|
١٧\٧\٢٠١٤
پیاوێکى تێکشکاو
رۆمانێک لە رامانى ناخ.
بەنگین
پیرۆت
مرۆڤ کە بەد بەخت بوو بەدبەختى بەشێوەیەک روو لە چارەنووسى دەکات، وا
بەدبەخت دەبێ وا دەزانى کەسێکى ترە بەدبەخت بووە، باوەڕ ناکات ئەوە
خۆیەتى دوچارى بەدبەختى بووە. مرۆڤ وا دەزانێت، جیهان سفرەیەکى ڕاخراوە
تەنها تامى سەرکەوتنەکان دەچێژێت و لە بیرى نییە سەر خوانەکە ژیانە
خۆراکى شکستیشى لەسەرە، چارەنووسى فڕێدانى ئەو لەسەر زەوى وایە وەک
چێژى سەرکەوتن دەبێ تامى شکستیش بچێژێت. ڕۆمانى "پیاوێکى تێکشکاو"
نووسینى "تاهیر بن جەللون" لەدەزگاى "چاپ و پەخشى سەردەم" وەرگێرانى بۆ
کوردى "ئازاد بەرزنجى" ئەگەر پێمان وایە رۆمانەکە ڕۆمانێکە لێوان لێوە
لە چیرۆکى رووخان و ڕاکردنى مرۆڤەکان لەو ژیانەى بەخواستى خۆیان بۆى
نەهاتوون، من پێم وایە رۆمانێکیشە لێوان لێوە بۆ تێڕامان و بەئاگا
هاتنەوەى ناخى نوستوومان کە دەبێ چى بکەین بۆ ئەوەى چۆن بژین. هەر چەند
لەسەرەتادا نووسەرلە ڕۆمانەکەدا"تاهر بن جەللون" بە دیارى کراوى ناوى
ساڵەکە نابات، تا لەلاپەڕە "١٦٩" ئەوە ڕوون دەکاتەوە کە زەمەنى رودانى
ڕوداوەکانى چیرۆکى ناو رۆمانەکە بەپێى قسەى "موراد" کارەکتەرى سەرکى
ڕۆمانەکە،کە دەڵێ: "جنێو بە ئەمریکییەکان دەدەم کە بەغدا بۆردوومان
دەکەن" ئەوە دەردەخات زەمەنى روودانى رووداوەکان لەگەڵ زەمەنى ئێستاى
ئێمە یەکانگیرە کە زەمەنى پرۆسەى ئازادى عێراق و ساڵى ٢٠٠٣یە. رۆمانەکە
باسى ئەوکاتى وڵاتى مەغریب دەکات، لە پاڵ ئەوەشدا ئەوە بیر عێراقیەکان
دێنێتەوە دیکتاتۆرێکى سەربازى کە "٣٥" ساڵ حوکمى وڵاتى کرد لە دەسەڵات
لابراوە، بەڵام هێشتا مرۆڤەکانى وڵاتى دوو رووبار "عێراق" و وڵاتى
بیابانى لم "مەراکیش" نەیانتوانیوە دیکتاتۆرە بچووکەکەى ناخیان "گەندەڵى"
لەناوبەرن.
ڕۆماننووس و کارەکتەرەک بەیەکەوە کارەکتەرێکیان لە"پیاوى ئاسنین" یا "دەنکە
زیخ" دروست کردوە کۆى ئەو رووداوانەى بەسەر کەسێکدا ڕوودەدەن خودى
کارەکتەرەکە خۆیەتى لەگەڵ رۆماننوسەکە ژیانى ئەو بۆ خوێنەر بنووسنەوە،
نیوەى تاکەکانى کۆمەڵگا بەدەست ئەو حاڵەوە پەرێشانن کە دوچارى
کارەکتەرى سەرەکى چیرۆکى ناو ِۆمانەکە بووە. جار جار ڕۆمانوس خۆى باسى
رووداوەکان دەکات،لەبەر ئەوەى کارەکتەرەکە ژیانێکى دژوار دەگوزرێنێت و
لەبەردەم ڕەو ڕەوەى ڕوداوەکاندا ناتوانێت وەک مرۆڤێک "پیاوى ئاسنین" و
خۆراگر بێت، زەمەنى ئەو کابوسە تێپەڕێنێت کە کردویەتى بە پیاوێکى
تێکشکاو. لەبەر ئەوەى ژیانى زۆربەمان لە ژیانى هاوشێوەکانى موراد نزیکە،
هەست دەکەین ڕۆمانووس لەدەمى کارەکتەرێکەوە ژیانى ئێمە دەگێڕێتەوە نەک
ژیانى کەسێکى تر.
باسکردنى "گەندەڵى" لەژانەرێکى ئەدەبى و لە رۆمانێکدا وەک دەقێکى
سەرەکى،نیشانەى بونیەتى، گەندەڵى لە خودى فەرمانگەکەدا نیە بەڵکو
گەندەڵیەکە لەدەرەوەى فەرمانگەکەیە،واتا فەرمانگەیەکە دەزگایەکى گەندەڵ
نیە، هەندێک لە کەسەکانى دەرەوەى فەرمانگەکە لەگەڵ هاتنیان بۆ ناو
فەرمانگە خۆیان لەبنەرەتدا گەندەڵن.
زۆربەى مرۆڤەکان دوو دیوى جیاوازیان هەیە، کەسێکى جدى و دەست پاک و
ڕەوشت بەرزوەک دیوى یەکەم،کە بۆ پیشەکەى لە ئێستاى واقعى خۆشماندا لە
دامودەزگاکانى دەوڵەتدا شوکر بۆ خوا هێشتا ئەو جۆرە مرۆڤە خۆراگرە زۆرە،
مەخابن لەبرى دەست خۆشى و ڕێزلێنان، مایەى گاڵتەجارى هاوکارەکانیانن،
یان لەبرى ئەوەى بەرنگارى گەندەڵکارانى هاوشێوەى حاجى حەمید ببینەوە،
دەبن بە دیوى دوەمى شاراوە، هاوشێوەى دیوى دووەمى موراد، وەک چۆن لە
کۆتایدا دەست لەگەڵ گەندەڵى گەندەڵکاران تێکەڵ دەکات. مەرجیش نییە دیوى
شاراوەى ناخى هەموو مرۆڤێک گەندەڵ بوبێت، هەروەک مەرجیش نیە روخسارى
دەرەوەى هەموو مرۆڤێک روخسارى ڕاستەقینە و ڕاستگۆى ئەو بێت.
کۆتاى ڕۆمانەکەش سەلمێنەرى ئەو ڕاستیەیە، بەڵێ گەندەڵى بنەبڕ نابێ،
لەگەڵ خەراپ بوونى ڕەوشى ژیانى مرۆڤەکان ئەویش وەک نەخۆشیەکى درم
بەجەستە لاوازەکەى گۆمەڵگادا بڵاو دەبێتەوە، ئەو کەسانەى ململانێشى
لەگەڵ دەکەن، بۆ بەرنگاربوونەوەى وەک پێویست هاوکارى ناکرێن، ئەگەر
خۆشیان نەپارێزن بەهێزى ڤایرۆسەکە دوور نیە دووچارى ئەمانیش بێت چیتر
نەتوانن ببنە زیخى ڕاگرتنى مەکینەى بەرهەم هێنانى گەندەڵى.
ماڵپەڕی بەنگینە پیرۆت نوری
|
