٢٥\٧\٢٠٢٢

جیهانی ئایدیۆلۆژی، جیهانی واقیعی نییە.

ئەرسەلان مەحمود    

 چەندو چۆنایەتییە ئایدۆلۆژیایەکان زۆرن، هەمووانیش بگۆی باشەی مرۆڤ و کۆمەڵگەی مرۆیی دەکەن، کەچی بەئەندێشەو لەپراکتیکدا ئەو ئەمیان و ئەم ئەویان ڕەتدەکاتەوە، ئـەمە سەیرو سەمەرە نییە، سروشتی ئایدیۆلۆژیاو ئایدیاڵیستەکان وایـە، خـودپەسندو خـۆپەرستییە، گـەشەی مـرۆیی گەشە ژیانی و ژیارییەکەیەتی نەک ئایدیۆلۆژیییەکەی، گـەشەی ئایدۆلۆژی بەتەنها گەشەی خانەی شێرپەنجەیە لەمرۆڤدا!!

ئەو ئایدیاو ئایدیۆلۆژیەی دەتوانێ بەخۆیەوە خەریک و پابەندم بکا، ئەوەیانە بەکردەوە هەڵگری خـەون و خـەمی ڕۆژانەی خـەڵکە، بـاقیات بێمانان، لەدیدی مندا تەنها جیاوازییەک لەنێوان ئایدیاو ئایدیۆلۆژیاکانی تردا ئەگەر بوونی هەبێ، شێوازو میکانیزمە، مـرۆڤ لـەهیچیاندا ئامانج نییە، بەڵام لەهەموویاندا ئامرازە، بازاڕە، ئـایدیۆلۆژیاکـان هەرچییەک بن چەپ بن یا ڕاست، ئەگەر بەهۆشمەندییەوە مامەڵەیان لەگەڵدا نەکرێ مرۆڤ گەمژە دەکەن!

ئەوەی مرۆڤ ڕزگار دەکات کۆمەڵگەی ئایدیۆلۆژی نییە، لەجڤاکی ئــایدیۆلۆژیدا، مرۆڤ نـەسەنتەرەو نـەئامانج، داگیرکراوە، شەتەکدراوە، تاک ڕەهەندو تاک ڕەنگکراوە، جیاوازییەکی زۆر هەیە لەنێوان بیرۆکەو ئایدیۆلۆژیادا، بیرۆکە شتێکە هەتە، ئایدۆلۆژیا شتێکە تۆی هەیە، ئەوەی گرینگە ئەو شتەیە مرۆ هەیەتی نەک ئەو شتەی مرۆڤی هـەیە، شۆڕش و خەبات و تێکۆشان شتێک نییە لەئایدیۆلۆژیادا جێگیر بێت، ئەمانە پرۆسەن لەئەندێشەو هزری مرۆییدا.

ئاوا هەڵسە، ئاوا بـڕۆ، ئاوا بخۆ، ئاوا بخەوە، ئاوا بنۆشە، ئاوا بپۆشە، ئـاوا ڕەفتار بکە، ئـاوا بیر بکەوە، ئاوا بڵێ، ئەمە باشە، ئەمە خراپە، ئەمە جوانە، ئـەمە ناشرینە ئەمە شەرەفە، ئەمە بێشەرەفییە، ئەمە ئەخلاقە، ئەمە بێئەخلاقییە، ئاین ئەمەیە، ئەمە بێباوەڕییە، نیشتمانیەت ئـاوایە، ئەمە نانیشتمانییە، هەزارو یەک جۆرە گشتێنەری تر جگە لەوەی مرۆڤ لەچێوە ئەدەن لەخۆیشیدا دەکات بەکاڵاو باڵاو کەرەستەی ڕیکلامی و بەڕۆبۆت.

گەر لەجیهاندا دوو جۆر خەڵک هەبێ بەشێک ئەو کەسانەن مرۆڤ بەسەر ئایدیۆلۆژیاکانەوە دەبینن و بەشەکەی تر ئەوانەن بـەپێچەوانەوە، ئایدیۆلۆژیا بەسەر مرۆڤەوە دەبینن، وەک خۆم لەوانەم ئایدیۆلۆژیا وەک ئامراز دەبینن نەک وەک ئامانج، ئایدیۆلۆژیا مەترسیدارە، ئەگەر بەوریایی و لەبەهۆشمەندییەوە وەرنەگیرێ و مامەڵەی لەگەڵدا نەکرێ، بەئاسانی دەتوانێ لەژینگەیەکی دیاریکراودا عەقڵ و مەعریفەو ئەدەب و تەنانەت زانستیش تێکبشکێنێت، مرۆ هەردەم دەتوانی سازش بکات بەبێ ئەوەی پرەنسیپە مرۆییەکانی پێشێل بکات، بەڵام زۆر ئەستەمە بتوانێ سازش بکات کاتێک پرەنسیپەکان دەگۆڕین بۆ ئایدیۆلۆژیا.

ئەم قسانەم بێبەها کردن، یان ڕەها ڕەتکردنەوەی ئایدیۆلۆژیا نییە، ئایدۆلۆژیا بۆ حزب و گەیشتنە دەسەڵات، وەکیەکەی پێکهێنەری هزری حکومەت گرنگە، بەڵام ئـەرکەکەی سەپاندنی ئــایدیۆلۆژییەتەکەی نییە، ئەو دەبێ بەبێ جیاوازی و بێلایەن کـارو خزمەتگوزاری پێشکەش بکـات، کامۆ قسەیەکی زۆر نـاوازە دەکــات "هەموو ئایدیۆلۆژیایەک پێچەوانەی دەروونناسی مرۆڤە"، ڕەشتـرین ئـایدیۆلـۆژیاو ئـایدیـۆلـۆژیست ئـەوانەن ناتوانن یان نایانەوێ لەم حەقیقەتە تێبگەن، ئەمانە دەمارگیرن، خۆیان بەبگۆڕی تاک و کۆمەڵگە دەزانن و ناشتوانن مێشک و یەکەی بابەتی لەخۆیاندا بگۆڕن!!

ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود