندەڵیەکانی ئەمڕۆ بەدەستورو سیستەمی نوێ چارەسەر دەکرێن، نەک بەحیزبایەتی و کەسایەتی، با پێمان بڵێن ئێمە سیستەمێکی یەکسانی هاوچەرخ لەگەڵ گەلانی جیهان یەکسان دەبینەوە نەک بەشەڕە پەڕۆو چاو سورکردنەوە...!


با نەوەی نوێ دەنگ هەڵبڕن هاوار بکەن بەڕووی حیزبایەتی دا بڵێن، سەردەم سەردەمی عەقڵە نەک عەزەڵات، با کیژانی ئەم وڵاتە فێرمان بکەن و بڵێن رەگەزە جوانەکەی مرۆڤایەتی دەبێ لەمێژووی نوێ دا پێشڕەو بێت لەکاری سیاسی و ئابوری و کۆمەڵایەتی و ئیداری نەک تەنها قەتیس بکرێ بەناوی ووشەی شەرەف، چونکە ووشەی شەرەف بۆ هەردوو رەگەزە نەک بۆ یەک رەگەزی مرۆڤایەتی، شەرەفی مرۆڤەکان لەگوتارو کرداردایە، جوانیەکانی مرۆڤ لەووتەو رەفتاردایە، ئێمە باسمان لەشێوازو فاکتەرەکانی گەندەڵی کرد، بەڵام فاکتەری سەرەکی نەبوونی دەستورو یاسای گونجاوە کە چین و توێژو تاک و کۆمەڵ یەکسان بکات لە ئەرک و مافەکانیاندا، فاکتەری دووەم دەسەڵاتی رەهای سیاسی و حیزبیە.


هەرو ەها لایەنێکی تری گرنگ لەگەندەڵیەکان کە نابێ فەرامۆش بکرێ، نەبوونی کۆمەڵگایەکی زیندوو کە لەئەرک و مافە دیموکراسیەکان بەشێوەیەکی هۆشیاری جیا بکاتەوەو کاری پێبکات ، چونکە زۆر بەزەقی دەبینین دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن تەنها مافەکان فێری هاو وڵاتی دەکەن و ئەرکەکانیان لەبەرژەوەندی حیزبی و رێکخراوەیدا هێشتۆتەوە...! فاکتەرێکی تر راگەیاندن و میدیاکان هەڵگری ئیدیالۆژیایەکی رۆژنامەگەری نین و چەواشەکاریەکی زەبەلاحی پێوە دیارە، کەئەمەش هۆکارێکی گرنگی میدیای چەواشەیە، هەر بۆیە خوازیارین مرۆڤە هۆشیارەکان لەچاکسازی گەندەڵی میدیاوە دەست بەکاربن و ، تەنها لەو مینبەرەوە دەتوانین ماکی گەندەڵیەکان لەچوارچێوەی سیستەمێکی دەستورو یاسای قەتیس بکەین و تەواوی چین و توێژو تاکەکانی کۆمەڵ بەیاسا بکەین...!
 

 

bebash_62@hotmail.se

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک