|
١٠\٢\٢٠٢٥
ئایدیۆلۆژیای
فەرامۆشکردنی ئازار.
ئەرسەلان مەحمود
ئایدیۆلۆژیای خراپەکارییە بێدەنگەکان.
ئەوەی ترامپ پێی دەڵێت 'چارەسەری فەلەستینی' تەنها پلانێکی سیاسی نییە،
بەڵکو خەیاڵێکی ئایدیۆلۆژییە١، کە ڕاستەوخۆ لە ئایدیای ڕیالیزمی
خراپەکاری کۆڵۆنیالیزمەوە٢، سەرچاوە دەگرێت. چۆن دەکرێت گواستنەوەی
ملیۆنان کەس بە شێوەیەکی ئابووری وەک چارەسەر پێشکەش بکرێت؟ ئەمە
پارادۆکسی بێهێزکردنی ڕەوشتی٣ـیە کە تێیدا ڕژێمێکی خراپەکار (پاشکۆیی)
بەهۆی پاککردنەوەی ڕەوشتی خۆیەوە، خراپەکارییەکی نوێ دروست دەکات. ئەمە
ئەو پێکەنینە سیاسییەیە ژیژەک٤ باسی دەکات: سیستەمەکە خۆی بە 'چارەسەر'
دەناسێنێت، لەکاتێکدا خۆی بەشێکە لە کێشەکە.
فەلەستین-کوردستان: شیکارییەکی دیالێکتیکی.
ئەو شێوە گوتارەی کە تورکیا و دەوڵەتانی کۆڵۆنیاڵیست٥ لە ڕەتکردنەوەی
پلانەکەی ترامپ بگۆی دەکەن، پراکسیسێکی هێڵی مێشکی مارکسی٦ دەوڵەمەند
دەردەخات: ئەوان خۆیان بە قوربانی سیستەمێکی جیاواز دادەنێن، بەڵام لە
ڕاستیدا ئەکتەری سەرەکی ئەو سیستەمەن. کوردستان ماوەی سەدەها ساڵە
تاقیگەی پراکتیکی ئەم دیالێکتیکەیە٧: دەوڵەتانی ناوەوە بەردەوام
ناسنامەی کوردییان وەک ئەنومالی٨ بینیوە کە پێویستە ڕەگەزپاکی سیاسی٩
بۆ بکرێت. پێناسەکردنی کورد وەک 'کێشەیەکی ئەنقەست' یان 'تەنیشت دەوڵەت'
ئەو فانتازییە ئایدیۆلۆژییە١٠ دروست دەکات کە توندوتیژییەکەی بە ڕەوا
دەزانێت.
کۆلۆنیالیزمی خێرا (پارادایمی سەردەمی دیجیتاڵ).
پێشنیاری گواستنەوەی فەلەستینییەکان لەسەر بنەمای ئابووری 'بازاری
ئازاد'، نیشانەیەکی توندی کۆلۆنیالیزمی خێرایە١١، کە لە سەردەمی
پۆست-مۆدێرن١٢ە گەشەی کردووە. لەکاتێکدا کۆلۆنیالیزمی کلاسیک بە 'شارستێنەرێتی
سپی١٣ ڕەوایەتیداوە بەخۆی، ئەم جۆرە نوێیە بە زیرەکییەکی شەڕەنجی خۆی
دەشارێتەوە: وەک داتا لەسەر نەخشەی گووگڵ مامەڵە لەگەڵ گەلان دەکات،
ئاسانە بگوازرێنەوە یان بسڕدرێنەوە. کورد لەم ئایدیۆلۆژیای
دیجیتاڵییەدا١٤ جێگەی تایبەتی هەیە: هەرچەندە لە ڕیالیزمی فیزیکیدا
دابەشکراوە، بەڵام لە ڕیالیزمی ئینتەرنێتدا بە یەک پارچەیی خەریکی
ناسنامەسازییەکی نوێیە.
ئەو گاڵتەجارییەی کە خۆی نایەنێت.
تورکیا بەم دواییانە کە دەستیداوەتە بەرگری لە فەلەستین، پتر لە
بەرنامەیەکی تراژیدی شکسپیری پێکەنیناوی دەچێت١٥: ئاخر دەوڵەتێک کە لە
بونیادییەوە، سڕینەوەی کولتوری کوردی١٦ کردبێت بە بنەمای نیشتمانی، چۆن
دەتوانێ ڕێز لە مافی فەلەستینییەکان بگرێت. ئەمە ئەو گاڵتەجارییە
دیالێکتیکییەیە١٧ کە ژیژەک پێی دەڵێت ئەو ڕاستییەی دەیبینیت، هەر ئەو
ڕاستییە نییە. تورکیا ناچارە بەرگری لە فەلەستین بکات تەنها بۆ ئەوەی
بەردەوام بێت لە کوشتنی کورد - چونکە ئەگەر پەسەندی بکات کە گواستنەوەی
گەلان ڕەوا نییە، ئەوا هەموو سیاسەتەکانی لە باکوور تا باشور و
ڕۆژئاوای کوردستان دووچاری داڕمانی یەکجارەکی١٨ دەبێت.
کۆتایی: ڕیالیتییەک کە ناتوانین بیبینین.
پێویستە ئەم گفتوگۆیە لە ئاستی سیاسەتی ئاسایی بەرز بکەینەوە بۆ ئاستی
فەلسەفی ڕەخنەگر١٩. کێشە تەنها ئەوە نییە کە گواستنەوەی گەلان ڕەوشتی
نییە، بەڵکو ئەوەیە کە ئەم جۆرە پێشنیارانە دەستوەردەدەنە
ڕیالیتییەکە٢٠ کە تێیدا گەلانی وەک کورد و فەلەستین بە شێوەیەکی
ئینتیمیت پێکەوە بەستراوە بۆ خاکەکەیان. بەپێی بیردۆزی ژیژەک، پێویستە
ئەو ڕیالیتییە بێدەنگە ڕابگەیێنین٢١، کە لەژێر گفتوگۆ سیاسییەکاندا
نادیارە: خاک تەنها سەرچاوەی ئابووری نییە، بەڵکو بانگێشتی ناسنامە،
یادەوەری کۆمەڵایەتی و مێژووی ناڕەسمییە.
ئەوەی کە دەکرێت.
هەر چارەسەرێک پێویستە لە سەرچاوەی ئایدیۆلۆژیای کۆلۆنیاڵی٢٢
دەستبەردار بێت. وەک ژیژەک دەڵێت، 'ڕێگەی تریک هەیە!'—بەڵام ئەم ڕێگەیە
پێویستە لە گۆڕینی پرەنسیپەکانی یاریەوە دەست پێبکات، نەک تەنها لە
یاریکردن لەسەر هەمان یاساکان. تا ئەو کاتەی کە گەلانی وەک کورد و
فەلەستین وەک 'کێشە' ناناسێنرێن، هەموو چارەسەرەکان تەنها
دووبارەکردنەوەی تراژیدیاکانی ڕابردوون٢٣.
__________________________________________
پەراوێزەکان:
١- ئایدیۆلۆژیا: بیرۆکەیەکی کۆمەڵایەتی یان سیاسییە کە بەرپرسیارە لە
ڕێنماییکردنی کردەوەکان.
٢- ڕیالیزمی خراپەکاری کۆڵۆنیالیزم: تێڕوانینێک کە ڕەخنە لە ڕۆڵی
کۆڵۆنیالیزم دەگرێت لە دروستکردنی نائەندامییە سیاسییەکان.
٣- پارادۆکسی بێهێزکردنی ڕەوشتی: کاتێک چارەسەرێکی ڕەوشتی بوونەستێک بۆ
خراپەکاری نوێ دروست دەکات.
٤- ژیژەک: سلاڤۆ ژیژەک، فەیلەسووفی سلۆڤێنی، کە زۆر باسی ئایدیۆلۆژیای
هاوچەرخ دەکات.
٥- کۆڵۆنیاڵیست: ئەو دەوڵەتانەی کە بەشدارن لە داگیرکردنی ناوچەکانی تر.
٦- پراکسیسی مارکسی: کردەوەی سیاسی کە لە تیۆرییەکانی مارکسەوە سەرچاوە
دەگرێت.
٧- دیالێکتیک: پێکەوەژیانی دوو بیرۆکەی دژ بە یەکتر بۆ گەشەسەندنی
تیۆری.
٨- ئەنومالی: شتێکی نائاسایی یان پەیڕەونەکراو.
٩- ڕەگەزپاکی سیاسی: هەوڵدان بۆ سڕینەوەی ناسنامەیەکی ڕەگەزی لە ڕێگەی
سیاسەتەوە.
١٠- فانتازی ئایدیۆلۆژی: خەیاڵێکی کۆمەڵایەتی کە ڕەواکردنی توندوتیژی
پێکەوە دەبەستێت.
١١- کۆلۆنیالیزمی خێرا: شێوازێکی نوێی داگیرکاری لە سەردەمی دیجیتاڵدا.
١٢- پۆست-مۆدێرن: سەردەمێکی فەلسەفی و کلتوری دوای مۆدێرنیزم.
١٣- شارستێنەرێتی سپی: تێڕوانینی کۆڵۆنیاڵی کە خۆی وەک ڕزگارکەرێکی
شارستانییەتی دەبینێت.
١٤- ئایدیۆلۆژیای دیجیتاڵ: کاریگەریی تەکنەلۆژیای زانیاری لەسەر بیرۆکە
سیاسییەکان.
١٥- تراژیدی شکسپیری: نموونەیەکی تێکچووی سیاسی کە لە شانۆنامەکانی
شکسپیرەوە وەرگیراوە.
١٦- سڕینەوەی کولتوری کوردی: هەوڵی تورکیا بۆ لەناوبردنی ناسنامەی
کوردی.
١٧- گاڵتەجارییە دیالێکتیکییە: دژیەکی لە ناو خۆیدا هەڵگراو.
١٨- داڕمانی یەکجارەکی: تێکشکانی خێرای سیستەمێک.
١٩- فەلسەفی ڕەخنەگر: شیکردنەوەی فەلسەفی لە ڕێگەی ڕەخنەوە.
١٠- ڕیالیتییەکە دەستێوەردەنێن: نەبینینی ڕاستی ڕووداوەکان.
٢١- ڕیالیتییە بێدەنگە: ڕاستییەکی نادیار کە لەژێر گوتارە سیاسییەکاندا
خۆی دەشارێتەوە.
٢٢- ئایدیۆلۆژیای کۆلۆنیاڵی: بیرۆکەکانی پشتگیریکردن لە داگیرکاری.
٢٣- تراژیدیاکانی ڕابردوون: دووبارەبوونەوەی هەڵەکانی مێژوو.
ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود
|
