ده‌شتی جه‌مال:

حکومەتی عێراقی بەرژەوەندی لەوەدایە کە ڕوخساری خۆی لای ئەو دەوڵەتانە جوان بکات وەک دەوڵەتێکی سەقامگیرو و شەرعی تەماشای بکەن و نەک کۆمەڵە میلیشیایەک کە دەستیان بەسەر موقەدەراتی خەڵکدا گرتووە.

 

سازدانی: هێرش شۆرش

هێرش شۆرش: دەنگۆى ئەوە لەئارادایە کە حکومەتى بەغدا (مالیکى) لەگەلڕ ژمارەیەک لەوڵاتانى ئەوروپا رێککەوتنى کردووە بۆ ناردنەوەى بەزۆرى پەنابەران لەوڵاتانە، دەکرێت بزانین تا چەند زانیارى دروست لەبەردەستدا هەیە؟

دەشتى جەمال: ڕێکەوتنی حکومەتەکەی مالیکی لەگەڵ ووڵاتانی ئەوروپادا تازە نیە بەڵکو زیاتر لە دوو ساڵە چەند پرۆتۆکۆلێکی نهێنی و ئاشکرا لەگەڵ ژمارەیەک لە وڵاتانی ئەوروپا ئیمزاکراوە بەخاتری ئەوەی پرۆژەی حکومرانی لەعێراقدا بە حاڵەتێکی دیمکراسی و ئارام و ئاسودە لەقەڵەم بدەن ، بۆ ئەم مەبەستەش مەسەلەی پەنابەرانیان وەک وەرەقەیەکی سیاسی بەدەستەوە گرتووە لە پێناو بەرەسمێت ناسینی دەسەڵاتەکەیان وبەرژەوەندی سیاسی و ئابووریەکانیان، بەم سیاسەتەشیان خەتایەکی گەوەر لەسەر میژووی خۆیان و حکومەتە لەرزۆکەکەیان تۆمار دەکەن .

ئەو زانیاریانەی لەبەردەست ئێمەدا بەم شێوەیە:
1. بەپێ راگەیاندنی (تۆم دۆم )ووتە بیژی وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا لەیەکێک لە کۆبوونەوەکان لە 2006 دا بەئێمەیان ڕاگەیاند ساڵی 2005 لەگەڵ هەریەک لە حکومەتی عێراقی و حکومەتی هەرێمی کوردستان پەیمانێکیان ئیمزاکردوە بەمەبەستی ناردنەوەی ئەو پەنابەرانەی داوای پەنابەریان ڕەتکراوەتەوە
2. لەکۆبونەوەیەک لەگەڵ بەرێز (نیل جیراد) ئەندامی پەرلەمانی بەریتانیا و بەرپرسی دۆسیەی پەنابەران لە حیزبی لیبەری دەسەڵات بە ئامادەی بەرێز(جین لامبیرت) ئەندامی پەرلەمانی ئەوروپا لە بەرواری 29-7-2008 پێی ووتین"ئەوەی کاری ئێوەی سەخت کردوە نوری مالیکی داوای کردوە لەحکومەتی بەریتانیا تەواوی خەڵکی پسپۆر تەکنۆکرات وشارەزاکان بنێرنەوە بۆ عێراق"
3. لەشوباتی ساڵی پاردا پەیمانێکی ئاشکرا لە بەغدا لەنێوان ووشیار زێباری و نۆێنەری حکومەتی سوید ئیمزا کراوە کە حکومەتی عێراقی ئەوەی قبوڵکردوە ئەو پەنابەرانەی وەڵامی نیگەتیڤیان وەرگرتووە بیان نێرنەوە.
4. لە 13-6-2009 پرۆتۆکۆلێکی تر لەژیر ناوی (مژکرەالتفاهم) کەلە 18 بەند پێک هاتووە ، بەئاشکرا لەنیو میدیاکانی دانیمارکیشدا بڵاوکراوەتەوە ، ئەو پەنابەرانەی داوای پەنابەریان ڕەتکراوەتەوە کە نزیک بە 282 پەنابەرە لەلایەن حکومەتی عیراقیوە وەربگیرێتەوە، لە پاداشتیدا حکومەتی دانیمارک لە بەشێک لەقەرزەکانی عێراق خۆش دەبێت.
5. لەلایەن حکومەتی هۆلنداشەوە تا ئێستا چەند هەنگاوێک نراوە، بەدوای ئەوەی بەزۆرینەی دەنگی پەرلەمان ، جەنەرال پاردون(لیبوردنی گشتی) بۆ ئەو پەنابەرانە دەرکرد کە پێش ساڵی 2001 داوای مافی پەنابەریان کربوو ، بەدوای ئەو بریارەوە بەپێ ووتەی وەزیری هیجرەی هۆڵندی پەنابەرانی عێراقی وەرناگرن دەرگایان بەڕووی پەنابەرانی عێراقی داخستووە تا ئێستا چەند پەنابەری عێراقی زیندانی براونەتە بالۆیزخانەی عێراقی لە هۆڵندا ، ئەوان ئامادەییان نیشان داوە وەریان بگرنەوە.
6. حکومەتی فنلاند لە 8-5-2009دا وەزارەتی کۆچی فنلاندی بریاری بەزۆر ناردنەوەی پەنابەرانی کورد عێراقی ڕاگەیاند.
7. رۆژی 18-5-2009 لە زاری( بۆناس گار ستۆرە )لە وەزارەتی دەرەوەی حکومەتی نەرویجیەوە ڕایگەیاند "لەگەل نۆینەری حکومەتی عێراقی رێکەوتن بۆ بەزۆر ناردنەوەی ئەو پەنابەرانەی داوای پەنابەریان ڕەتکراوەتەوە "
8. لە ووڵاتی سویسراش تا ئێستا ژمارەیەک لە پەنابەر پێچەوانە بەخواستی خۆیان دیپۆرت کراونەتەوە لەلایەن حکومەتی عێراقی و حکومەتی هەرێم پێشوازی لە وەرگرتنەوەیان کراوە ، تەنانەت هاووڵاتی کوردستانی تیا بوو بە فرۆکەی بارهەڵگری خاچی سور نێراوەتەوە.
9. لە ئەڵمانیا بەپێ ئەو زانیاریانەی لەبەردەست ئێمەدا شەریکەی (زاگروس) بە بەردەوامی تیکتی فرۆشتووە بە حکومەتی ئەڵمانی بۆ ناردنەوەی بەزۆری پەنابەران.
10. زیاتر لەمانە تا ئێستا لە ساڵی 2005 هەرسێ فرۆکەخانەی (بەغدا و سلێمانی و هەولێر) بەردەوام بۆ ئیسکۆرتکردنی ووڵاتانی ئەوروپا بەتەواوی توانا پیشوازیانکردوە لە وەرگرتنەوەی پەنابەران بچوکترین ناڕەزایەتیان نیشان نەداوە، بگرە ئەگەر پەنابەران ناڕەزایەتیەکیشانکردبێت شەقکاری کراون لە فڕۆکەخانەی هەولێر وەیان زیندانی کراون لە فرۆکەخانەی بەغدا ، داوای پارەو کەفیلیانکردوە ،چەند حاڵەتی لەو شێوەیەی هەیە لەبەر دەستماندا، وەیان ناوی پەنابەرنێک لە کۆمپیتەری فرۆکەخانەی هەولێر نەهاتبێت پەنابەرەکەیان گەڕانۆتەوە ئەو ووڵاتای لێهاتووە، بەگشتی فیدراسیۆن خەرمانێک لە دۆکیومنت بەڵگەو داتا ی لەبەردەستدایە ڕاستی ئەو پەیمانانە دەخاتە ڕوو کە لەسەر حسابی ژیان وچارەنووسی پەنابەران بازرگانی پێوەکراوە........

هێرش شۆرش: بارودۆخى عێراق رۆژ لەدواى رۆژ ناجێگیر دەبێت، بەبۆچوونى ئێوە پێتانوایە حکومەتى عێراق بۆچى رێککەوتنێکى لەوشێوەیە دەکات؟
دەشتى جەمال: ئەوان تەنها چاویان لە بەرژەوەندی خۆیانە و ژیان و ئەمنیتی خەڵکیان لا گرنگ نیە بۆیە ئەو کارە دەکەن . ئەم حکومەتە لەناوخۆی عێراقدا ناتوانێ ئەمنیت و ئاسایش بۆ خەڵک دابین بکات چونکە خۆی حکومەتێکە کە لە ڕێکەوتنی چەند گروپی چەکداری ومیلیشایی پێکهاتووە.هەر کاتێک لایەنێکیان لەو هاوسەنگیەوە لەبەشەکەی ڕازی نەبێت دەست بۆ کاری توندو تیژی دەبات و بەرژەوەندی خۆی بەسەر ئەوانی دیکەدا بسەپێنێ.لە پەیوەند بەو عێراقیانەشی کەلەم کارەساتە هەڵاتوون و ئاوارەی هەندەران بوون لەوە باشتر بەرپرسیاریتی نیشان نادەن.حکومەتی مالیکی دەیەوێ لەبەر بەرژەوەندی خۆی هەرچی ڕێکەوتنێکە لەسەر حسابی پەنابەران بیکات لەگەڵ دەوڵەتانی دیکەدا.ئێستاش ئەو ووڵاتە ئەوروپیانە کەخۆیان تووشی ئەزمەیەکی ئابووری کوشندە بوون و رۆژانە هەزاران کرێکار بیکار دەکرێن،ئیتر پێویستیان بەهێزی کاری خەڵکی کۆچکردو نەماوەو دەیانەوێ خۆیان لەباری قورسی ئامادەکردنی ئەوان بۆ بازاری کار ڕزگار بکەن.ئەوان دەیانەوێ ئەو کەسانەی کە وەڵامیان نەدراوەتەوە لانی کەم بیانوی یاساییان هەیە بۆ ناردنەوەیان بنێرینەوە.ئەو پەنابەرە عێراقیانەش کە کەیسەکانیان قبوڵ نەکراوە بەر بەم ڵیشاوە دەکەون.

ئەو دەوڵەتانە دەبێت لەگەڵ حکومەتی عێراقیدا ڕێک بکەون تا بتوانن ئەو کەسانە بنێرنەوە بۆ عێراق ،ئەمەش دەبێ بەرێکەوتن لەگەڵ حکومەتی عێراقیدا بێت.حکومەتی عێراقی بەرژەوەندی هەیە لەوەدا یەکە ڕوخساری خۆی لای ئەو دەوڵەتانە جوان بکات و وەک دەوڵەتێکی سەقامگیرو و شەرعی تەماشای بکەن و نەک کۆمەڵە میلیشیایەک کەدەستیان بەسەر موقەدەراتی خەڵکدا گرتووە.هەم بەم خزمەتەی کە بەسیاسەتی ئەو دەوڵەتانە دەیکات خۆشی لە ڕێکەوتنی ئابووری لەگەڵ ئەو ووڵاتانەدا سوودمەند دەبێت.

هێرش شۆرش: رۆژانە میدیاکانى جیهانء ناوچەکە تەقینەوەو کردەوە تیرۆریستییەکانى عێراق (ناوچە عەرەبنشینەکان) دەگوازنەوەو هەموو وڵاتانى دونیا راستییەکانى بارودۆخى ئەمنىء ئینسانى عێراق بەچاوى خۆیان دەبینن، هۆکار چییە وڵاتانى ئەوروپا دەچنە ژێر رێکەوتنێکى لەوشێوەیە کە پەنابەران بگەڕێنرێنەوە بۆ عێراق؟

دەشتى جەمال: لۆژیکی ئەم حزبانەی ئێستای ئەوروپا قازانج و بەرژەوەندی سیاسیەکانی خۆیان پێش هەر بەهایەکی تری ئینسانی ناوە ،ئەمریکاو غەرب بەحکومەتەکەی مالیکی شەوە هەموو خەریکن زۆر ئاسان شانی خۆیان لەو کارەساتە گەورەیەی بەسەری خەڵکی عێراقدا دایانسەپاند دەهێننە دەرەوە ، یەک لەدوای یەک مەلەفو دەرگای عێراق دەپێچنەوە، نایانەوێت ئاسەواری سیاسەتی جەنگخوازانەی خۆیان قبوڵبکەن . هاوکات تەواوی ئەو ووڵاتە ئەوروپیانە پشتیانکردۆتە هەموو ئەو بریارنامەو پرۆتۆکۆڵانەی پێشتر لەباری مافی پەناربەری و مافی ئینسانیەوە ئیمزایان لێداوە ، مافی پەنابەری بەعینوانی سەرەتاترین مافی ئینسانی محدودکراوەتەوە، ئەتوانم بڵێم زۆر شت ئاڵوگۆری کردوە ناتوانرێ بەعەینەکی 20 ساڵ لەمەوبەروە تەماشای دنیا بکرێت بەمانایەک دەتوانم بڵێم مەسەلەی ئەوەی پێ دەوترێ مافی پەنابەری کۆتای پێهاتووە، حکومەتەکانی ئەوروپا پەنابەرێک کە خۆی قوربانی ڕاستەوخۆی سیاسەتی ڕاستی ئەم حکومەتانەیە ئاوارەوە دەربەدەرە بوو نایانەوێت باجی هەڵەکەی خۆیان بدەن ، بەو هۆیەوە پەنابەرانیان کردۆتە کارتێکی سیاسی بۆ ئەجندەی سیاسی خۆیان، بووە بەمارکێت ، دەنا لە دارفۆر تا ئەفغانستان و عێراق کۆنگۆو زامبابویا وفەلەستین ..تەماشا بکە کە چۆن گیرۆدەی جەنگ و نائارامی بی مافی کراوە، وەک ئەوەی خەڵکی ئەم مەملەکەتانە ئینسان نەبن ، ئاسان بۆ بەریوەچوونی سیاسەتەکانیان ئەوپەری هەڵومەرجی دژواریان بە خەڵکی ئەم ناوچانەدا داسەپاندوە ، و ەخەریکن دەم لەدیمکراسیش دەکوتن ، بە ژیان و ئایندەی پەنابەران وەک کاڵایەک بازرگانی دەکەن ، پەنابەرانێک کە قوربانی سیاسەتی خۆیانن دەنێرنەوە بۆ کۆمەڵگایە کە لێ هەڵهاتوون.

هێرش شۆرش: دواى بڵاوکردنەوەى ئەو هەواڵە لەلایەن فیدراسیۆنەکەى بەڕێزتانەوە کە عێراق رێککەوتنى کردووە، هەڵوێستى پەرلەمانء حکومەتى عێراق چۆن تەماشا دەکەن؟

دەشتى جەمال: ئەم سیاسەتەی ئێستا حکومەتی عیراقی و حکومەتی هەرێمی کوردستان هەڵیان بژاردوە لە ساتو سەودا بازرگانی بە ژیانی پەنابەرانەوە بە تەواوەتی دژایەتکردنی قازانج و بەرژەوەندیەکانی خەڵکی عێراقو کوردستانە چ لە دەرەوە چ لەناوەوە ، هەڵەیەکی گەورەیە و پێویستە چاوبخشیننەوە بەو سیاسەتە قیزەوەنەدا، چارەنوسی هەزاران ئینسانی پێوە گریدراوە، بەدبەختی زیاتر ڕووبەرووی کۆمەڵگا دەکاتەوە، دیپۆرتی پەنابەران خۆکوژی ومەئاساتی بەدوا دا دێت و هاتووە، دواتر خۆیان دەبێت ئەنجامەکەی قبوڵبکەن ،ڕێگای کۆتای هێنان بە ئاوارەی و ڕووکردنە هاندەران ئەوەنی یە لە گەڵ ووڵاتانی ئەوروپا پەیمان ببەستی کە قوربانیەکانی جەنگ و تیرۆر بنێرنەوە، بەڵکو چارەسەرەکەیی لەگرەوەی دامەزراندی حکومەتێکی سکولاری نە قەومی نە دینی یە لەعێراقدا، کەمافی هاوڵاتی بەیەکسان بۆ هەموان بەرەسمی بناسێت وتەواوی مافە مەدەنی و فەردیەکان بۆ کۆمەڵگای عێراق بگێرێتەوە ، ئەمەش دەتوانێت ئارامی و مەدەنیەت بۆ کۆمەڵگا زامن بکات ئەو بارودۆخە دژوارەی ئێستا بە قازانجی خەڵک بگۆرێت وە رێگایەکیش بکاتەوە بۆ چارەسەرکردنی دیاردەی ئاوارەیی وهەڵبژاردنی ژیانی پەنابەریتی. بەداخەوە ئەوان خەریکی ڕێگا خۆشکردنن بۆ دیپۆرتکردنەوەی پەنابەران لەسەر حسابی بەشێکی کۆمەڵگا بەرژەوەندیەکانیان زیاد بکەن.

هێرش شۆرش: ژمارەیەک پەرلەمانتارو کەسایەتى سیاسى لەناو پەرلەمانى عێراق باسیان لەوەکردووە کە ئەگەربێتء حکومەتى عێراقء هەرێمى کوردستان بیانەوێت دەتوانن رێگرى بگرن لەناردنەوەى بەزۆرى پەنابەرانى عێراقء کوردستان، بەبۆچوونى ئێوە بۆچى هەولێرو بەغدا کارێکى لەوشێوەیە ناکەن؟

دەشتى جەمال: بەدروست وایە ئەگەر ئەوان دەستهەڵگرن لەهاوکاری وئاسانکاری ووڵاتانی ئەوروپا بۆ ناردنەوەی بەزۆری پەنابەران ئەو بەڵایە لە ملی پەنابەران دەبێتەوە ، ئەوانن دەتوانن ڕاستیەکانی نائەمن بوونی عێراق وەک خۆی کەهە یە بسەڵمێنن و بڵێن "هاوڵاتی ئێمە ڕاگرن " "مەیان نێرنەوە".

لەچەندین دیدار و چاوپێکەوتنمدا لەگەڵ سەرۆکی پەرلەمانی کوردستانی پێشو وژمارەیەک لە وەزیرو پەرلەمانتارەکاندا بە بەردەوامی ئەوەمان لێداواکردون هاوکاری و ئاسانکاری بۆ ئەو ووڵاتە ئەوروپیانە مەکەن ، فرۆکەخانەکانتان مەخەنە خزمەتەوە ، ئەوەتان پێناکرێت، ئەوا ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان هەیە ، بۆ ناڕەزایەتی دەرنابڕن؟ تەنانەت رێگەمان پێ نیشانداون لەئاکامە زیانبارەکانی ناردنەوەی هاوڵاتیەک کە تەمەنی لاوێتی لەئەوروپا بەسەر بردوە ئەمرۆکە بەدەستی خاڵی دەیان نێرنەوە ، کێ قازانج لەم کارەساتە دەکات ؟ تەنانەت ڕێگای خۆشکردنی ژیانی لاوان لەکوردستان ، وەڵام بەپیداویستەکانیان،وەڵام بە ئازادیەکان ...رێگا چارە بۆ چارەسەری کۆچی لاوانمان خستۆتە بەردەستیان ، بەڵام بەداخەوە وەک هەمیشە بێ وەڵام لە بەرامبەریدا ڕاوەستاون و ئامادەش نێن ئاکامە زیانبارەکەی قبوڵبکەن.

ئەگەر ئەوان دەستهەڵگرن ، هەوڵەکانی ئەحزاب و لایەنە سیاسی ورێکخراوە ئینسانی پەنابەریەکان بەجێگایەک دەگات ،من ناڵێم هەموو کێشەی پەنابەر لەوێ چارەسەر دەکرێت بەڵام حکومەتی عێراقی و حکومەتی هەرێمی کوردستان لایەنێکی سەرەکی ئەو کێشەیەن ، لاکەی تری گرێدراوە بە بەردەوامی وخەباتو تێکۆشان و هەوڵەکانی ئێمەوە ، هەر وەک لە سەرەوە ئاماژەم پێدا ، ئەمرۆ ئالووگۆرێکی جیهانی لەبارەی مافی مرۆڤ و پەنابەیەوە پێشهاتووە پێویستە جاریکی تر مافەکان پێناسە بکرێنە، ئەوەی بوو لە رابردوودا مۆری ڕەوەند و میژوویەکی دیاری کراو بوو، کە بەرهەمی کێشەمەکیشی زل هیزەکانی دنیا بەرامبەر بە بلوکی دژی خۆیان پەیرەوەی لێدەکرا ، پیداویستی ئەو ووڵاتانە بوو بەهیزی کاری هەرزان، ئێستا بەدیلی ئێمە " مافە جیهانداگرەئینسانەیەکانە" جیگابگریتەوە ئەمەش هەوڵ ماندووبونی گەورەی دەۆێت ... ڕۆشنتر دەکرێت لەشۆێنێکی تر درێژتر باسە لەو ئالووگۆرانە بکەین کە بەگشتی لەئەوروپادا پێشهاتووە..

بەڵام بەدروست ئەگەر ئەمڕۆ حکومەتی عێراقی و حکومەتی هەرێمی کوردستان ئامادەنەبن پەنابەری بەزۆر نێراوە وەربگرنەوە و فرۆکەخانەکانیان نەخەنە خزمەتی ئەم ووڵاتانە ، خۆ پەنابەر لە ئاسمانەوە فرێنادەنە خوارەوە ،بۆیە هاوکاری ئەوان دەتوانێ مەئاساتەکە کەمترکاتەوە، بەڕاستی لە بەرژەوەندی خۆشیانەدایە، سیاسەتێکی سەیرو سەمەرەیان هەڵبژاردوە، بەشێکی زۆر لە هاووڵاتیانی خۆت بکەیت بەگژی خۆتدا !

ئەو کاتیش دەستی ئێمەش ئاوەڵەتر دەبێت لەپێناو بەدیهێنانی مافی نیشتەجێبوون و مافی مانەوە...

هێرش شۆرش: لەیەکەم رۆژى بەزۆر ناردنەوەى پەنابەران لەوڵاتانى ئەوروپا کە ماوەى چەند ساڵێکە بەردەوامە، تائێستا حکومەتى هەرێم "کەڕەى شەربەتە"،و خۆى ناکات بەخاوەنى کێشە، پرسیار ئەوەیە ئایا دەکرێت ئێوەش بەو شێوەیە بەبێدەنگى بمێننەوە، یان لەداهاتوودا هەڵوێستى ئێوە چى دەبێت، لەکاتێکدا زیاتر گوآ لەحکومەت دەگیرێت وەک لەئێوە؟

دەشتى جەمال: بەپێچەوانە ئێمە ڕێگای بیدەنگیمان هەڵنەبژاردوە ، لەدەورەی ڕابردووا چەندین شیوازی نارەزایەتی بەشێوەی شارستانیانە و مەدەنیانەمانە گرتۆتە بەر تا دەردو بەڵا ولایەنە تاڵەکانی ئەم زەخت و فشارە لەسەر پەنابەران کەم بکەینەوە و لە هەوڵەکانمان بەردەوامین.

ڕۆشنە زۆربەی ئەو حکومەتانە شەریکن لە خوڵقاندنی ئەو بارودۆخە ئیستادا، عێراق یان بە دەزگایەکی جەنگو تیرۆو گەیاندوە ڕۆژانە دەیان کەسی بێتاوان دەبنە سووتەمەنی تیادا ، ئەوانن شەریکن لەتێکدانی شیرازەی مەدەنێتی کۆمەڵگای عێراق ، کارەساتو تراژیدیا بێوینەی لێکەوتۆتەوە ، ئەوە ئەوان بوون محکەم لەپشتی سیاسەتی جەنگخوازانەی ئەمریکا ڕاوەستان ،ئەوە ئەوانن بە تەواوی توانا کۆمەڵگای عێراقیان بەسەر چەند شعبەی مەزهەبی و قەومی و دەستەوە تاقمی عەشیرەوتی تایفی دابەشکردوە لەپشتی سیاسەتی جعفەری وعلاوی و مالیکی وە راوەستاون، مۆری ڕازی بوون لە دەستورێکی کۆنەپەرستی وپیشوازی لەبەرێوەبردنی حکومی ئیعدام دەکەن لەعێراقدا ، بەدڵنیایەوە حکومەی هەرێمیش کە رێگا بێ دەنگی هەڵبژاردوە قازانجی وادەخوازێت کە شانی خۆی لەو لێپسراویتیە خاڵی بکات تا دەستی کۆمپانیا بازرگانیان بگرێت سەروەت و سامانی خۆیان زیاتر کەلەکە بکەن ، پاکانە بۆ ئەو سیاسەتە نائینسانیەی ووڵاتانی ئەوروپا دەکەن، پەنابەرانیان کردۆتە وەرەقەیەکی سیاسی ، خستۆتە نیو مامەڵەیەکی سیاسی و بازرگانیەوە. زۆر جار دەڵین "ئێمە تەرف نیین ئەوە حکومەتی عێراقیە پەیمان دەبەستێ "دەی باشە ئەگەر زەرەیەک مەبەستانە بۆ بە شێوەیەکی ڕەسمی هەڵویستی خۆتان بەرامبەر حکومەتی عێراقی و حکومەتەکانی ئەوروپا دەرنابرن و قاچی خۆتان لەم سیاسەتە چەوتە ناهێننە دەرەوە.

لەگەڵ ئەوەشدا بەرنامەى داهاتووى کاری فیدراسیۆن لەبەرامبەر دیپۆرتى پەنابەراندا. لە 19-9 لە شاری زوریخی سویسرا سکرتاریتی فیدراسیۆن کۆنفرانسێک بۆ هەڵسوراوانی داکۆکی لەمافەکانی پەنابەران بەرپا دەکات ، ئامانج لەو کۆنفرانسە ڕاکیشانی سرنجی هەڵسوران و خۆیندنەوەیانە بۆ پیشهاتە تازەکان و بارودۆخ ڕەوشی پەنابەران ،داڕشتنی نەخشەکارو و دەستبردنە بۆ ئامرازی کاراترو خیراتر، لەپێناو رووبەروو بوونەوە دژی بەم سیاسەتە سەراسەریەی ووڵاتانی ئەوروپا بەرامبەر پەنابەران پەیروەی لێدەکەن .هاوکات دەمانەوێت زۆرترین بەشى پەنابەران رێکخراو و یەکگرتوو بکەین لەریزەکانى فیدراسیۆندا ، تیدەکۆشین تا شێوازی کاری فیدراسیۆن بگۆرین بۆ رێکخراوەیەکى جەماوەرى فراوانى پەنابەران، بەتایبەتى خاڵێکى لاواز لەبزوتنەوەى پەنابەراندا ئەوەیە کە رێکخراو و یەکگرتوو نین ، هێشتا هەموو هێزیان لەدژى سیاسەتى ناردنەوە نەهاتونەتە مەیدان.

لایەکى ترى کارى داهاتووى ئێمە ئەوەیەکە دەورەى داهاتوو زۆرترین فشارمان بۆسەر حکومەتى عێراقی وحکومەتی هەرێم دەبێت ، بەتایبەتى کە سیاسەتیان بەکردەوە هاوکارى دەوڵەتانى ئەوروپایە. ئێمە بۆ ڕیسواکردن و هەڵوەشاندنەوەى ئەم سات و سەوداکردنەى حکومەتى عێراقی وهەرێم ، کۆمەڵێک چالاکى و هەڵسورانی دیارى کراومان دەبێ لە دەرەوەو لە ناوەوە کەلەکاتى خۆیدا ڕاى دەگەیەنین و دەیخەینە بەردەم بزوتنەوەى پەنابەرى و لایەنەکانى پەیوەست بەم مەسەلەیەوە. دڵنیاشین تەنها نیین هەروەک دەبیینن لەماوەی چەند کاتژمێریکدا 25 هەزار لەخەڵکی ئازادی خوازو ئینسانی دۆستی دانیمارکی شەقامەکان دەوروژیین ...خۆیان دەخە ژیر تایەی ئەو ماشینانەی دەیەوێت پەنابەران بگۆیزنەوە ئەمانە هەموو سەرمایەکی گەورەی ئینسانیە بەدەستی خەباتە ڕەواکەمان وبەردەوام دەبین لەسەری .

هێرش شۆرش: بەوپێیەى ئێمە تەنها لایەنى پەیوەندیدار کە شکى بەرین بەڕێزتانن کە ئاگاتان لەژیانى پەنابەرانء بارودۆخیان هەیە، دەکرێت بزانین لەماوەى ئەم چەند ساڵەدا چەند پەنابەر رەوانە کراونەتەوەو چەند پەنابەریش بەهۆى رەوانەکردنەوەیان بۆ کوردستان خۆیان کوشتووە؟

دەشتى جەمال: لەماوەی ئەم چەند ساڵەدا زیاتر لە 3هەزار پەنابەر بەزۆر نێراونەتەوە لەلایەن ووڵاتە ئەوروپیەکان ،دیارە ئەوانەی لەتورکیاو یوونانو سوریاو ئەردەن و ئێران دیپۆرتکراوەتەوە ،لە مەرزەکان برایم خەلیل وئیران تۆمارکراوە لەوە ژمارەیە زۆر زیاترە . ، ئەوانەی نێراونەتەوە یان لە ئەوروپا خۆکوژیان کردوە یان لە کردەوەی تیروریستی تیا چوون یان لەلایەن هیزەکانی ئاسایشەوە بێ سەرو شۆینکراون ئاماری نزیک بە 15 پەنابەر مان لەبەردەستایە.

ماوەتەوە بلێم بەناوی فیدراسیۆنی سەراسەری پەنابەرانی عێراقیەوە ئەوپەری پرسەو سەرەخۆشی خۆمان ئاراستەی کەسوکاری قوربانیانی ریگای پەنابەری دەکەین ،کە بەهۆی سیاسەتی بەزۆر ناردنەوەوە تووشی کارەساتی دڵ تەزێن بوون.