|
١٧\١\٢٠١٤
بۆ یادی تیرۆری
کردنی رۆزالوکزامبورگ!
عوسمان رەحمانی
 یادی
رۆزالوکزامبورگ مەزنترین ژنە شۆڕشگێڕی میژوی مرۆڤایەتی بەرز و بەڕێز
بێت!
لە ڕۆژێکی وەک ئەمڕۆدا فاشیستەکانی ئاڵمانیا گەورەترین ژنە بیرمەند و
بوێر و عەدالتخوازی مێژوی مرۆڤاێەتیان بە تاوانی دیفاع لە مرۆڤایەتی و
یەکسانی ژن پیاو بە شیوەیەکی دڕندانە تیرور کرد.
شیوازی هەمو تیرورەکانی تێکوشەرانی ڕیگای عەشق و ئازادی بە یەک شیوەیە!
کاتێک شیوەی تیرور کردنی ڕۆزالوکزامبورگ موتالێعە دەکەیت، وادەزانی
سەردەشت عوسمان و سۆران و کاوە گەرمیانی و بەکر عەلی و نوسەران و
کومونیستەکانی ئێرانی و ستار و ...ن، وە هەر ئێستا تیرور کراوە.
لە رۆژی ١٥ی ١٩١٩ دا هێزە چەکدارە فاشیەکانی لاێانگری شەڕی ئاڵمانیا، "ڕوزالوکزمابورگ"
و "کارێل لیبکنەشت"یان دەستگیر کرد و هەر ئەو ڕۆژە بەو پەڕی فاشیەتیەوە
لە ژێر شکەنجەدا هەردوکیانیا تیرور کرد و کوشتنیان. پەیکەری لەت و کوت
شیوەێندراوی ڕوزا پاش چەند مانگ دوای تیرور کردنەکەی لە ڕوبارێکدا
دۆزراێەوە.
روزالوکزامبورگ ساڵی ١٨٧١ لە بنەماڵەێەکی جولەکە لە شاری "زاموش"ی
لهستان (پۆڵۆنیا) هاتە دونیا. ڕۆزا بچوکترین مناڵی خێزانەکەێان بو. لە
ساڵی ١٨٩٨ دا کاتێک کە روزا ١٨ ساڵی بو، بە هۆی هەڵسوڕانە
شۆڕشگێڕانەکانیەوە هەم لە دژی شەڕ و هەم لە دژی ناعەدالەتی و هەڵاواردن
دژ بە ژنان دەستگیر و زیندان کرا. پاش ئازاد بون لە زیندان ناچار بو
پۆلۆنیا بە جێ بێڵێت و ڕو لە وڵاتی سویس بکا. لە شاری زوریخی ئەو
وڵاتەدا نیشتەجی بو. لە سویس درێژەی دا بە هەڵسوڕانە سیاسی و
شۆڕشگێرانەکانی و هاوکات لە کولیژی ئابوری سیاسی و حقوقیدا درێژە بە
خوێندن دا و لە تەمەنی ٢٧ ساڵیدا دوکتورای وەرگرت.
لە ١٥ی یانواری ٢٠٠٣ دا زیاتر لە ١٠٠هەزار کەس لە سەر گڵکۆی
ڕوزالوکزامبورگ لە شاری برلین کۆ بونەوە تا یادی بەرز ڕاگرن و ڕیز لە
ژیانی شۆڕشگێرانە و بەرهەمە ئینسانیەکان و خەباتی بگرن. روزالوکزامبورگ
کەساێەتیەکی ناسراو و بەرجەستەی دژی شەڕ و ڕاسیسم بو لە مێژوی ئوروپادا.
بەرهەمەکانی ڕوزا سەرەڕای ئەوەیکە تەمەنێکی کەم ژیا، بەڵام پڕ وانەی
فێرکەری ئینسانی و شۆڕشگیرانەن و هەوڵدانێک بو بۆ بەدیلێکی رزگاریدەر
بۆ مرۆڤاێەتی بەرانبەر بە نیزام و سیستەمی دژی مرۆڤانە و دژی ژنی
سەرمایەداری.
یەکێک لە بەرهەمە بەنرخەکانی روزالوکزامبورگ بابەتێکە بە ناوی "ژنانی
کرێکار" کە ساڵی ١٩١٤ نوسیویەتی. لەم بابەتەدا ڕۆزا لەگەڵ ئەوەدا کە
ڕێز لە خەبات و خۆڕاگریی ژنانی هەڵسور و جەسور دەگرێ و ستایشیان دەکا،
داوا لە ژنانی ئوروپا و ئەفریقا و ئامریکای لاتین دەکا و دەڵێ: "ژنانی
کرێکار، ئەی هەژارترین هەژارەکان، ژێردەستەترین ژێردەستەکان، بۆ رزگار
بونی خۆتان و ژنانی جیهان و مرۆڤایەتی لە ترس و دوزەخی سەرمایەداری و
پیاوسالاری دەست بکەن بە خەبات"!
ڕۆزا لە نامەێەکدا لە زیندانەوە بۆ یەکێک لە هاوڕیکانی دەنوسێت: "هەر
کەسێک کە نامەم بۆ دەنوسێ ئاه و ناڵە و شکات دەکا. هیچ شتێک لەمە بە
ئەحمەقانەتر نازانم،،، تەسلیم کردنی خۆ بە خەم و خەفەتەکانی رۆژگار هیچ
مانایەکی نیە و بە هیچ شیوەیەک قەبوڵ ناکرێ... تێکوشەرێکی سیاسی بەر لە
هەمو شتێک پێویستە خۆی لەم شتانە بە گەورەتر و زیاتر بزانێت، ئەگینا تا
تەوقی سەری نوقمی شتی هیچ و پوچ و بێ باێەخ دەبێت".
لە درێژەدا دەنوسێت: "کە وایە تێبکۆشە تا وەک بونەوەریکی ئینسانی
بمێنیتەوە. لە ڕاستیدا ئەساسی کار ئەمەێە و ئەمە بەو مانایە دەبێت کە
پتەو، ڕوناکبین، هوشیار و بوێر بیت. یانی دەبێ بۆ خۆشترین ژیان
تێبکۆشیت، بەڵام لە هەمان کاتدا دژ بە هەر یاسا و ڕێسا و هێز و باوەڕێک
بیت کە دژ بە خۆشیەکانی هەمو مرۆڤایەتی و ئازادی و یەکسانیە. ژیان
بقۆزرەوە تا تروپکی خۆشی و دونیا خۆشتر بکە، وە دونیا لەمە خۆشتر دەبێت
، ئەگەر لە سەر زەوی بونەوەرانێکی زەلیل و ترسنۆک و جەبان نەبونایە.
یادی ڕۆزالوکزامبورگی مەزن و هەمو گیانبەختکردوانی ڕێگای مرۆڤاێەتی و
یەکسانی بەرز و بەڕیز بێت.
ڕیز و تقدیر بۆ تێکۆشەرانی ڕیگای ئازادی و یەکسانی و عەدالەتی
کۆمەڵایەتی.
ماڵپەڕی عوسمان رەحمانی
|
