٢٧\١١\٢٠١٤
ژن و جیاوازیی.
تاڤگە سابیر
- بەشی
سێیەم -
تەنانەت شێوازی خوادن و دانیشتن و قسەکردن و پێکەنیشیان سنوری
دیاریکراوی خۆی هەیە ( لە کۆمەڵگای پیاوسالارە داخراوەکاندا قاقا لێدان
و پێکەنینێك بەرز بە عەیبەیەکی گەورە بۆ ژن دەژمێرێت) ئەوان تەنانەت
مافی تەنیاییبونیان نییە و دەبێ هەمیشە لەگەڵ کەسانێکی دیدا بژین و
دابنیشن (لە کۆمەڵگای پیاو سالارە داخراوەکاندا تەنانەت بەتەنیابوون
لەناو ژورێکی ماڵیشدا بەکارێکی شایستە نازانرێت و فشاریان دەخرێتە سەر
بۆئەوەی بەتەنیا دانەنیشن).
لەحوکمە دینیەکانەوە بۆ حکومە نەریتیەکان، لە رەفتارە رێگە پێدراوە
کۆمەڵایەتیەکانەوە بۆ داب و نەریتە دێرینەکان هەر هەموویان چاودێری و
دیپسلین رەفتار و کردار ژنان دەکەن ...... هەموو ئەو کەسانەش ، کە
جورئەتی سەرپێچیلردن دەکەن، دەکەونە بەرتوندترین شێوازەکانی
توندوتیژی.... درێژیشە چیرۆکی ئەو توندوتیژیانەی لەقۆناغی جیاوازدا
بەرامبەر ژن دەکرێن... قۆناغەکان دێن و دەڕۆن .... سەردەمەکان دەگۆڕێن
و جێی خۆیان دەدەن بە سەردەمی تازە، بەڵام هەمیشەیەك شت بە نەگۆڕی
دەمێنێتەوە ، ئەویش توندوتیژیە بەرامبەر بە ژن ... لێدان ، ئەتککردن و
کوشتن لەسەر هۆکاری جیاواز بۆتە روداوێکی رۆژانە لەسەرتاسەری
جیهاندا.... لەکوردستاندا ئەم دیاردەیە ، کە وا پێشبینی دەکرا لەدوای
راپەڕینەوە پاشەکشێبکات کەچی بەتوندترین شێوە بەرەی سەند و دڕندانەتر و
خوێناویتر لە جاران دەرکەوت.... بەشێوەیەك ، کە هەواڵی کوشتن و
خۆسوتاندن و راکردن و ئەتککردن بۆتە بابەتێکی بەردەوام و هەمیشەیی ئەو
رۆژنامە و بڵاوکراوانەی گرنگی بە مەسەلەی ژنان دەدەن ... بۆ یەکجاریش
یەکێك لەو بڵاوکراوانە بابینیت و هەواڵی خۆسوتاندن یان کوشتن یان گرتنی
ژنێکی بڵاو نەکردبێتەوە.
ئێستا دەبێت بپتسین بۆ ئەم هەموو توندوتیژیە بەرامبەر بە ژن؟ بۆچی ئەم
هەموو چاودێری و کونتڕۆڵ و سزادانە توندە؟ بۆچی ژنان ، کە لە گوتاری
راگەیەندراودا وەك بونەوەری لاواز و بێدەسەڵات وێنا دەکرێن، ئەم هەموو
زەبر و توند و تیژیەیان بەرامبەر بەکار دێت؟ چ شتێك لە ژیاندا هەیە ،
کە ئەوەندە جێگەی مەترسی و هەڕەشە ئامێزە ، کە وادەکات بەدرێژایی مێژوو
یەکێك لە بونەوەرە هەرە چاودێرکراو و سزادراوەکان بێت؟ ئەم بونەوەر "
کەم عەقڵ" و "عاتفی" و " لاوازە" بۆ ئەم هەموو عەقڵ و دەسەڵات و هێزە
دژ و بۆ کۆنتڕۆڵکردنی بەکار دێت؟
بۆ ئەوەی ووەڵامی ئەم پرسیارە بدەینەوە دەبێ مەسەلەی ژنان لە
چواچێوەیەکی گشتیتردا تەماشا بکەین .... کێشەی ژن تەنها ئەوکاتە لە
دایکدەبێت ، کە کۆمەڵگا پێدەنێتە ناو ئەو سیستەمە ، کە پێی دەوترێت
باوکسالاری .... لێرەوە پەیوەندیەکی راستەوخۆ و سەرەکی لەنێوان
خەسڵەتەکانی ئەم سیستەمە و مەدەینەتیرکانی ژناندا هەیە ...... کێشەی ژن
ئەوکاتە لە دایکبوو ، کە مرۆڤ پێی نایە ناو قۆناغی باوکسالاریەوە و
دۆخی یەکسانی و ئارامی سەردەمی دایکسالاری بەجێهێشت.
بنەمای سەرەکی ئەم سیستەمە چونیەکیە و لەیەکچوونە ، مناڵ لەم سیستەمەدا
ئەوە هیچ بەناوی باوەکەوە ناودەنرێت، بەڵکو پەیرەویکردن و گوێڕایەڵی بۆ
ئاموژگاری و رێبازی ژیانی بەیەکێك لەکردارە کۆمەڵایەتیە هەرە جوانەکان
دادەنرێت ، لە سیستەمی دایکسالاریدا خودی ئیتیمای مناڵ بۆ دایك بەس بوو
بۆ ئەوەی مناڵ هەموو مافێکی تەواوی خۆی هەبێت، بەڵام لە سیستەمی
باوکسالاریدا سەرەڕای ئیتیما دەبێت مناڵ پەیڕەوی لە باوك و
رێنماییەکانی بکات ،سەرپێچیکردن لە داوا و خواستەکانی " باوك ،
براگەورە، سەرکردە" بەتاوانێکی گەورە دەژمێرێت و دەبێتە هۆی
فەرامۆشکردنی باوك بۆ مناڵ ... چاودێریکردن و هاوکاریکردنی مناڵ
لەلایەن باوکەوە مەرجدارە و بێ جێبەجێکردنی ئەو مەرجانە مناڵ دەکەوێتە
بەر مەترسی زویر بوون و فەرامۆشکردن و بگرە دەرکردن لەلایەن باوکەوە
... بەپێچەوانەی دایکەوە ، کە خوشەویستیەکی بێمەرجی بۆ مناڵ هەیە و
ملکەچی جێبەجێکردنی ئەو رێنمایی و خواستانەنییە ، کە دایك لە مناڵی
داوا دەکات ... خودی ئینتیمای مناڵ بەسە بۆ ئەوەی دایك مناڵی خۆی بەدەر
لەوەی کێیە و چیە و چۆن رەفتار دەکات ، خۆشبوێت و وەك مناڵەکانی دی
تەماشای بکات... بەم منایە بنەمای سەرەکی دیموکراتی و قبوڵکردن جیاوازی
بە مافی یەکسانەوە ، سەرچاوەکەی دایك و کۆی ئەو کەلتورەیە ، کە دایك
دامەزرێنێرێتی.
قبوڵنەکردنی جیاوازی و هەوڵدان بۆ چونیەککردنی مناڵەکان لەگەڵ
رابردوودا سەرچاوەکەی باوك و کۆی ئەو کەلتورەیە، کە لە باوەکەوە
دادەمەزرێت. وەك فرۆم دەڵێت " یەکەم سیستەم ، کە لە مێژووی مرۆڤدا
دروستبووە و سەرچاوەی هەموو بنەما ئەخلاقییەلان و شەرافەت و
رەسەنایەتیە لە ژیانی مرۆڤدا ، سیستەمی دایکسالاریە ، کە پەیڕەوی لە
فەکسەفەی عەشق و یەکتێی و ئاشتی دەکات ، ژن بەهۆی ئەو چاودێریەوە ، کە
لە مناڵی دەکات زۆرتر و باشتر لە پیاو فێری پەرەپێدانیدامێنی خوشەویستی
و گواستنەوەی لە خۆیەوە بۆ ئەوانی دی دەبێت و هەموو بەهرە و هێزە
زیهنیەکانی خۆی بۆ پارێزگاریکردن و جوانکردنی ژیانی بونەوەرێکی تر
تەرخان دەکات" وەك زانراوە مرۆڤ تاکە بونەوەرێکە ، کە دڕێژترین ماوە
پشت بە دایکی دەبەستێت و بۆ چەندان ساڵ وەك بونەوەرێکی لاواز زۆربەی
ئەرکەکانی دەکەوێتە سەر شانی دایك ، ئەمجۆرە لە پێکەوە ژیان توانای
تەحەمول و بەرگەگرتن و هەستی خۆشەویستی لە ژیاندا گەورە دەکات و فێری
لە خۆبوردەیی و گیانی میهرەبانی و قبوڵکردنی ئەو شتانەشیان دەکات ،
کەدەشێ بەدڵیان نەبێت. ئەو وەك دایك دەتوانێ مناڵە سەرەڕۆکەی و وەك
خوشك برا توڕە و ەوك ژن و مێردە جیاوازەکەی خوشبوێت و میهرەبان و
لێبوردوو بێت بەرامبەریان ... بەپێچەوانەی باوکەوە ، کە خوشەویستی و
میهرەبانیەکانی مەرجدارە و ملکەچی پەیڕەویکردن و نەکردنە لەو خواست و
شێوە رەفتارەی باوك لە مناڵانی داوا دەکات ... فەۆم تا ئەو شوێنە
دڕەوات ، کە خوشەویستی دایکانە بەسەرچاوەی سەرەکی فکری یەکسانی و
برایرتی دادەنێت ، کە لەگەڵ پەرەسەندنی باوکساڵاریدا رووی لەناوچوونە.
ئەگەر لەم روانگەیەوە تەماشا بکەین رەهەندێکی گرنگتری کێشەی ژنانمان بۆ
ئاشکرا دەبێت .... ئایا لەنێوان چەوساندنەوەی ژن و رێگەگرتن لەو
کەلتوورەی ژنان بەرهەمیدێنن پەیوەندیەك نییە؟ هەستدەکەم گرفتی ژنان
گرفتی کۆمەڵگایەکە ، کە هەموو تواناکانی خۆی بۆ چونییەکی و لەیەکچوون
تەرخانکردووە و ناتوانێ قبوڵی ئەویدیبوون بکات. گرفتی ژن تەنها گرفتی
بونەوەرێکی دیاریکراو نییە ، کە ستەمی لێدەکرێت تراژیدیای کوشتنی
دەنگێك نییە ، کە دەیەوێت قسە بکات ، گرفتی رەگەزێك نییە ، کە لە
پەراوێزدا نەبێت جێی نابێتەوە ، بەڵکو لەمەش گرنگتر گرفتی کەلتوور و
کۆمەڵگایەکە ، کە هەموو کەرەسەکانی خۆی بۆ چونیکەکردن و یەك شوناسی
.... بۆ کوشتنی هەمەڕەنگی و جیاوازی تەرخانکردووە. ژن چاودێری و
دیسپلین ناکرێت لەبەرئەوەی ، کە ژن و پێکهاتیەکی بایەلۆجی جیاوازی هەیە
، بەڵکو لەبەرئەوەی بونەوەرێکی جیاوازە و جۆرێك لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی
بەرهەمدەهێنێ ، کە لەسەر بناغەی لێبوردەیی و قبوڵکردنی جیاوازی
راوەستاوە .... کۆیلە کردنی و کۆنتڕۆڵکردنی ژن لەناوەڕۆکدا
کۆنترڕۆڵکردن و کۆیلەکردنی جیاوازیە .... ئەوەی لەژندا هەڕەشە ئامێزە و
کۆمەڵگای باوکسالاری هەموو کەرەسەکانی خۆی ( لە کەلتوور و سیستەمی
یاساییەوە بگرە تا هێز و دەسەڵات) بۆ کونتڕۆڵکردنی تەرخاندەکات ، نە
هەرەشەی جنسیە و نە کەم عەقڵی و لاوازی ، کە بە پێی گوتاری باڵدەستی
پیاوسالاری لە خەسڵەتەکانیی ژنن ، بەڵکو ئەوەی هەڕەشە ئامێز وجێی
مەترسیە ئەزمونی جیاوازیە.
بێهودە نییە ، کە دەبینین زۆربەی کوشتن و سزا توندەکان پەیوەندیان بەو
حاڵەتەوە هەیە ، کە پەیوەندی جنسی لەنێوان دوو کەسدا روویداوە ، چونکە
ئەم پەیوەندیە لوتکەی خوشەویستی و قبوڵکردنی دوو بونەوەری جیاوازە بۆ
یەکدا... ئەوەی لەم پڕۆسەیەدا هەڕەشە ئامێزە خودی جنسی نییە وەك گوتاری
باڵادەست وێنای دەکات ، بەڵکو نمونەی پەیوەندیەکە کە جیاوازی و
لیکنەچوون قبوڵدەکات . دواجار هەموو ژنان کۆیلە نین هەر هەموویان وەك
یەك ناچەوسێنرێنەوە هەموویان بەر هەڕەشەی تیرۆر و لێدان ناکەون ... کەم
نین ئەو ژنانەی پاش گوێڕایەڵی و کونتڕۆڵکردن دەبن بە هاوبەش سیستەمی
کۆیلایەتی پیاوان و لەگەڵ سەرجەم دەزگا و یاساکانیدا دەگونجێن و رازی
دەبن ... لەم ئاستەشدا رەنگە بگەنە بەرزترین ئاستی بەرپرسیارێتی.
______________________________
بەشی
دووەم:
www.emrro.com/jinuciyawaziy2.htm
بەشی یەکەم:
www.emrro.com/jinuciyawaziy.htm
ماڵپەڕی تاڤگە سابیر
|