|
٢٢\٢\٢٠٢٥
دینامیکی دەسەڵات و مۆڕاڵ.
ئەرسەلان مەحمود
کۆمەڵگەی هاوچەرخ، وەک میکانیزمێکی ئاڵۆزی کۆنترۆڵکردن کاردەکات کە
بەردەوام هەوڵی داپڵۆسینی هەر جۆرە دەنگێکی جیاواز دەدات. ئەم دیاردەیە
بەتایبەتی لە هەڵسوکەوتی کۆمەڵگە لەگەڵ کەسە باش و بەخشندەکاندا
دەردەکەوێت، کە دەکرێت وەک نموونەیەکی بەرجەستەی ململانێی نێوان تاک و
دەسەڵاتی کۆمەڵایەتی سەیر بکرێت.
سیستەمی کۆمەڵایەتی هاوچەرخ لەسەر بنەمای یەکسانکردنی ڕواڵەتی
دامەزراوە، کە تیایدا هەر جۆرە جیاوازییەک وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر
ستاتیکۆی باو دەبینرێت. کەسە باش و بەخشندەکان، بە پێچەوانەی ئەم
یەکسانکردنە زۆرەملێیە، نوێنەرایەتی جۆرێک لە هۆشیاری ڕەخنەگرانە دەکەن
کە دەتوانێت بناغەی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییە چەقبەستووەکان بخاتە ژێر
پرسیارەوە.
دەزگە کۆمەڵایەتییەکان، لە ڕێگەی میکانیزمی جۆراوجۆری وەک پەروەردە،
میدیا و دابونەریت، هەوڵی بەرهەمهێنانەوەی سیستەمێکی یەکدەست دەدەن.
لەم چوارچێوەیەدا، کەسە باش و بەخشندەکان دەبنە قوربانی جۆرێک لە
توندوتیژی نەرم کە مەبەستی سڕینەوەی هەر جۆرە تایبەتمەندییەکی جیاوازە.
ئەم پرۆسەیە بەشێکە لە ستراتیژی گشتگیری دەسەڵات بۆ پاراستنی کۆنترۆڵی
کۆمەڵایەتی.
چارەسەری ئەم دۆخە تەنها لە ڕێگەی گۆڕانکارییەکی بنەڕەتی لە پەیکەری
دەسەڵاتدا مومکین دەبێت. پێویستە کۆمەڵگە فێر ببێت کە جیاوازی و فرەیی
سەرچاوەی بەهێزین، نەک لاوازی. هەروەها، گرنگە تێبگەین کە یەکسانی
ڕاستەقینە لە ناسینی مافی جیاوازبووندا خۆی دەبینێتەوە، نەک لە هەوڵی
سڕینەوەی جیاوازییەکان.
ئەم شیکردنەوەیە دەریدەخات کە چۆن سیستەمی کۆمەڵایەتی هاوچەرخ، لە ژێر
پەردەی یەکسانیدا، بەردەوامە لە پەیڕەوکردنی جۆرێک لە کۆنترۆڵی
کۆمەڵایەتی کە مەبەستی سنووردارکردنی ئازادی تاکە. تەنها لە ڕێگەی
هۆشیارییەکی ڕەخنەگرانە و خەباتێکی بەردەوام بۆ گۆڕانکاری دەتوانین
بەرەو کۆمەڵگەیەکی ئازادتر و دادپەروەرتر هەنگاو بنێین.
ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود
|
