په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢١\١٠\٢٠١٠

 چیدی بە دوای کەری تۆپیو مەگەڕێن نالەکانی لێبکەنەوە.


مستەفا رابەر  

راپۆرتەهەوالێکی دەزگای راگەیاندنی بی . بی. سی بەریتانی لینەکەی لە پەراوێز دانراوە دەلێت:


کوردەکانی دانیشتوی عیراق کە وەختیخۆی کەوتبونە بەر شالاوی تیرۆری سەددام حسەین رەنگە هەلگری کلیلی چارەسەری بەبن بەست گەیشتوی هەلبژاردنەکانی وولات بن ، عیراقیەکان لە مانگی ئازاری 2010 دا دەنگیاندا ، بەلام هیچ حیزبێک سەرکەوتنی زۆرینەی دەنگەکانی وەدەست نەهێنا، وولاتەکەش حەوت مانگە نەیتوانیوە حکومەت پێک بهێنیت کە ماویەکی ئەوەندە درێژە بۆتە پێوانەیەکی جیهانی .
لەهەلبژاردنی گشتی رۆژی7 ئازاری 2010 دا کە 8261 کاندید پێشبڕکی یان بۆ 352 کورسی پارلەمانی عیراق کرد هەر چەند جێی رەزامەندی هەموو لایەکێش نەبوو کوردەکان 57 کورسیان بۆ پەرلەمانی بەغدا وەدەست هینا ، سونەی عەرەب لایەنگرانی ئایاد عەلاوی 91 کورسی، شیعەی لایەنگرانی نوری مالیکی89 ، شیعەی لایەنگرانی موقتەدا سەدر 39 کورسی
لەسەر ئەم پێکهاتەیە ئەگەر کورد پاڵ بداتە لیستەکەی سونە (عەلاوی) کۆی کورسیەکانیان دەگاتە 175 کورسی.
هەروەها ئەگەر کورد هاوپەیمانی لەگەڵ لیستی شیعە ببەستیت کۆی کورسیەکان دەگاتە 185 کورسی واتە کورد ئەمجارە وەکوو پارسەنگی تەرازوو وایە ،لەهەر دوو حالەتدا ئەگەر کورد یەکگرتوو بیت بەشێر بیت یا بەخەت دەتوانی لە چوار سالی داهاتوودا بەشێکی زۆری مافە رەواکانی خۆی دەستەبەر بکات بە گێرانەوەی ناوچە دابڕاوەکانیشەوە .


کێشەی پۆستی سەرۆکایەتی وەزیرانی عیراق کە نوری مالیکی حەوت مانگە وەکوو کودەتایەک دەستی بەسەر کورسی یەکەی داگرتوە ، بارودۆخی عیراقیش هەروەکو خۆی ماوەتەوە ئەگەر چاکتر نەبیت خراپتر نەبوە ، دیارە سەرەرای ڕەوە بەرپرسێکی گەندەل ، هەژار و بەدبەختەکانی خەلکی عیراق بەپەرۆشەوە چاوەڕێی سەقامگیری بارو دۆخەکە دەکەن هەروەها هەبوونی پاشماوەی دامو دەزگاو داب و نەریتی بەڕیوەبردن و هەستی نیشتمانپەروەی عیراقیەکان بەگشتی و دابین کردنی لای کەمی خزمەتگوزاری و بەردەوامی موچە دان تا ئێستا بوونەتە دەستەبەری هەلنەوەشانەی شیرازەی بەڕێوەچونی وولات ، هەر چەند به‌پێی ئاماره‌کانی وه‌زاره‌تی مافی مرۆڤی عێراق‌ له‌ سه‌ره‌تای ساڵی (2004)ه‌وه‌ ‌تا تشرینی یه‌که‌می (2008) (85) هه‌زار و (694) عێراقی به‌ هێزه‌ ئه‌منییه‌کان ‌و هاوڵاتیانی ئاساییه‌وه‌ کوژراون.


هه‌ر له‌و ماوه‌یه‌دا (121649) عێراقی دیکه‌ له‌ کاره‌ توندوتیژییه‌کاندا برینداربون.


بەرامبەر ئەم هەلو مەرجە دژوارە هێشتا زۆر لایەن خەریکی دەست تێوەردانی عیراق و کوردستانن هەر لایەنەی بە مەبەستی بەرژەوەندی خۆی.


بۆ پەردە هەڵدانەوە لە سەر روی پێلانگێری و گەندەلی و دەست تیوەردانی کارو باری وولات و لەلایەن ژمارەیەکی زۆر لە کەسایەتی و گروپ و وولات ماڵپەڕی بوێری ویک لیکس (ماناکەی لێچونەکانی ویک) خاوەنەکەی ناوی (جۆلیان ئەسانج)ە بەتەمایە 400 هەزار بەلگەنامە لەسەر رەوشی جەنگی عیراق بلاو دەکاتەوە کە بێگومان هەندێکیان پێوەندی بە کوردەوە هەیە ، زۆر ناوی سەرکردەو کەسایەتی عیراق و کەسایەتی دەولەتەکانی دونیای تیا هاتوە گۆبەند بۆ زۆر کەس دروست دەکات.


هەلبەت سەرکردەکانی کورد خۆشیان دەزانن لەماوەی هەژدە سالی رابردوو بەشی زۆرتر توانای خۆیان بۆ ڕکابەری یەکترو دەسکەوتی تایبەتی بەکارهێناوە و بەرلە هەموو شتێک نەیان توانیوە لەشکرێکی یەکگرتو دروست بکەن ، نەیانتوانیوە متمانەی خەلک ڕابگرن ئەوەی جێگەی هیواو دڵخۆشی یە گەلی کورد خۆی نیشتمانپەرو تێنوی ئازادی و رزگاریە بەتایبەتی کوردەکانی تاڕاوگە کە بەچاوی خۆیان دەبینن هەموو نەتەوەکان بە ڕەش و قاوەیی و سپی یانەوە ئالاو دەولەت و نیشتمانی ئازادی خۆیان هەیە ، وەکو لەمیدیاکان ڕەنگی داوەتەوە خەلکی کوردستان لەدەستەلاتی کوردی و لەهەلسوکەوتی هەندی بەرپرس خۆشحاڵ نین بۆیە خەلکی نیشتمانپەر پێ یان باشە بەرلەوەی برا عەرەبەکانی عیراق ! وەخۆ بکەوون کێشەکانیان یەکلایی بکەنەوە یان هیچ نەبی گیرو گرفتەکانیان کەم بیتەوە بەر لەوەی هەمدیسان گۆجان بۆ پشتی برا کوردەکانیان دروست بکەنەوە ، پێویستە سەرکردەی حیزبە کوردیەکان ناکۆکیەکانیان وەلاوە بنێن ، ئەنجومەنێکی دەستەلاتدار بە ناوی ئەنجومەنی پێوەندی و هاوکاری حکومەتی ناوەند یان هەر ناوێکی گۆنجاو تر بە رەزامەندی سەرۆک کۆماری عیراق و سەرۆکی هەرێمی کوردستان دامەزرینن سەرکردایەتیەکەی خولانە بیت پێک بێت لەبەڕێزان نەوشیروان مستەفاو کاک نێچیرڤان بارزانی ماموستا سەلاحەددین بەهاددین دوکتۆر بەرهەم سالح و دوکتۆر مەحمود عوسمان چەند کەسایەکی تری شارەزا دەست ڕۆیشتوی هەرێم بۆ پێداچونەوە و چارەسەر کردنی کێشەکانی هەرێم لە گەل حکومەتی بەغدا و سەپەرشتی کردنی ئەو 57 ئەندام پەرلەمانەی بەغداو ڕێنمایی کردنیان و پاراستنی سەرو گیانیان چونکە مەزەندە دەکرێت لەمەو دووا گیروگرفتی ئاسایشی شارەکانی عیراق ئالۆزتر بیت.


چاک وایە ئەو ئەنجومەنە (دیارە لەبەر بەژەوندی بەتامی حیزبایەتی پێشنیارێکی خەیالیە) بەپێی پێویست لیژنەی شارەزاو پسپۆر دروست بکات بۆ توێژینەوە لە کێشە چارە نوس سازەکان بۆ دروستکردنی نەخشەی کوردستان دەست نیشانکردنی سنوورەکان پاش پەسندکردنی لەلایەن پارلەمانی کوردستان بەفەرمی بلاو بکرێتەوەوە هەروەها لەکاتی سەرەولێژی و تەنگەژەدا توونبونی گەلەکۆمەکی ناحەزانی کورد باشتروایە رۆشنبیران کەمتر بەدوای کەری تۆپیو بگەڕین نالەکانی بکێشنەوە.


چونکە لەم چەند سالانەی داهاتودا ئەم ئەگەرە ترسناکانەی لەخوارەوە باس کراوون پێشبینی دەکرێت هەندێکیان ڕوو بدەن ، بۆ ئەوەی کورد قورسایی لەبەر چاویان هەبیت ، پێویستە بە هەلوێستێکی یەکگرتوو ، کاراما وەک یەک تیمی تەبای شۆڕیشگێڕ بە پشتیوانی جەماوەرێکی ئازاد و بیروڕا بتەو بەسەرکەوتن خۆی بۆ پێشهاتەکان ئامادە بکات ئەگەرەکانیش ئەمانەن:


1. بەردەوامی دەست تێوەردانی جمهوری ئیسلامی ئیران لە کاروباری عیراق و باشوری کوردستان.
2.فشاری نەپساوەی دەولەتەکانی تری دراوسێی عیراق.
3.نیازی ئاشکرای ئەمریکا لە پاشە کشەپێکردنی سوپاکەیان.
4.ئەگەری دووبارە کردنەوەی هەلبژاردنی گشتی لە عیراق.
5.ئەگەری هەلگیرسانی شەری ناوخۆ لە بەشی عەرەبی عیراق.
6. ئەگەری هەلگیرسانی جەنگێکی ترسناک لە نێوان ئیران و ئەمریکاو هاوپەیمانەکانی.

دەربارەی ئەگەری شەشەمیان:


بەپێی لێدوانەکانی سەرۆکی پێشووی کوبا فیدل کاسترۆ جەنگێکی ترسناک لە گەل ئیران بەڕیوەیە ئەو دەلێ ئەمرۆ هەموو شتێک بە داوە دەزیەک هەڵواسراوە "" لەگەل ئەوەشدا سەرکردەکانی ئیران بەردەوامن لەسەر هەرروگیڤی خۆیان وێدەچی هیچ دەرس و پەندێکیان لە جەنگی کورتخایەنی ئەمریکاو عیراق وەرنەگرتبیت ئەمریکاو هاوپەیمانەکانی ڕەنگە زۆریان پێخۆش بیت دەستەلاتدارانی ئیران وا سەسەختانە لاساری بنوێنن بۆ ئەوەی بیانووی پەلاماردانیان بەدەستەوەبیت ، دیارە بۆ ماوەی چەند سالێک بە سزای نێو دەولەتی و ئابلۆقەی ئابوری هێزو توانایان لەبەر دەبڕن و گەلانی ئیرانیش برسی و بێزار دەکەن هەر بۆیەش بە ئەنقەست روبەڕو بونەوە گەرمەکەیان بەقون دادەخستووە.


خوانەخواستە ئەگەر سیناریۆی جەنگی عیراق لەگەل جمهوری ئیسلامی دوو بارە ببیتەوە ئەوکات ئیران دەبێتە دۆزەخ و رۆژی حەشر ڕووئەدات و کاردانەوەی سەخت و فرەوانیشی لەسەر ڕەوشی هەموو پارچەکانی کوردستان دەبیت .


وەختی خۆی نوسەری بەناوبانگی فەرەنسی جین باودریلارد لە رۆژنامەی لیبراسیۆن 3 ووتاری بلاوکردەوە بە ناوی (جەنگی کەنداو روو نادات ،ئایا بەڕاستی جەنگی کەنداو روو ئەدات ، جەنگی کەنداو رووی نەداوە) لە پێشەکی ووتارەکانیدا دەلێ: لەبەرئەوەی شەڕەکە پێشوەخت سەرکەوتوو براوە بوو ئێمە هەرگیز نەمانزانی ئایا عیراق چانسی بەشداری کردنی هەبوە لە جەنگ یان نا؟


نازانین ئاخۆ ئەمریکیەکان چانسی ئەوەیان هەبوبیت لێدانێکیان وەبەر کەوتبیت؟ ، ئێمە بینیمان چۆن دووا مۆدیلی کوشتن بە کارەبا و ئیفلیج کردنی خانەکانی مێشکی دۆژمنێکی بەئەزمون دوور لە مەیدانی شەڕو دەستەوەستان لەتوانای کاردانەوە پیادەکرا ، ئەوە جەنگ نەبوو جگەلە ڕۆژانە دە هەزار تۆن بۆمب بەس بۆ ئەوەی ناوی بنێن جەنگ ، جگەلە ڕومالکردن و بلاوکردنەوەی راستەوخۆی زانیاری و رووداوەکان لەسەر تۆڕی سی ئێن ئێن لە کاتی ڕاستەقێنەدا بەس بۆ ئەوەی بیسەلمێنی کە جەنگێک هەیە ، بەبۆچونی نوسەر ئەو جەنگە تەنیا رۆمانێکی خەیالی زانستی بوو هیچی تر.
______________________________________
سەرچاوەکان:
http://www.ted.com/talks/lang/ara/julian_assange_why_the_world_needs_wikileaks.html

http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-11528363

(The Gulf War Did Not Take Place - byJean Baudrillard، Paul Patton (Translator
ئایا بەرەنگاربونەوەی ئێران دەبیتە هۆی هەلگیرسانی جەنگ؟ نووسینی د.پاتریک سیل
ئینتەرنیت / ویکیپیدیا / گووگل

 

ماڵپه‌ڕی مسته‌فا رابه‌ر