|
|
|
هاوسه‌ریی کاتى لە عێراق روو لە زێدەبوون دەکا.
لەگەل ئەوەى دەوڵەتى عێراق نزیکەى چل ساڵ بە هۆى سیاسەتى چەوتى حکومەتە یەک لە دوایەکەکانى نەیتوانیوە بە شێوەیەکى راست و دروست چارەسەرى کۆمەڵێک کێشەى کۆمەڵایەتى و سیاسى بکات ، بۆیە ساڵ لە دواى ساڵ گرفت و کیشەکان کەلەکە لەسەر یەک دەکات و لە ئەنجامیش تەواوى شیرازەى خێزان و کۆمەڵگاى عێراقى بەرەو ئاقارێکى تر دەبات و قه‌یران لە دواى قه‌یران بەرۆکى ئەم کۆمەڵگایە دەگرێت.
هەندێ لە سەرەچاوەکانى نەتەوە یەکگرتوەکان دەڵێن لە کاتى شەرى تائیفى لە عێراق رۆژانە نزیکەى 100 تا 90 ئافرەتى عێراقى بە هۆى کوژرانى هاوسەرەکانیان بێوەژەن دەبوون هەمان سەرچاوە باس لە بوونى ملیۆن ئافرەتى عێراقى دەکات کە هۆى کۆمەڵێک شەرى یەک لە دوا یەک وڵاتەکەیان بێ کەس ماونەتەوە بێجگە لەم ئافرەتە عێراقیانەى کە لە وڵاتە دراوسێکان بە هۆى ئاوارە بوون و کوژرانى هاوسەرکانیان لە ژیانێکى خراپ درێژە بە ژیانى خۆیان دەدەن ، ئەم چەند ساڵەى دوایش بە هۆى تێک چوونى بارودۆخى کۆمەڵایەتى زۆر لە عێراقیەکان کۆمەڵێک دیاردەو گرفتى کۆمەڵایتى رووى لە نێو کۆمەڵگاى عێراقى کردووە لە ئەنجامیش ئافرەتان و منداڵان قوربانى یەکەمى ئەو گرفتانەن لە نَیو ئەم دیاردانە ئێستا کە بەشێوەیەکى فرەوان لە هەندێ ناوچەى خوارووى عێراق بڵاو بۆتەوە هاوسه‌ریی کاتیە .
بەڵام رۆژنامەى ( الراى العام ) دەڵێت لە کاتى رژێمى بەعسیش ئەم دیاردەیە لە شارە شیعە مەزهەبەکانى عێراق هەر هەبووە هەر بۆیەش ئەم رۆژنامەیە لە رێگاى بەدوادچونێکى رۆژنامەگەرى دا دەڵێت جاران لە شارى کەربەلا بە تایبەتى ئەو شەقامەى کە لە هەردوو مەرقەدى ئیمام حسین و مەرقەدى ئیمام عەباس نزیکە بە شێوەیەکى زۆر بەرچاو و فرەوان لە رێگاى نوسینەگەى چەند پارێزەرێکى عێراقى ئەم کارە رۆژانە ئەنجام دەدرا ، پاشان ئەم رۆژنامەیە زیاتر قسە لەسەر ئەم دیاردەیە دەکات و دەڵێت ئێستا هاوسه‌ریی کاتى بە شێوەیەکى فرەوان لە نێو زۆربەى زۆرى زانکۆکانى خواروى عێراق بڵاو بۆتەوە کچانى عَیراقیش بەتایەبتى شیعە مەزهەبەکان لە پێناو بە دەست کەوتنى بژیوى ژیانیان پەنا بۆ ئەم جۆرە هاوسه‌رییه دەبەن لە هەمان کات هەندێ لەم ئافرەتە عێراقیانەى کە لەم دواییە بە شێوەیەکى نەهێنى قسەیان بۆ هەندێ دەزگاى هەواڵ کردووە باس لە فەتوایەکى شەرعى گەورە پیاوانى ئیسلامى شیعەکان دەکەن کە رێگا بە ئافرەتە عێراقیەکان دەدات ئەم جۆرە هاوسه‌رییه بکەن بەڵام بۆچونى هەندێ لە ئافرەتانى تر پێچەوانەى بۆچونەکانى ترە هۆکارەکەش راستەوخۆ بۆ زێدە بوونى رەگەزى مێینەو کەم بوونى روو تێکردنى پیاوانى عێراقى بۆ ماڵ دروست کردن و هاوسه‌رییه‌کی بەرده‌وام کە لە ئەنجامیشیدا منداڵ و ماڵ دهێتە بەرهەم.
لەو ئافرەتە عێراقیانەى لەماوەیەک لە نێو ئەم ئه‌زموونه‌ی هاوسه‌ریی ژیاوون هەندێ لایەنى ئه‌زموونه‌که‌یان باس دەکەن و دەڵێن چەند جارێک لە رێگاى هەندێ نوسینگەى پیاوە ئاینیەکان لە ناوچەکانى کازمیەو کەرەبلا شومان بە هەندێ لەم پیاوە (مولەتزیم) و خواناسانە کردووە بۆ ماوەیەکى کورتیش وەک هاوسەرى یەکتر بەرامبەر برێک پارە ئیمەیان دەست نیشان کردووە، یەکێک لەم کچە گەنجانەیە لە یه‌کێک لە زانکۆکانى ئێواران لە بەشى زمانى ئینگلیزى لە بەغدا دەخوێنێت ودەڵێت هیچ شەرمێک لەوە نابینم ئەگەر من جۆرێک لەو ئه‌زموونه‌م بینیبێ گرینگ ئەوەیە چەند جارێک لە رێگاى پیاوە ئاینیەکان شووم کردووە لە ئەنجامیش توانیتم خۆم بۆ ماوەیەکى درێژ بژێنم پاشانیش دەڵێت ئەم جۆرە هاوسه‌رییه رێگرە لە لادانى ره‌وشتیی گەنجان چونکە (شەرع) رێگاى بەم جۆرە هاوسه‌رییه دواوەو هەر لە عێراقیش ئەم جۆرە هاوسه‌رییه نابینرێت ، نوسینگەیەکى ماره‌کردن و هاوسه‌رگیریی ئەو پیاو و ئافرەتە عێراقیانەى کە روو لە جۆرە هاوسه‌رییه دەکەن لە ناوچەى (رەسافە) لە بەغدا دەڵێت رۆژانە نزیکەى 19 تا 20 مارەبرینى هاوسه‌ریی کاتى بە شێوەیەکى یاسایى دەکەین و گرینگیش بە مافى هەردوو لا لەم جۆرە هاوسه‌رییه دەدین بۆ ئەوەى هیچ لایەک مافی نەخورێت بەتایبەتى ئافرەتان.
تەشنەکردنى و زۆربوونى ئەم جۆرە هاوسه‌رییه لە عێراق بۆچوونى جیاجیاى لە نێو عیراقیەکان دروست کردووە دکتۆر (محه‌مه‌د حوسێن ئه‌لنه‌جاڕ) لە کۆلیژى ئادابى بەغدا دەڵێت ئەم جۆرە هاوسه‌رییه راى جیاجیاى دروست کردووە شەقامى عێراقیش لە نێوان قبول کردن و ره‌تکردنه‌وه‌ی ئەم دیاردەیە کە بە راى دکتۆر محەمەد زیاتر لە ناوچە لادێیەکانى خواروى عێراق بە هۆى نه‌ریته کۆنەکان تەشەنەى کردووە لەم رووە (شێخ حوسێن کەعبى) کە یەکێک لە پیاوە ئاینیەکانى شیعەیە لە ناوچەى سەدر لە بەغدا دەَلێت ئێستا هاوسه‌ریی کاتى لە عیرَاق هەیە ئەم جۆرە هاوسه‌رییه‌ش یەکێکە لە کۆمەڵێک جۆرى هاوسه‌رگیریی کە (شەرع) و ئاینى ئیسلام رێگاى پێداوە و زیاتریش ئەم جۆرە هاوسه‌رییه بۆ ئەو پیاوانەى کە بۆ ماوەیەک شارو وڵاتى خۆیان جێ هێشتوە نایانەوێت (زینا) بکەن و پەنا بۆ کارى (حه‌رام)کراو ببەن ، پاشان ئەم پیاوە شیعە مەزهەبە دەڵێت لاى زۆربەى زۆرى گەورە مەرجه‌حەکانى شیعەکان لە گشت جیهان ئەم جۆرە هاوسه‌رییه رێگاى پێدراوە هەر لە عێراقیش ئەم دیاردەیە نییه بەڵکو لە زۆربەى ئەم ولاتانەى شیعە مەزهەبەکانى تێدایە ئەو جۆە هاوسه‌رییه هەیە ، پاشان شێخ کەعبى دەڵێت ئێمەى شیعە مەزهەب جیا لە سونەکان بۆچونى خۆمان هەیە کاتێک خواى گەورە لە ئایەتێکى قورئان دەڵێت ( فما استمتعتم بە منهن الى اجل مسمى ) پاشان دەڵێت ئێمەى پیاوانى ئاینى شیعە مەزهەب لە رێگاى بۆچونەکانى کورى عەباس و کورى مەسعود پشت بە نوسین و بەسەرهاتەکانى ئەم گەورە زانایانە دەبەستین کاتێک ئه‌و جۆرە هاوسه‌رییه رێگا پێدەدەن و بنەماى تایبەتیشى بۆ دادەنێن چونکە هاوسه‌ریی کاتى بۆ هەموو کەس نابێت بەڵکوو هەوڵێکە بۆ رێگاگرتن لە لادان و پەنابردنە بەر کارى (حەرام)کراو.
(عەلى حازم وەراق) یەکێک لە ناسراوترین ئەو کەسانەیە لە بەغدا ئێستا ئەو پیاوە گرێبەستى هاوسه‌ریی بۆ ئەوانە رێکدەخات کە روو لەم جۆرە هاوسه‌رییه دەکەن ئەو پیاوە دەڵێت ئێستا لە عێراق ئەم جۆرە هاوسه‌رییه تەشەنەى کردووە و زۆریش بووە، دەربارەى ئەو بەرامبەرەى کە ئافرەتەکە وەریدەگرێت عەلى حازم دەڵێت پێشینەى ئەو برە پارەییەى کە ئافرەتەکە وەریدەگرێت لە چوار ملیۆن تا نیو ملیۆن دینارە نابێت لە کاتى ئەم جۆرە هاوسه‌رییه هیچ ئاهەنگێک ئەنجام بدرێت و ماوەى هاوسه‌رییه‌که‌ش لە مانگێک یا کەمتر دەخایەنێت ، لە سەرژمێریەکى یەکێک لە رێکخراوەکانى ئافرەتان لە پارێزگاى بابل کە لە ساڵى 2008 بۆ هەندێ ئافرەتانى ئەم پارێزگایە ئەنجام دراوە ، ئەو ئافرەتانەى کە بەشێوەیەکى رەمەکى ئەم سەرژمێریەیان لەسەر کراوە تەمەنیان لە نێوان 20 تا 30 سالە ، ئەنجامەکانى سەرژمێریەکە ئاماژە بە 30% لە کچانى قوتابى و 30% کچانى فەرمانبەر و 20% ژنانى ماڵ دەیانەوێت بە هاوسه‌ریی کاتى شوو بکەن.
سەرچاوە رۆژنامەیەکان لە رێگاى چەند راپۆرتێک ئاماژە بە بوونى نزیکەى 130 هەزار ئاوارەى عێراقى لە میسر دەکەن لەبەشێکى تر راپۆرتە رۆژنامەیەکان باس لە 570 ئافرەتى میسرى دەکەن کە شویان بە عێراقەکان کردووە بەرامبەر 431 ئافرەتى عێراقى شویان بە میسریەکان کردووە ، لە سوریاش بە هۆى زۆر بوونى ئافرەتە عێراقیەکان لەم وڵاتە بازارى سێکس و (مه‌لها)کان رۆژ لە دواى رۆژ پەرە دەستێنێ ، (ئه‌ریکا فیلر)ی بەرپرس لە رێکخراوى نەتەوە یەکگرتوەکان لە ماوەى رابردوو سەردانى سوریای کردووە بۆیە لە راپۆرتێکى ئاماژە بە بارودۆخى سەختى عێراقیەکان دەکات و دەڵێت زۆر لە ئافرەتە عَیراقیەکان ئێستا لەبارودۆخێکى سەخت دەژین بۆیە زۆر لە ئەوان لە پێناو پەیداکردنى بژێوى ژیانیان کارى لەشفرۆشى دەکەن ، هەر لە راپۆرتەکەدا ئەو بەرپرسەى نەتەوەیکگرتوەکان دەڵێت ئەوانەى بازرگانى بە ئافرەتە عێراقیەکان دەکەن ئێستا بەجۆرە شێوازێکی تازە بە پرکردنەوەى تەنها فۆرمَیک بۆ هەفتەیەک یان زیاتر ئەو ئافرەتە عێراقیانە لە پَیناو برێک پارە شوو دەکەن پاشانیش بە هەمان شێوە (تەڵاق) دەدرێن ، لەگەل بڵاو بوونەوەى پەنابردنى عێراقیەکانى سوریا بۆ هاوسه‌ریی کاتى زۆر لایەن و رێکخراوى عێراقى لێدوانەکانى ئەم بەرپرسەى نەتەوەیەکگرتوەکانیان بە درۆخستەوە پَییان وابوو جۆرێک لە گەوەرکردنى ئەو بابەتە لە خۆ دەبینێت.
هەربۆیە چاڵاکڤانى مافەکانى مرۆڤ و نیشتەجێی سوریا (محەمەد ئەدهەم حەمەد) لە لێدوانێکى بۆ (عه‌ره‌بیە نیت) ئاماژە بە بوونى ئەو جۆرە هاوسه‌رییه لە نێو عێراقیەکان دەکات و دەڵێت زۆر لە ئافرەتە عَیراقیەکان لە ناوچەى (سەیدە زینب) لە سوریا بە هاوسه‌ریی کاتى شویان کردووە پاشان (تەلاق) دراوان ، یەکێ لە رێکخراوە عێراقیەکان کە کار بۆ چاک بوونى رەوشى ئاوارە عێراقیەکان دەکات بەپێى راپۆرتێک دەَلێت لە ماوەى سالێک نزیکەى 670 ئافرەتى عێراقى کە خاوەن رەگەزنامەى سویدی و نەرویجى و دانیمارکین توانیتیان لە رێگاى هاوسه‌ریی کاتى ئەو کەسانە بگەێننە هەندێ وڵاتى ئەوروپى تەواوى پرۆسەى هاوسەرگیریەکەش لە ناوچەى سەیدە زینەب لە سوریا ئەنجام دەدرێت ، راپۆرتەکە مەبەستى بەدەست کەوتنى برێک پارە دەکاتە یەکێک لەم هۆکارانەى کە وا لە ئافرەتە عێراقیەکان دەکات ئەم کارە بکەن چونکە بەپَىى بەدواداچونَێکى ئەم رێکخراوە دەکەرکەوتووە بەشێکى زۆرى ئەو ئافرەتانەى بەم شێوەیە شویان کردووە پاش گەیشتنى هاوسەرەکانیان بۆ وڵاتێکى ئەوروپى لە مانگیک زیاتر لەگەل ئافرەتەکان نەماوەنەتەوە .
|
