په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٣٠\١\٢٠١١

به‌کارهێنانی منداڵان بۆ کاری تیرۆریستی گه‌وره‌ترین تاوانه‌.


ره‌زا شوان     


له‌ ڕۆژی دوو شه‌ممه‌ی ڕابردوو دا، له‌ ڕێکه‌وتی «٢٥ / ١/ ٢٠١١ » دا، له‌ شاری «لاهوور» له‌ وڵاتی پاکستان دا، که‌ ئه‌م شاره‌ گرنگترین مه‌ڵبه‌ندی ڕۆشنبیریی پاکستانه‌. منداڵێکی ته‌مه‌ن سیانزه‌ ساڵان، له‌ لایه‌ن بزووتنه‌وه‌ی تووندڕه‌وی چه‌کدارییی تاڵیبانه‌وه‌ هه‌ڵخه‌ڵه‌تێنرابوو، به‌ پشتێنێکی داڕێژراو به‌ ته‌قه‌مه‌نییه‌وه‌ ، له‌ ناو ئاپوڕای ڕێوڕه‌سمێکی شیعه‌کان دا، به‌ بۆنه‌ی ڕۆژی عاشوراوه‌ ، خۆی ته‌قانده‌وه‌ ، بووه‌ هۆی کوشتنی سیانزه‌ که‌سی بێ تاوان و بریندارکردنی په‌نجا و دوو که‌سیش.. که‌چی بزووتنه‌وه‌ی تاڵیبان زۆر به‌ شانازییه‌وه‌ به‌رپرسێتی خویان له‌و کاره‌ساته‌ خوێناوییه‌ ڕاگه‌یاند.

ئه‌وه‌ی ئێمه‌ لێره‌دا مه‌به‌ستمانه و به‌لامانه‌وه‌ گرنگه‌ ، تاوانی به‌کارهێنانی منداڵانه‌ له‌ کاری تیرۆریستی و هه‌رکارێکی تری ناشایسته‌دا..تیرور هه‌ر خوی تاوانێکی گه‌وه‌ره‌یه‌ و په‌تایه‌کی کوشنده‌ و قێزه‌وه‌نی ئه‌م سه‌رده‌مه‌یه.. به‌ڵام قوستنه‌وه‌ی دڵپاکی و بێوه‌یی و ساده‌یی و ڕاستگۆیی و خۆشبڕوای منداڵان ، له‌ لایه‌ن تیرۆریستانه‌وه‌ بۆ به‌کارهێنانیان بۆ ئه‌نجامدانی کاری تیرۆریستی ، له‌ پێناوی هێنانه‌دیی ئامانج و مه‌به‌سته‌ گڵاوه‌کانیان. گه‌وره‌‌‌ترین تاوانه‌،به‌ڵام که‌ی له‌ فه‌رهه‌نگی تیرۆریستان دا ڕه‌وشت و به‌ها و مرۆڤایه‌تی و سۆز و به‌زه‌یی و هه‌ق و ویژدان بوونی هه‌بووه‌ و هه‌یه‌؟ ئه‌م تیرۆریسته‌ تاوانبارانه‌، منداڵه‌کانیشیان به‌ ڕق و کینه‌ و دوژمنکاری و کوشتن بڕین و زوڵم کردن و خوێنڕشتن و تاوان و دزی و جه‌رده‌یی گۆش و په‌روه‌رده‌ ده‌که‌ن.. بێگومان ئه‌مه‌ په‌روه‌رده‌یه‌کی هه‌ڵه‌ و سه‌قه‌ت و زیانبه‌خشه‌ و ڕه‌نگدانه‌وه‌ و کاریگه‌رییه‌کی نێگه‌تیڤی لێ ده‌که‌وێته‌وه‌ و زیانێکی زۆر به‌ ئاینده‌ سه‌رجه‌می مرۆڤایه‌تی ده‌گه‌یه‌نێت.‌

گیانی ناسکی منداڵان ، بیر و هۆشی بێ گه‌ردیان ، دڵپاکی و ڕاستگۆییان ، بێ وه‌ی و به‌رائه‌تیان مه‌شوێنن.. پێویسته‌ منداڵان به‌ خۆشه‌ویستی و هاوڕێتی و جیاوازی نه‌کردن و یه‌کسانی و یه‌کتری قبووڵ کردن و پێکه‌وه‌ژیان و هاوکاری کردن و ئاشتی و ئازادی و ڕێزگرتن و دادپه‌روه‌ری و سۆز و به‌زه‌یی و باشه‌ و خێرخوازیی و... گۆش و په‌روه‌رده و ڕێنماییان‌ بکه‌ن، کورد وته‌نی: « چی بچێنن ئه‌وه‌ ده‌دوورنه‌وه‌ ».

تیرۆریستان تاوانی له‌وه‌ش نامرۆڤانه‌تر و به‌دڕه‌وشتر و قێزه‌وه‌نتریان له‌ عێراق دا ئه‌نجام دا، ئه‌گه‌ر گه‌ردێک ئابڕوو و ویژدانیان ببوایه‌ ، تا ئه‌و ڕاده‌یه‌ شۆڕنابوونه‌وه‌ بۆ ناخی بێڕه‌وشتییان. ئه‌وه‌بوو چه‌ند منداڵێکی که‌م ئه‌ندامی هۆش و له‌شیان قۆزته‌وه‌ ، به‌ تایبه‌تیش له‌ ناوچه‌ی دیاله‌دا، بۆ کاری تیرۆریستی و خۆکوژی به‌کاریان هێنان ، به‌بێ ئه‌وه‌ی که‌ ئه‌و منداڵه بێ تاوان و ‌ به‌سزمانه‌ نه‌قوستانانه‌، به‌ خۆیان بزانن چیان لێ دێت یا ته‌قینه‌وه‌ و خۆکوژی چییه‌، یا له‌ مه‌به‌ست و مه‌رامی نه‌گریس و گڵاوی تیرۆریستانی‌ به‌ ناوه‌ « ده‌وڵه‌تی ێسلامی له‌ عێراق » دا ، بزانن چییه‌ و چی نییه‌.. ئه‌مه‌ چ تاوانێکه‌؟

هه‌ر له‌لایه‌ن تیرۆریستان و چه‌ند گرووپێکی مافیا و جه‌رده‌وه‌ له‌ عێراق دا، چه‌ندین منداڵ و ساوایان ڕفاند و له‌ حه‌شارگه‌کانییان دا وه‌کو بارمته‌ ده‌یان شاردنه‌وه‌، به‌ هۆی ته‌له‌فۆن یا نامه‌وه‌ داوای پاره‌یه‌کی خه‌یاڵییان له‌ خێزانه‌کانیان ده‌کرد تا ئازادیان بکه‌ن ، هه‌ندێک له‌و منداڵه‌ ڕفێنراوانه‌ ، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی که‌ خیزانه‌کانیان ئه‌و پاره‌ زۆره‌ی لێیانیان داواکربوو، نه‌یان بوو و بۆشیان په‌یا نه‌کرا، تیڕۆریست و ڕفێنه‌ره‌کان چه‌ند منداڵێکیان کوشت و، تا ئه‌مڕۆش چاره‌نووسی هه‌ندیکی تریان نه‌زانراوه‌.

ئه‌و تاوانانه‌ی که‌ ناوم بردن، هه‌موویان دژی مافه‌کانی منداڵان و دژی هه‌موو یاسا و ڕێسایه‌کی نێو ده‌وڵه‌تین و،له‌ سۆز و له‌ ویژدانی مرۆڤایه‌تی به‌ده‌رن..ئه‌و جۆره کارانه پیشه‌ی بێ غیره‌ت و نامه‌ردانه‌‌ ، گه‌وره‌ترین تاوانه‌ له‌ بێ تاوانترین مرۆڤ ده‌کرێن که‌ منداڵانن..تاوانێکن که‌ هه‌رگیز لێبووردنیان نییه‌..پاراستن و چاودیریی منداڵان ئه‌رکێکی پێویسته‌‌ ته‌نها له‌ ئه‌ستۆی خێزان دا نییه‌،به‌ڵکو به‌ پله‌ی یه‌که‌م له‌ ئه‌ستۆی ده‌وڵه‌ت دایه‌.

بۆ دابینکردنی ئاینده‌یه‌کی شیاوتر و کۆمه‌ڵێکی ته‌ندرووستر.. پێویسته‌ به‌ ڕاستی و به‌ دروستی، په‌روه‌رده‌ و ڕێنمایی منداڵانه‌ چاوگه‌شه‌کانمان بکه‌ین.. ئۆباڵیان له‌ ئه‌ستوی هه‌موو خه‌مخۆرێکی منداڵان و هه‌موو کورد و کوردستانپه‌روه‌رێکی دڵسۆزه‌.

له‌ ساڵی « ١٩٨٧» دا، که‌ ئه‌و کاته‌، ئاماده‌که‌ری به‌رنامه‌ی « جیهانی منداڵان » بووم له‌ ته‌له‌فزیۆنی که‌رکوک دا، به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌له‌فزێۆنی که‌رکوک « محه‌مه‌د ڕه‌زا کازم » بوو، که‌ عه‌ره‌بێکی به‌عسیی به‌غدایی بوو، له‌گه‌ڵما دانیشت و پێی ڕاگه‌یاندم و وتی :


« پێویسته‌ هه‌موو هه‌فته‌یه‌ک له‌ به‌رنامه‌که‌ دا دوای" وته‌ی به‌رنامه‌ "که‌ت ، بۆ ماوه‌ی پێنج خوله‌ک به‌شێک له‌( ێور من المعرکه‌ ــ چه‌ند دیمه‌نێک له‌ جه‌نگه‌وه‌) پێشان بده‌یت بۆ ئه‌م مه‌به‌سته‌ش ده‌رهێنه‌ری به‌رنامه‌که‌ت « لیبرۆن سیمۆن» م ئاگادارکردۆته‌وه‌، که‌ پێشتر فلیمه‌کانت بۆ ئاماده‌ بکات » منیش به‌بێ ترس و به‌بێ سێ و دوو پێیم وت :« من ئاماده‌ نیم له‌ به‌رنامه‌که‌م دا، شه‌ڕ و کوشتن و بڕین و خوێن و سوتاندن و کاولکردن و بۆردوومان کردن و ترس و تۆقین و شتی سامناک پێشانی منداڵانی کوردمان بده‌م..‌ من ئه‌مه‌ به‌ ڕاست نازانم ، چونکه‌ کاردانه‌وه‌یه‌کی زۆر خراپ له‌ بیر و ده‌روونی منداڵان دا دروست ده‌کات، بۆ بیانکه‌ین به‌ شه‌ڕانگێز بۆ نه‌یانکه‌ین به‌ ئاشتیخواز.. ئایا له‌ باتی شه‌ر تۆی خۆشه‌ویتی و ته‌بایی و ئاشتی بچێنین باشتر نییه‌ ..؟» به‌ڕێوه‌به‌ری ته‌له‌فێۆن به‌م وه‌ڵامه‌ و هه‌ڵوێسته‌م، چاره‌ی دا به‌یه‌کا و یه‌کسه‌ر وتی: « به‌رنامه‌که‌ت بۆ ماوه‌ی دوو مانگ ڕاده‌گرین..» دوای سێ مانگ خۆی ته‌له‌فۆنی بۆم کرده‌وه‌، که‌ دووباره‌ ده‌ست به‌ ئاماده‌کردنی به‌رنامه‌که‌م‌ بکه‌م.. منیش یه‌کسه‌ر وتم: « به‌ مه‌رجێک..مه‌رجم بۆ دانه‌نێن ».


نه‌رویج

ماڵپه‌ڕی ره‌زا شوان