په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢٠\١٢\٢٠١٠

دوو نامه‌ی تێکۆشه‌ر و رۆناکبیری مه‌زن - رێزدار / کازم حه‌بیب.

 

 

١- نامه‌کا ڤه‌کری بۆ کۆنگرێ ١٣مین پارتا ده‌مۆکراتا کوردستان / عێراق.


به‌رێز سه‌رۆکێ کۆنگرێ کاک مه‌سود بارزانی..
به‌رێزێن ئه‌ندامێن ده‌سته‌یا سه‌رۆکاتیا کۆنگرێ..
به‌رێزێن ئه‌ندامێن کۆنگرێ..


سلاڤ و ڕێز


ئه‌ز سلاڤ و ڕێزێن خوه‌ ئاراسته‌ی سه‌رۆکاتی و ئه‌ندامێن کۆنگرێ ١٣مین ئێ پدک و هیڤیا سه‌رکه‌فتنێ ژ کووراتیا دلێ خوه‌ بۆ کۆنگرێ دخازم ژبۆ هه‌لێنجنه‌کا ته‌کۆز ژ پێداویستی و ئه‌رکێن نوو ئه‌وێن ڕوو ب ڕوو یێ پدک و هه‌رێما کوردستانێ ئوو ئیراقێ دبن د ڤێ ده‌ما نازک ژ پێشکه‌تنا عێراقا فه‌درال.

ئه‌ڤ کۆنگره‌ ده‌لیڤه‌که‌ بۆ ئه‌ندامێن وێ و هه‌ر وه‌سا بۆ چاڤدێرێن ڕۆلێ پدکێ یێ خه‌باتکه‌ر ب ڤه‌گه‌رن بۆ سالا ١٩٤٦ ێ کو سالا دامه‌زراندنا وێ به‌ری ٦٤ سالان ب سه‌رۆکاتیا سه‌رۆکێ گه‌لێ کورد ئێ کۆچکری مه‌لا موسته‌فا بارزانی، و هه‌تا گشت کۆنگرێن هاتینه‌ گرتن کو خه‌بات کرن ژبۆ بجه‌‌ئینان هیڤی و ئارمانجێن گه‌لێ کورد ژ ئازادی و مافێن نه‌ته‌وی ئوو نیشتمانی و ئاڤاکرنا ژیانه‌کا ده‌مۆکرات نه‌ک ته‌نێ ل کوردستانێ، به‌لکو ل سه‌رانسه‌ری عێراقێ.

بیره‌وه‌ریێن هۆسانه‌ دا ئه‌و دهێته‌ هزرێ، کو هنده‌ک ژ وان ئاواتێن مه‌زن، ژ نه‌خشێ خه‌باتا هه‌ڤپشک یا کو خه‌بات بۆ کری ب نه‌خه‌ش ئوو پێداگیریا گشت هێزێن دیمۆکراتخاز و هێزێن پێشڤه‌روو یێن گشت نه‌ته‌وێن عێراقێ، و ب تایبه‌ت خه‌باتا هه‌ڤپشکا ئه‌ره‌ب و کووردان،ژبۆ عێراقه‌کا دیمۆکرات ئوو مافێ ئۆتۆنۆمی ئوو پاشی مافێ فه‌درالیێ بۆ کوردستانا ئیراقێ. بێگۆمانه‌ کو پشته‌ڤانیا نشتیمانی یا دناڤبه‌را پارتیێن نشتمانی ئوو ته‌ڤگه‌را چه‌پره‌و ڕۆله‌کێ گه‌له‌ک هه‌بۆ ژبۆ پشته‌ڤانیا خه‌باتا گه‌لێ کورد بۆ ب ده‌ست ڤه‌ ئینانا ئاواتێن وی. قۆربانی دان گه‌له‌ک د مه‌زن بوون ئوو هه‌روه‌سا گه‌له‌ک خوه‌شبه‌ختانه‌ وان خه‌باتکاران دانه‌، چ ئه‌وێن د گۆره‌پانا خه‌باتێ دا شه‌هید که‌فتین ژ کورد و ئه‌ره‌ب و پێکهاتیێن دی ژ نه‌ته‌وێن ئیراقێ. ئو هێشتا بیره‌وه‌ریا وان خه‌باتان ئه‌وێن هێزێن دیمۆکراتخاز ئو ته‌ڤگه‌را چه‌پره‌و ئو ب تایبه‌ت پارتا کۆمستا ئیراقێ د ده‌مێن جۆدادا دگه‌ل هێزێن دی ئو دگه‌ل پارتیێن خه‌باتکه‌رێن کوردان ب درێژیا ده‌مێن کو ده‌ستهه‌لاتێن ل دویف ئێکێن عێراقێ ئو بکارینانا زه‌بر و زه‌نگێ ئوو ب کارینانا چه‌کی ژبۆ شکاندنا هیمه‌تا خه‌باتێ و خه‌باتکه‌ران. ئه‌و نه‌خش و ئاواتێن وان پووچ بوون، دسه‌ر گه‌له‌کیا وان قۆربانیێن هاتینه‌ دان ژ لایێ پارت ئوو هێزێن دیمکۆراتخاز.

ئه‌گه‌ر مرۆڤ گه‌له‌ک ڕوودانان ژبیر بکه‌ت، به‌لێ نه‌شێت چجارا وان گۆنه‌هکاریێن هۆڤانه‌، گۆنه‌کاریا دژی مرۆڤاتیێ و کۆمکۆژیا ڕژێما ڕژێما خوینمێژا فاشیا عێراقێ، ڕژێما بێاڤروویا سیاسی، ڕژێما پارتا به‌‌عسا عه‌ره‌بی یا ئیشتراکی و سه‌رکرداتیا وێ یا خوینمێژ ب سه‌رۆکاتیا ئحمه‌د حه‌سن به‌کر و ێه‌ددام حسێنی ل عێراقێ. ل پێش مه‌نه‌ گۆنه‌هکاریا ئه‌نفال ئو هه‌له‌بجه‌ ئو کۆشتن و کۆچبه‌ر کرنا کوردێن فه‌یلی، ئو زێده‌باری کۆچبه‌ر کرنا گه‌له‌ک عه‌ره‌بان ژ ناڤه‌راست ئوو باشۆرێ عێراقێ، ئوو هه‌وا ب عه‌ره‌ب کرنێ ئوو کۆچبه‌ر کرنا ب زۆری ئوو جهگۆرکیا ڕێڤه‌به‌ریا ژ جۆگرافی و دێمۆگرافیا پارێزگه‌هان.

ئه‌و خه‌باتا بێ ڕاوه‌ستان یا هێزێن دیمۆکراتخازێن عێراقی، ب درێژیا ده‌مسالێن بۆری ئو ئه‌و قۆربانی دانێن دلسۆزی ئه‌وێن گه‌لێ کوردێ دۆست داین ئو هه‌روه‌سا گشت پێکهاتیێن نه‌ته‌وه‌یێن عێراقێ، ژ وانا هه‌لبه‌ت عه‌ره‌ب، ژبۆ بجهئینان ئازادی ئو دیمۆکراتی ئو مافێن مرۆڤی ئو وه‌کهه‌ڤیا نشتمانیا ئازادانه‌ ئو پێکڤه‌ژیان و دادوه‌ریا جڤاکی بۆ گشت وه‌لاتیان و بکار ئینانا به‌رو بۆمێن نشتمانی بۆ خزمه‌تا گه‌ل ئوو پێشکه‌فتنا ئابۆری و جڤاکی ئو پووته‌پێدانا ڕه‌وشه‌نبیریا نشتمانیا هه‌مه‌ ڕه‌نه‌گیا ئیراقێ، ئوو زێده‌باری دابین کرنا مافێن نه‌ته‌ویێن گه‌لێ کورد.

ژ خه‌باتا دژوار و درێژ دیار بوویه‌ بۆ گشتان کو مافێن نه‌ته‌وی ئو ده‌مۆکراتی ڕوو ب ڕوو گه‌له‌ک مه‌ترسیان دبن ده‌ما ده‌مۆکراتی بالا ده‌ست نه‌بیت ل عێراقی ئوو ده‌ما ئاڤاببیت هه‌ستا نشتمانی ئو بالاده‌ست ببن ناسنامێن لابه‌لایی یێن شۆڤینیا نه‌ته‌وی ئو تایفه‌گه‌ریا سیاسی یان به‌رته‌نگیا ئاسۆیا نه‌ته‌وی. ئو باشترین سه‌ربۆر ئه‌وه‌ یا مل بملێ به‌یانا ١١ ئادارا ١٩٧٠ێیه‌، کو پشتی ده‌مه‌کی کێم ناڤه‌رۆکا به‌یانێ هاته‌ ڤالا کرن ژ به‌رکو دکتاتۆری بالا ده‌ست بوو ئو گشت ئازادیێن جڤاکی ئو مافێن ده‌مۆکراتیک پاوان کرن ل سه‌رانسه‌ری عێراقێ. ئو ئه‌ڤه‌ وانه‌کا گه‌له‌ک گرنگه‌ و دێ مینیت ژێده‌ره‌ک مفاکه‌ر بۆ مه‌ گشتان کو دابین بوونا مافێن نه‌ته‌وی چ جار ناهێن دابرین ژ به‌رقه‌رار بوونا ئازادی و ده‌مۆکراتیێ ئو هه‌بوونا ڕژێمه‌کا ده‌مۆکراتی ئو دابین بوونا مافێن مرۆڤی.

ئه‌م، ئه‌ڤێن دۆستێن گه‌لێ کورد ئو هه‌ڤالێن ڕێکا خه‌باتا دوور و درێژا وی ژبۆ ده‌مۆکراتیێ بۆ عێرقێ ئو مافێن گه‌لێ کورد یێن دادپه‌روه‌رانه‌، ئه‌م گه‌له‌ک که‌یفخوه‌ش بووین ئو نوکه‌ ژی گه‌له‌ک که‌یفخوه‌شین ژ ئه‌ڤا ب ده‌ست گه‌لێ کوردڤه‌ هاتی ژ به‌رقه‌رار بوونا مافێ فه‌درالیێ د چارچۆڤێ عێراقه‌کا فه‌درال دا ئو ئه‌و ده‌ستکه‌ڤتیێن دی، ئه‌م ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ک فه‌ر دبینین کو ده‌نگێ خوه‌ بلند بکه‌ین ئو داکۆکیێ بکه‌ین کو به‌رقه‌رار بوونا ده‌مۆکراتیێ ئو دابین کرنا مافێن مرۆڤی و ئازادیا ژنان و مافێن هه‌موه‌لاتیا ئازاد ئو وه‌کهه‌ڤ کو گه‌له‌ک فه‌ره‌ ئه‌ڤرۆ ل عێراقێ بجهببت، گه‌له‌ک بله‌ز پاشه‌کشه‌ دبت ئو ڕۆژانه‌ دهێنه‌ هه‌تک کرن ئو گه‌له‌ک ب بێروومه‌تی ژ لایێ کۆنسه‌یا پارێزگه‌هان ئوو حوکومه‌تا فه‌درال ئو پارتیێن سیاسی ب هه‌زار هێجه‌تان لێ پشته‌ڤانیێ دکه‌ن، ئو ئه‌ڤ چه‌نده‌ وه‌ دکه‌ت، کو قه‌ت عێراقه‌کا ده‌مۆکرات و مه‌ده‌نی ئوو فه‌درال کو تێدا گشت نه‌ته‌وه‌ و پارت و هێزێن سیاسی و جڤاکی ئو که‌س ب مافێن هه‌ژی یێن خوه‌ شاد نه‌بیت.

زێده‌ بوونا ڤان ده‌ست درێژیان ژ لایێ هێزێن فکری و سیاسی ل عێراقێ نه‌ک ته‌نێ ئارمانج مافێن مرۆڤی ئو به‌رته‌نگ کرنا ئازادی و ده‌مۆکراتیێ یه‌ ب شێوه‌که‌ گشتی، به‌لکو پاشی وێ ئه‌ڤ ده‌ستدرێژیه‌ دێ ئارمانجا خوه‌ بکه‌ن مافێن گه‌لێ کورد ئو مافێن ڕه‌وشه‌نبیری ئوو ڕێڤه‌به‌ریا گشت نه‌ته‌وێن دی. گه‌له‌ک فه‌ره‌ کو ئه‌م ببیر بینین کو پێشێل کرنا ئازادی ئو ده‌مۆکراتیێ ل پارچه‌کێ ل عێراقێ ل وان سنۆران ناره‌وه‌ستیت ئوو به‌لکو دێ به‌رفر‌هه بیت ئو تاکو گشت عێراقێ بڤه‌گریت، نه‌خاسمه‌ کو کاودانێن ڕۆژهه‌لاتا ناڤین ئو ڕۆلێ ده‌وله‌تێن چارکنار و کاودانێن وان یێن سیاسی ئو ئالی سه‌نگیا هێزا سیاسی یا بلایه‌کی داچووی هاری کارن بۆ ڤێ به‌رژێر بوونێ. ژ به‌ر ڤێ یه‌کێ ئه‌رک ئو د به‌رژه‌وه‌ندیا گه‌لێ کورد دایه‌ ل سه‌ر ئاستێ نهه‌ ئوو دوور دۆم دا ل دژی فه‌رزکرن ئو زه‌وتکرنا سیاسه‌تا مافێن ئازادی و مافێن بنگه‌هین یێن گه‌لێ عێراقێ، زه‌فتکرنا ڕه‌وشه‌نبیریا نشتمانیا عێراقی، زه‌فتکرنا هونه‌رێن گه‌لێری یێن به‌رزێن عێراقێ، ئوو ب تایبه‌ت موسیقێ، ستران، وێنه‌ ئوو په‌یکه‌رتاشی، نواندن ئوو هه‌لبه‌ست. . تادوایی بناڤێ دینی! ژ سه‌رکۆتیا نشتمانیا کوردی دهێته‌ خاستن، ژ پارتێن وی یێن سیاسی ئو جڤکا سڤیل ئو هه‌ر ئه‌ندامه‌کی کۆنگرێ ئوو هه‌می هه‌موه‌لاتیێن هه‌رێما کوردستانێ هاوکار بن دگه‌ل گشت هه‌موه‌لاتیێن عێراقێ بۆ به‌رسنگ گرتنا ڤێ پێلا ڕه‌ش ئو تاریا نوو ل سه‌ر به‌ند کرنا مافێن ئازادیا که‌سی ئو ڕه‌وشه‌نبیریا ئیراقی و مافێن مرۆڤان، چونکو به‌رده‌وام بون ئو به‌رسنگ نه‌گرتنا وان دێ هه‌مویان ڤه‌گرت.

ئه‌ز، ژ پێداگیری ئو خه‌مخۆریا من بۆ عێراقه‌کا ئازاد و فه‌درال ئو پێشکه‌فتنا جڤاکا سڤیل، ئو ژ خه‌م خۆریا من بۆ براتیه‌کا ڕاست ئو برایانه‌ و دلسۆز بۆ گه‌لێ کورد ئو په‌یوه‌ندیێن خه‌باتا دۆستانه‌ دگه‌ل هێزێن ده‌مۆکراتخاز و پارتێن سیاسی، ئه‌ز ڕوو دکه‌م سه‌رۆکاتی ئو ئه‌ندامێن کۆنگرا ١٣مین ئا پدک ئو ب ڕێکا وێ ڕوو دکه‌م سه‌رۆکاتیا گشت پارتێن سیاسی یێن کوردستانی و لیستا هه‌ڤپه‌یمانی کوردستانی و گشت هێزێن خێرخازێن کوردستانا عێراقێ ئو گشت عێراقیان داخاز دکه‌م کو ڕۆلێ خوه‌ یێ سیاسی و جڤاکی و ڕه‌وشه‌نبیری و نشتمانی ببینن ل ڕاوه‌ستاندنا به‌رژێر چوونا کاودانێن وه‌لاتی و که‌له‌که‌ بوونا گه‌نده‌لیێ ل عێراقێ، چونکو ئه‌ڤه‌ هاری کارن بۆ گۆر بوونا کارێن ته‌رۆریستی و کۆشتن و خرباکرنێ ل عێراقێ، چونکو ده‌ره‌نجامێن وێ گه‌له‌ک مه‌ترسیدارن بۆ گشت جڤاکێ و ده‌وله‌تا ئیراقێ.

دۆستینیا من بۆ گه‌لێ کورد چ سنۆر بۆ نینن ئو ڤه‌دگه‌ریت بۆ ٦٠ سال به‌ری نوکه‌، ئو هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌ کو من پالدده‌ت کو ئه‌ز ڤێ ناما ڤه‌کری بۆ سه‌رۆکاتی ئو ئه‌ندامێن کۆنگرا ١٣مین ئا پدک بهنێرم ئو هیڤی خازم کو هزر تێدا بهێ‌ت کرن ئو کار پێ بهێت کرن ل گۆر ئه‌رکێن وه‌ یێن نشتمانی ئو نه‌ته‌وی، به‌رژه‌وه‌ندیێن گه‌لێ کورد ئو گشت گه‌لێن عێراقێ.


ل دووماهیێ داخزا سه‌رکرفتنێ د کارو بارێن وه‌ یێن نشتمانی و نه‌ته‌وی و ده‌مۆکراتی دکه‌م.

دگه‌ل ڤین و ڕێزێن من


برایێ هه‌وه‌
کازم حه‌بیب

 

 

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 

 

٢- نامه‌یه‌کی کراوه‌ بۆ سه‌رۆکی لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی له‌ هه‌رێمی کوردستانی عێراق.


برای به‌رێز مامۆستا دۆکتۆر فوئاد مه‌عسوم/ سه‌رۆکی لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی/ به‌غداد/ عێراق

سلاو و ڕێز

وه‌کو هاولاتیه‌کی عێراقی خۆم به‌ ئه‌رکی سه‌ر شانی خۆم ده‌بینم، که‌ پێتان ڕابگه‌یێنم وه‌ له‌ ڕێگای ئێوه‌شه‌وه‌ لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی و‌ هوکومه‌تی هه‌رێم وه‌‌ هه‌موو ئه‌حزابه‌کانی کوردستانی عێراق، کێشه‌کانی ئه‌م ولاته‌ ئه‌رکی سه‌ر شانم قۆرسی کرده‌و‌، وه‌کو زۆربه‌ی ‌ هاولاتیه‌کانی عێراقی له‌م قۆناخه‌ دژواره‌دا له‌ مێژووی ئیراقی نوێ.


پێکه‌وه‌ سالانێکی درێژ خه‌باتامان کدرووه‌ له‌ ناو ڕیزه‌کانی هێزه‌ ده‌مۆکراته‌کانی عێراقی له‌ پێناوی بالاده‌ستبوونی پره‌نسیبه‌کانی ئازادی و‌ دی‌مۆکراتی و‌ مافی مرۆڤ و‌ مافی نه‌ته‌وکان و‌ دادوه‌ری کۆمه‌لایه‌تی و‌ ئاشتی له‌ کوردستان و له‌ ئیراق. وه‌ ئه‌م خه‌باته‌ کارێکی ئاسان نه‌بوو، وه‌ له‌ زۆر هه‌وراز و نشێوی ترسناکدا چوووه‌، هه‌روه‌ها زۆر قۆربانی گه‌وره‌مان داوه‌ بۆ به‌دی هێنانی ئه‌و ئارمانجه‌ پیرۆزانه‌.


قه‌ت له‌ یاد ناکرێت ئه‌و هاوخه‌باته‌ی له‌ نێوان هێزه‌ دی‌مۆکراته‌کان و پێشکه‌وتوه‌کان له‌ عه‌ره‌ب و کورد و تورکۆمان و کلدان ئوو ئاشۆوریه‌کان له‌ کاتی ڕژێمی پاشه‌یه‌تی، وه‌ له‌ کاته‌کانی دوای ئه‌وه‌، به‌تایبه‌تی له و‌ کاته‌دا که‌ بزوتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وی و‌ دی‌مۆکراتی کورد تۆشی داپلۆسین و هێرشی له‌شکه‌ری و‌ ئه‌و مه‌رگه‌ساتانه‌ خوێناویانه‌ له‌ لایه‌ن ڕژێمه‌کانی کۆنه‌ په‌رێس و‌ تاک ڕه‌وی و سته‌مکار، یان کاتی ئازادیه‌ گشتیه‌کان وه‌ دی‌مۆکراتی و مافی مرۆڤ پێشل ئه‌کرا و زه‌وت ئه‌کرا له‌ سه‌رانسه‌ری عێراقدا.


هه‌لێکی باش وه‌ له‌بار هاته‌ کایه‌وه‌، سه‌ره‌رای هه‌مو گرێ ئالۆزه‌کان، له‌پاش ڕمانی ڕژێمی دکتاتۆری له‌ به‌غدا له‌ به‌هاری ٢٠٠٣ دا، بۆ بنیاتنانی عێراقێکی مه‌ده‌نی دی‌مۆکراتی فیدرالی له‌ ناویدا هه‌موو پره‌نسیبه‌کانی که‌ ئێمه‌ مانان له‌ پێناوی دا خه‌باتمان کردووه‌ بۆ به‌دیهێنای ئه‌و ئاواته‌انه‌ که‌ له‌ مێشکی هه‌ر خه‌باتگێرێکی قاره‌مان دا که‌ له‌و پێناوه‌دا گیانیان به‌خت کردووه‌ له‌ سه‌ر شاخه‌ به‌رزه‌کان و له‌ ده‌شت و شار و دێی کوردستانی عێراق، یان له‌ ناوه‌راست و خووارۆی عێراق و به‌غدا، یان له‌ زیندانه‌کانی ده‌ستهه‌لاته‌ داپلۆسینه‌کان دا، یان ئه‌وانه‌ی گۆره‌ به‌کۆمه‌له‌کان له‌ ئامێز گرتون وه‌ یان ئه‌وانه‌ی بێ سه‌ر و شوێن کراون له‌ هه‌لمه‌ته‌ به‌دناوه‌کانی ئه‌نفال، هه‌له‌بجه‌ و له‌ ئه‌هواره‌کان و له‌شه‌ره‌ خوێناویه‌کانی ڕژێمی به‌عسی ێه‌دامی نه‌گریس.


ئه‌م هه‌له‌ مێژویییه‌ له‌ لایه‌ن هێزه‌ دی‌مۆکراته‌کانوو پێشکه‌وتو خوزه‌ه‌کانی عێراقی له‌ هه‌موو پێکهاته‌ نه‌ته‌ویه‌کان نه‌قۆزته‌وه‌ بۆ گه‌شه‌پێدانی یه‌ک ڕیزی خۆیان و به‌رفراوان کردنی چالاکیه‌کانی خۆیان و هێلی جه‌ماوه‌ری سیاسی وه‌ نه‌یان توانی ئامانجه‌کانیان یه‌کخه‌ن و‌ هاوخه‌بات کردن له‌م قۆناخه‌ تازه‌یه‌دا وه‌ به‌ شێوه‌یه‌کی ڕۆن خاله‌ هاوبه‌شه‌کان ده‌ستنیشان بکه‌ن له‌ پاش ٢٠٠٣ دا، به‌لکو هه‌ر یه‌ک به‌ ته‌نها و دوره‌ په‌رێز له‌ هاوخه‌بات کردن وه‌ ئه‌وش بووه‌ هۆی ئه‌وه‌ لێک بترازێن وه‌ له‌یک دو دوور بکه‌ون وه‌ ئه‌مه‌ش بووه‌ هۆی بێهێز بوونیان و‌ ئه‌م حاله‌ته‌ش هێز ئوو بزوتنه‌وه‌کانی تری سیاسی که‌ هاو کۆکن له‌ بنڕه‌تدا له‌ بنیات نانی ده‌وله‌تێکی مه‌ده‌نی، دی‌مۆکراتی، فه‌درالی پێشکه‌وتو، ده‌وله‌تی هاولاتی ئازاد و یه‌کسان و تیایدا گشت نه‌ته‌وه‌ جیوازه‌کان وه‌رچه‌رخانێک به‌ خوه‌ ده‌بینن ئو ده‌گه‌نه‌ ئامنجه‌کانیان و به‌رژه‌وه‌ندیه‌ هاوبه‌شه‌کان دور له‌ تایفه‌گه‌ری سیاسی و‌ له‌نێو یه‌ک دابه‌ش کردن(موحاێه‌ێه‌) و جیاوازی کردن وه‌ یان شۆفینزمی نه‌ته‌وی به‌رته‌سک.


هه‌رێمی کوردستان له‌ ده‌یه‌کانی ڕابردو دا گۆره‌پانێکی گرنگی خه‌باتی نشتمانی و دی‌مۆکراتی گه‌لی کورد، وه‌ هه‌موو گه‌لی عێراق بوو. ئه‌و ده‌ستکه‌وتانه‌ی که‌ له‌ دوای ١٩٩١، ئه‌گه‌ر چی ئه‌نجامی ئه‌و خه‌باته‌ پر قۆرابانیه‌ی ئه‌م گه‌له‌ خۆرا گره‌یه، بووه،‌ به‌لام دور په‌رێز نه‌بووه‌ له‌ خه‌بات و هاوخه‌باتی گشت گه‌لی عێراق به‌ هه‌مو پێکهاته‌ نه‌ته‌وکانی، به‌تایبه‌ت هێزه‌ دیمۆکراته‌کان و‌ پێشکه‌وتنخازه‌‌کان. وه‌کو ده‌بینم، پێیسته‌ له‌سه‌ر سه‌ر لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی، هوکومه‌تی هه‌رێمی کوردستان وه‌ هه‌مو گه‌لی کورد، وه‌ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی هه‌مویاندایه‌ له‌سه‌ر ئاستی دور، که‌ جله‌وی پێشخه‌ری وه‌ خه‌بات بکه‌ن له‌ پێناوی یه‌کخستنی ڕیزه‌کانی هێزه‌ دی‌مۆکراته‌کانی عێراقی وه‌ خه‌بات کردن بۆ پته‌و کردنی ڕیزه‌کانی، چونکه‌ هێزه‌کانی گه‌لی کورد و پاره‌ته‌ نشتیمانیه‌کانی به‌شێکی ئه‌ساس وه‌ ڕه‌سه‌نن له‌ ناویدا. له‌ ڕاستی دوور ناکه‌وم ئه‌گه‌ر داکۆکی له‌م ڕاستیانه‌ی خواره‌وه‌ بکه‌م:


هێزه‌ ده‌مۆکراته‌کان متمانه‌ی بنچینه‌یینه‌ له‌ بنیاتنانی عێراقێکی سڤیل، دیمۆکراتی و‌ فیدراڵه‌‌وه‌ پالپشته‌ بۆ پاراستنی فیدارلی هه‌رێمی کوردستانی عێراق و‌ ماف و به‌رژه‌وندیه‌کانی وه‌ دانپێناندنی به‌مافی چاره‌ی خۆ نوسینی.


له‌به‌ر ئه‌وه‌ بێهێز بوونی هێزه‌ دیموکراته‌کان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌لی عێراق دا نیه‌ به‌هه‌موو پێکهاته‌ نه‌ته‌ویه‌کانی وه‌ لایه‌نه‌کانی په‌یره‌و ئاینه‌کان و مه‌زهه‌به‌کان و ئه‌وانه‌ی خاوه‌نی هه‌ندێک بیر و باوه‌ره‌ سیاسه‌کان که‌ نه‌ فاشی وه‌ تایفه‌گه‌رن، له‌ کوتاییدا زۆر گرنگه‌ که‌ خه‌بات بکرێت بۆ دۆزینه‌وه‌ی خاله‌ هاوبه‌شه‌کان له‌ ناو هه‌مو پێکهه‌ته‌کانی بزوتنه‌وه‌ی نشتیمانی دا وه‌ هاوخه‌بات کردن له‌ پێناوی به‌رژه‌وندیه‌ هاوبه‌شاکان، ئامنجه‌کانی ئازادی، دی‌مۆکراتی، مافی مرۆڤ، مافه‌ نه‌توه‌ییه‌کان و دادوه‌ری کۆمه‌لایه‌تی و سه‌قامگیربونی ئاشتی له‌ هه‌مو عێراقی فیدراڵدا.


ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ ئیراق دا ده‌بینرێت به‌رزبونه‌وه‌ی ئه‌و هه‌ڵمه‌ته‌ی که‌ ئامانجه‌کانی زه‌وتکردنی ئه‌وی هه‌یه‌، که‌ که‌میشه‌، له‌و ئازادایه‌ که‌سی وه‌ مافه‌ بنچینیه‌کانی هاولاتیان ئه‌مه‌ش خۆی له‌ خۆیدا هێرش کردنه‌ بۆ سه‌ر ڕوشنبیری دی‌مۆکرات وه‌ دژی ئازادی ڕه‌وشه‌نبیره‌کانه‌. ئه‌مه‌ ده‌ستپێکێکی مه‌ترسیداره‌، ئه‌گه‌ر ڕانه‌گیرێت، به‌رفروان ده‌بێت، ده‌بێته‌ هۆی گه‌رانه‌وه‌ی بالاده‌ستبونی تاکره‌وی فیکری و سیاسی ڕه‌وشه‌نبیری به‌سه‌ر ژیانی سیاسی وه‌ ڕه‌وشه‌نبیری له‌ ئیراقدا. وه‌ئه‌و‌ خه‌باته‌ هاوبه‌شیه‌مان له‌ پێناوی ه‌وه‌ نه‌بووه‌ جێگۆرکێ به‌ گۆرینی چه‌ترێکی شۆفینی به‌ چه‌ترێکی تایفه‌گه‌ری بکه‌ین، به‌هه‌ر شێوه‌یه‌ک له‌شێوه‌کانی.


باری ئازادی، دیمۆکراتی، نافی مرۆڤ وه‌ چه‌مکی ئازادی هاونیشتمان بوون له‌ پاشه‌ کشێکی ترسنک دا تێ ده‌په‌رێت وه‌ شێوه‌یه‌کی گه‌لێک مه‌رسیداری به‌خۆیه‌وه‌ گرووه‌ ئو گه‌فێکی جدیه‌ بۆ سه‌ر کۆت و به‌ند کردنی باری کۆمه‌لایه‌تی و ئه‌و هه‌موو قه‌ده‌خه‌ و حه‌رامکردنانه‌ی که‌ مرۆڤ ناتوانێت بیر بکات، که‌ ئه‌مه‌ له‌ وه‌لاتێکی هاوچه‌رخ دا ڕوو ده‌دات که‌ ده‌ستۆری باسی ژیانی دیمۆکرات و مافی مرۆڤ و هاولاتی بوون ده‌کات.


به‌رته‌سک کردنی ئازادیه‌ گشتیه‌کان وه‌ ئه‌وه‌ی ڕۆژانه‌ ڕو ده‌دات له‌ پارێزگاکانی عێراق دا، له‌وانه‌ به‌سره‌، بابل، ئه‌نبار، دیاله‌ وه به‌شێوه‌یه‌کی تایبه‌ت‌ له‌م‌ دواییه‌ دا له‌ به‌غدا، وه‌ ئه‌وی چاوه‌روان ده‌کرێت که‌ له‌ پارێزگاکانی تر دا ڕوو بدات زه‌نگێکی مه‌ترسیداره‌ بۆ هه‌موو هێزه‌ دی‌مۆکراتوو پێشکه‌وتنخازه‌‌کانی ئیراق، وه‌ داکۆکی له‌وه‌ش ده‌کات که‌ کاروانی گۆرانی سیاسی و‌ ژیانێکی ئازاد و‌ ئازدیه‌کانی گشت کۆمه‌ڵگای عێراق له‌ مه‌ترسیه‌کی ئێکجار زۆر دایه‌ وه‌ به‌جدی رۆبه‌رۆی مه‌ترسیه‌کی زۆر گه‌وره‌ بوه‌.


ئه‌وی ئێستا له‌ عێراقدا ڕو ده‌دات، ته‌واو پێچه‌وانه‌ی ده‌ستۆری ئیراقه‌ وه‌ دژی ئه‌و پێگیریه‌یه‌ که‌ عێراق به‌رامبه‌ر نه‌ته‌وه‌ یه‌کگرتووه‌کان و مه‌جلسی ئه‌منی جیهانی وه‌ مۆرکردنی ئه‌و باوه‌رنامه ‌و‌ په‌یمان نامه‌ی نێو ده‌وله‌تیه‌کان ده‌رباره‌ی مافی مرۆڤ، وه‌ نه‌گه‌رانه‌وی عێراق بۆ دۆخی جاران و‌ له‌ به‌کار هێنانی توندو تیژی و‌ سه‌رکۆت کردنی ئازادیه‌کان و‌ زه‌وت کردنی مافه‌کانی که‌س و‌ کۆمه‌ڵه‌کان و‌ ڕێکخراوه‌کانی کۆمه‌ڵگای مه‌ده‌نی.


ئه‌وه‌ی ئێستا له‌ پارێزگاکانی به‌غدا، ناوه‌راست و خوارۆی عێراقا ڕوو ده‌دات، به‌وش ڕاناوه‌ستێ به‌لکو به‌چه‌ند هه‌ول ڕێگای جیاوه‌ به‌ره‌و پارێزگاکانی کوردستان هه‌ل ده‌کشێت بۆ تێکدانی باری ئارامی کوردستان، چونکه‌ ڕاست نیه‌ بانێکو دو هه‌وا بێت، هه‌ر وه‌کو په‌ندی پێشینانی کورد ده‌لێت.


له‌ به‌ر ئه‌وه‌ بێده‌نگ بوون به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌مرۆ له‌ به‌غدا، به‌سره‌، بابل وه‌ پارێزگاکانی تر ڕوو ده‌دات قبۆل ناکرێ و مه‌ترسی ڕۆخاندنی ئه‌و ده‌ستکه‌وتانه‌ی که‌ له‌ دوای ڕۆخاندنی ڕژێمی دیکتاتۆری ده‌کات، ئه‌وه‌ی له‌ ده‌رگاوه‌ به‌زۆر ده‌رکراوه‌ له‌ ڕێگای هێزه‌ بێگانه‌کان، ‌به‌رێگایه‌کی تر بینه‌‌ ژۆره‌وه‌ له‌ په‌نجه‌ره‌کانی عێراق بۆ داسه‌پاندنی خۆ له‌سه‌ر ژیانی سیاسی، ئابووری، کۆمه‌لایه‌تی، ڕوشه‌نبیری له‌ژێر په‌رده‌ی ئایین وه‌ به‌ بیانۆی هیچ و پۆچ.


ده‌زانم ئه‌وه‌ی ده‌ست کورد که‌وتووه‌ زۆر گرنگه‌، له‌ ده‌ستکه‌وته‌کانی نشتمانی و نه‌ته‌وه‌یی وه‌ پشتگیری ده‌که‌م، هه‌روه‌کو پێشتریش پشگیری مافه‌ نه‌ته‌ویه‌کانی بووم که‌ ئه‌مه‌ش هه‌لقۆلاوی بیر و باوه‌ره‌کانمه‌. له‌به‌ر ئه‌وه‌ ده‌بێ بلێین ئه‌م ده‌ستکه‌وتانه‌ تۆشی هه‌ره‌شه‌ی زۆر ده‌به‌ت ئه‌گه‌ر ئه‌م باره‌ی ئێستا له‌ ناوه‌راست و باشور و به‌غدا به‌رو خرابتر ڕوویشت.


به‌شدار بوونی لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی، به‌سه‌رۆکایه‌تی ئێوه‌، له‌ په‌رله‌مانی عیراقدا و له‌ حوکومه‌تی فیدرالدا و له‌ هه‌موو داموو ده‌زگاکانی ته‌شریعی و ته‌نفیزی و قه‌زایی، به‌رپسیاریه‌کی گه‌وره‌ ده‌که‌وێته‌ سه‌ر شانتان و سه‌ر شانی لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی و هه‌رێمی کوردستان بۆ به‌رگری کردن له‌ ئازادیه‌ گشتیه‌کان و مافی مرۆڤ و ڕۆشنبیری دی‌مۆکراتی و عێراقی و هه‌روه‌ها له‌ یه‌کێتی نوسه‌رانی عێراق، که‌ ئه‌وان باشترین نوێنه‌ری هه‌مه‌ ڕه‌نگ و ڕۆشنبیری دیموکراتی عێیراقن و ئازادی خوێندنه‌وی هه‌موو جۆره‌کانی هونه‌ر له‌ په‌یمانگای هونه‌ره‌ جوانه‌کان. بێده‌نگ بوون به‌رامبه‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌مرۆ ڕو ده‌دات له‌ عیراقدا له‌ لابردنی رۆلی رۆشنبیری عێراقی دیمۆکرات وه‌ فڵۆکلۆری نیستمانی خزمه‌تی که‌س ناکات، به‌لکو به‌رپرسن له‌ به‌شداربوونیان له‌ به‌ره‌و خرابتر ڕوویشتنی باری ناله‌باری عێراق ده‌کات، وه‌ ئێمه‌ ئه‌مه‌ له‌ هێزه‌کانی هاوپه‌یمانی کوردستانی چاوه‌رێ ناکه‌ین.


داوام ئه‌ویه‌ له‌ لیستی هاوپه‌یمانی کوردستانی که‌ به‌رامبه‌ر ئه‌و پێشلکردنانه‌ و هه‌ر جۆره‌ زێده‌روییه‌ک که‌ دژی ژیانی ڕۆشنبیری و ڕۆشنبیری دی‌مۆکراتوو ئازدیه‌ تاک و گشتیه‌کان ڕاوه‌ستێت، وه‌ دژی ئه‌و بریارانه‌ی قه‌ده‌غه‌ کردن که‌ کۆمیته‌ی پارێزگاکان ده‌ری کردووه‌ که‌ دورن له‌ گیانی ده‌ستۆری عێراق، وه‌ هه‌ر ئێستا داوای ڕاگرتنیان بکات، ئه‌م پێشل کردنانه‌ گه‌رانه‌وه‌یه‌ بۆ دیکتاتۆریه‌ت و ده‌ست به‌سر ڕا گرتنی یه‌ک جۆر بیر کردنه‌ له‌ لایه‌ک وه‌ ئه‌مه‌ش مه‌ترسیه‌ بۆ هه‌موو لایه‌ک. دیاره ئه‌م کردارانه‌ مایه‌ی دلخۆشکه‌ر نین و هیچ مژده‌یه‌کی خۆش بۆ گه‌لی ئیراق به‌ هه‌موو پێکهاته‌ نه‌ته‌وه‌کانی و په‌یره‌وانی ئایینه‌ جیاکان و ڕه‌وته‌ فکریه‌ دی‌مۆکراتیه‌کان نادات.


داوای تایبه‌تی خۆم له‌ جه‌نابتان هه‌یه‌ که‌ خه‌بات بکه‌ن له‌ پێناوی ڕاگرتنی ئه‌م هه‌لدێره‌ی ئێستای عێراق به‌ره‌و ده‌روات، به‌ره‌و هه‌لدێری داپلۆسین، زۆرداری کۆمه‌لایه‌تی، به‌ربه‌ند کردنی فکری، سیاسه‌ تی تۆقێنه‌ر و ته‌رۆرستی وه‌ ده‌رئه‌نجامه‌کانی که‌ له‌ ته‌شه‌نه‌کردنی کاری ته‌رۆریستی و گه‌نده‌ڵی. ئاواتم ئه‌ویه‌ که‌ خه‌بات بکه‌ن، سه‌ره‌رای ئه‌وه‌ که‌ ئێوه‌ به‌شدارن له‌ ده‌ستهه‌لات، بۆ بینینی په‌یوه‌ندیه‌ هاوبه‌شه‌کان له‌گه‌ل هێزه‌کانی دی‌مۆکراتوو بزوتنه‌وه‌ی دی‌مۆکراتی ئیراقی بۆ خۆشکردنی پێگه‌ی و هێزه‌ جه‌ماوه‌ریه‌که‌ی وه‌ خه‌بات کردن له‌ پێناوی پێشه‌ ڕۆژی عێراق و هه‌رێمی کوردستانی عێراق.


ئاواتم ئه‌وه‌یه‌ برای به‌رێزم ته‌ندروستیت باشبێ و ته‌مه‌ن درێژ بی.


له‌گه‌ل رێزم.
کازم حه‌بیب

 

_____________________________________________________

تێبینیی: له‌گه‌ڵ رێزی زۆرمان بۆ رۆناکبیر و سیاسه‌تمه‌داری گه‌وره‌ی جیهانی عه‌ره‌بیی و جیهانیی و به‌رگرییکه‌ر له‌ کورد و مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌کانی/ رێزدار (کازم حه‌بیب)، وه‌لی ئێمه‌ ئه‌و کۆنگره‌ی پارتی دیموکراتی کوردستان به‌ کۆنگره‌یه‌کی ره‌ش ده‌زانین و پێمانوایه‌ ئه‌وه‌ی پارتی به‌عسی عه‌ره‌بی سۆشیالیستیی به‌سه‌ر گه‌لانی عێراقیدا هێنا وا خه‌ریکه‌ (پدک)و (ینک)یش له‌ چوارچێوه‌ی جیهانگیریی و دیموکراسییه‌ په‌ڕپووته‌که‌ی ئه‌مه‌ریکا و رۆژئاوا له‌ فۆڕمێکیتردا به‌سه‌ر گه‌لانی کوردستانیدا بهێنن.