٣\٧\٢٠١٣
هێی حیزبی دەسەڵات.
سوارە کەمال
دەستپێک.
بەو پێیەی حیزب ئامرازێکە بەکار دەبرێت بۆ گەێشتن بە ئامانج، وە هەر
توێژو چین و نەتەوەیەک... ئامانجی تایبەتی خۆی هەیە، کەواتا بونی حیزب
و رێکخراوی سیاسی وەک : ئاینی، و سکۆلار، و چەپ، و راست، پارێزگار، و
لیبراڵ، و... هتد لە نێو هەر کۆمەڵگایەکدا بینرا ئاماژە بوونە بە چالاک
بونی تاک لە بواری سیاسەت، واتا فرە حیزب بە دیاردەیەکی ئاسایی ئەژمار
دەکرێت.
ئەگەر ئەو وڵاتە سیستەمی سیاسی تێدا تەندروست بێ، ئەو کات حیزب رۆڵی
گڕنگ وکاریگەر دەگێرێ، دەبێتە رێخۆشکەر لە گەیاندنی کۆمەڵگا بە کاروانی
زانست و تەکنیک..، و بەرقەرارکردنی عەدالەتی کۆمەڵایەتی و
بەسەروەرێکردنی یاساو جێگیرکردنی ئاسایش...هتد جگە لەوەش هەر پرۆسەیەک
پەیۆەست بێ بە بەرژەوەندی گشتی و ئاسایشی نیشتیمانی، بێ چەندو چون
لەسەروی بەرژەوەندی حیزب حسێبی بۆ دەکرێت.
بەڵام لە کۆمەڵگایەک سیستەمی سیاسی تێدا تەندروست نەبێ، سەرەرای ئەوەی
پهیڕهو و پڕۆگرام و بهرنامه، و گوفتارو گوتار...هتد بە جوانترین
شێوە ئارایشت دەکرێن، بەڵام کردار وونە، و ووتن جێگای دەکرێتەوە، ئەوەی
گرنک نەبێ بەرژەوەندی گشتی و ئاسایشی نەتەوەیێ و نیشتیمانیە، هەردەم
بەرژەوەندی حیزب، لە ناوشیدا تاکگەلێک، گروپگەلێک، لە سەرووی
کۆمەڵگاوەن، بەویشەوە ناوەستن ، بەڵکو هەر حیزبەو بە پێی قەوارە
سیاسیەکەی دهست وهردەدات لهکاروبارو دامودەسگای حکومەت و وهزارهتهکانی
و ...هتد. بە واتایەکی تر، حیزب لە نێو سیستەمی ناتەندروستدا، لە بری
ئەوەی بەکار ببرێت بۆ پاراستن و هێشتنەوەی بەهای چهمهکهکان، بە
پێچەوانەوە، دەکەونە سەوداو مامەلە کردن بە بهرژهوهندیی
نیشتیمانیی و ...هتد ئەوەی بیریان بەلایا نەچی مافی هاوڵاتییە.
ئەمانەش بەشێکن لەو فاکتەرانەی کۆمەڵگا بەرەو چارەنووسێکی نەویست دەبا،
واتا لەبڕی ئەوەی حیزب ببێتە هاوکار لە چارەسەرکردنی قەیران،
بەپێچەوانەوە دەبێتە بەشێک لە کێشەو قەیرانگەڵێک، وڵات بەرەوە
داهاتوویەکی نادیار دەبا. بە واتایەکی تر نەبوونی سیستەمی تەندروست،
دۆخى سیاسی، ئابوری، کۆمەڵایەتی، روشنبیری، و... لەو وڵاتە بەرەو
هەڵدیر دەچێ.
با لە دوور کەرێن.
لە ساڵی ١٩٩١دا بەشێکى باشووری کوردستان کەوتە ژێر کۆنترۆلی (بەرەی
کوردستانی) و لەلایەن هێزى هاوپەیمانانەوە پاڕیزرا، ئەمیش بووە یەکێک
لەو فاکتەرانەى زەوینەى رەخساندنى نیمچە ئازادى بیرو راى هێنایە مەیدان،
وە سیستەمى فرەحیزبی تا ئاستێکی بەرچاو خۆی سەپاند. ئەم سەپاندنە بووە
یەکێک لەو هۆکارگەلەی (جگە لە حیزبەکانی ناو بەرەی کوردستانی و دەرەوەی
بەرە بونیان هەبوو لە شاخ و لە شار)، دەیان پارت و رێکخراوی سیاسی نوێ
سەر هەڵبدا، ئیدی هەر لایەنەو بەپێی مەبەستی نهێنی و شاراوه بێ، یان
راگەێندراو، لە پێناو دەستەبەرکردنى بەرژەوەندییەکانییان، وە بە پێی
قەوارەى ڕامیاریان کەوتنە بەشداربوون لە ژیانى سیاسیدا.
حیزب.
هەژدە ساڵ (١٩٩١ - ٢٠٠٩) لە تەمەنی حکومداری حیزبی، وترا جاری ساوایە،
بارودۆخەکە ناسکە و دۆژمنی دەرکی خەریکی پلاندانانە، ... هتد .دەیان
سیناریوی درۆینەیان خستە کار بۆ هەڵخەتاندنی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان.
کەچی لە سەر دەرگرتنی گردێک، لەدەست یەکتر، سەدان کورد یان کردە
قوربانی.
لەسەر پارەی کومرک بە ١٠٦ لەیەکیان دەدا، بۆ بەرژەوەندی حیزب، کورانی
ڕەشو روتی ئەم مللەتەیان کردە قوربانی.
کردەکانی ئەم حیزبانە بۆ بە یەکیک لەو هۆکارانەی زەمینەی دەستتیوەردانی
دەرەکی گەیشتە ئەو ئاستەی ئەرتەش و دامودەزگای جاسوسی ئیران، و ئیراق،
و تورکایاو، سوریا، برەخسی و باشوری کوردستان ببێتە مەیدانی تەسفیەی
جەسەدی ئۆپۆزسیۆنەکانی ئەو ٤ ولاتە.
ئەم حیزبانە، (لەپێش هەموشیانەوە پارتی) جگە لەوەی هەموو شتێکیان
مۆنۆپۆڵکرد، لەگەڵ ئەوەشدا بۆنە هۆکاری دابەشکردنی کومەڵگا و
دروستکردنی کێشەو قوڵترکردنهوهی، نانهوهی ناکۆکی، و لە یەک
ترازاندنی هەموو شتێکی جوان، و ونکردنی متمانە لە نێو کۆمەڵانی خەڵکی
کوردستان، بە شێوازێک کە ئاسواری هێندە قورسە دەست بۆ هەر بواری بەری،
تێدا بەدی دەکرێت.
بەکورتیەکەی سەرکردایەتی (پ د ک) و بەشێک لە سەرکردەکانی( ی ن ک) ئەوەی
حسێبی بۆ نەکەن یاساو رای گشتی و بەهای مرۆڤە. دواترین پەڵەی رەش لە
مێژووی هەردوو لایەن، تێپەراندنی بە ناو پرۆژەی درێژکردنەوەی ماوەی
مانەوەی سەرۆکی هەرێمە لە دەسەڵات، و...هتد.
دەمەوێ بلێم ئایا هیچ یەکێک لەو حیزبانەی دەرەوەی دەسەڵات لە ماوەی ئەو
هەژدە ساڵە توانییان ببنە رێگر لەبەردەم کارە نالۆژیکەکانی ئەم حکومەت
و پەرلەمانە حیزبیە؟ یاخود ئەلتەرناتیفی بن بۆ ئەو سیستەمە نا
تەندروستە. بە دڵنییایەوە ئەگەر هەوڵشیان دابی!، ئەوەی دیارە نەک
کاریگەری باشیان نەبووە، بەڵکو راستەو خۆبی یا ناراستەوخۆ هۆکار بوونە
بۆ درێژە پێدانی ئەم سیستەمە نا تەندروستە.
دهکرێت ئێستا دوای ٢٢ ساڵ بهسهر دەسەڵاتی سیستەمی دوو حیزبی فیتی
فیتی، پرسیار له خۆمان بکهین ئایا کام لهو بوارانەی پەیوەستە بە
ژیان، پەروەردەو فێرکردن، تەندروستی، و ئاسایشی نەتەوەی و نیشتمانی
و...هتد ئەم حیزبانە تیدا سەۆکەوتوبۆنە.
چی خراپکاریکی تر ماوە ئەم دەسەڵاتە حیزبیە دهرههق به یاسا و
دیموکراسی و ههڵبژاردن و مافی خهڵک ئەنجامی نەدابی. ئایا هاوڵاتی لەم
هەرێمە پرسەروەت و سامانە ، تێرو تەسەلە، بێ دڵەراوگێیە، خۆشگوزەرانە؟
و ...هتد.
پێمان وایە ئەم پرسیارانە لە هەر هاوڵاتێک بکەیت، پێویستی بەوە نابی بە
قولی تێبفکری، بێ چەندو چون وەڵامەکەی بە نەخیرە. لەبەر ئەوەی هیچ
تاکێکی دلسۆز بۆ نیشتمان، و نەتەوە، کریکارو زەحمەتکێش، و...نەماوە لە
رووی راستهقینهی ئهم پهرلهمان و حکومەتە حیزبییه تێنەگات.
جا گەلۆ.
بۆ ئەوەى ببین بە خاوەن سیستەمێکی تەندروست و شایستە بە مرۆڤ، و رزگار
مان بێ لەم دۆخە گرژو و ئاڵۆزو ناهەموارە، بۆ ئەوەی ببینە سهرچاوهی
دهسهڵات لەم هەرێمە، و بونیادی کۆمەڵگایەکی تەندروست و حکومەتێکی
تەکنۆکرات و دادپەروەر بهێنینە دی ، دەبی بێ هیچ دوودلێک بە کۆ دەنگی
بێنە دەنگ. تاکۆ ئەم سیستەمە ناتەندروست و پیشە گەندلە نە گۆرین
نەوەستین.
swarekemal@yahoo.com
|