په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

١١\۴\٢٠١٠

فه‌لسه‌فه‌ی که‌له‌پاچه‌کردن له‌ ئاينی ئيسلامدا.

 

عه‌لی قادر


ئه‌گێرنه‌وه‌ که‌ لاوێکی ئینگلیزی شۆخی باڵابه‌رزی موزه‌ردی چاوشینی چاوباشقاڵی دانیشتوی شار‌ی له‌نده‌ن ، دڵی ئه‌چێ به‌ جوانی کچێکی گه‌نم ره‌نگی موو ڕه‌شی شۆخوشه‌نگی چاوڕه‌شی پاکستانیداو بێ یه‌ک و دوو کردن داوای گرێدانی په‌یوه‌ندی هاورێیه‌تی و خۆشه‌ویستی له‌ کچه‌ ئه‌کات هه‌روه‌ک چۆن له‌ شاره‌که‌دا باوه‌، کچه‌ش زۆر به‌ هێمنانه‌ پێی ئه‌ڵێت ( تۆ مه‌سیحی و من ئیسلام مه‌حاڵه‌ به‌ یه‌ک بگه‌ین ) . کوڕه‌ی ئاشق به‌ جوانی کچه‌دا له‌ وه‌ڵامدا ئه‌ڵێت، ئاماده‌م بێمه‌ سه‌ر ئاینه‌که‌ت و هه‌رچیش پێویسته‌ ئه‌یکه‌م له‌ پێناوتا . دوای داواکردنی هاوسه‌رگێڕی له‌ که‌سوکاری کچه‌و وه‌رگرتنی ره‌زامه‌ندیان له‌سه‌ر داواکه‌ی، له‌ ئاهه‌نگێکی ئاینی رازاوه‌و تایبه‌تدا کوڕه‌ی ئینگلیز له‌سه‌ر ده‌ستی مه‌لای مزگه‌وتی شاردا واز له‌ ئاینی باوک و باپیری ئه‌هێنێت و ده‌بێته‌ ئیسلام و کچه‌ی لێماره‌ ئه‌که‌ن ، دوای ئه‌وه‌ی له‌ مه‌راسیمێکی تایبه‌تدا خه‌ته‌نه‌ی کوڕه‌ ئه‌که‌ن بۆ ئه‌وه‌ی ببێته‌ ئیسلامێکی عه‌یاره‌ بیستوچوار ، ئه‌ویش بێگوێدانه‌ ئێش وئازاری خه‌ته‌نه‌کردنه‌که‌و زۆر بێده‌نگ و بێ دانانی هێچ کۆسپێک هه‌مو مه‌راسیمی ئیسلام بونه‌که‌ی ئه‌نجام ئه‌دات ته‌نها له‌ پێناو گه‌یشتنی به‌ خۆشه‌ویسته‌که‌ی.


دوای تێپه‌ڕبونی ماوه‌یه‌ک به‌سه‌ر ژنومێردایه‌تی ئه‌م کوروکچه‌داو نه‌ گونجانی کوڕه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌و نه‌ریت و مه‌راسیمه‌ی کچه‌و که‌سوکاری کچه‌که‌ ئه‌یانویست په‌یره‌ویان بکات کوڕه‌ هاته‌ ئه‌و بڕوایه‌ی که‌ چیتر ناتوانێت درێژه‌ به‌م هاوسه‌رگیڕیه‌ بدات و داوای له‌ کچه‌کرد به‌بێده‌نگی کۆتایی پێبهێنن و هه‌رکه‌سه‌ بچێت به‌ رێگه‌ی خۆیدا بێئاگا له‌وه‌ی بونی به‌ موسڵمان پێویست ئه‌کات خۆیوکچه‌ بچنه‌ به‌رده‌می مه‌لای مزگه‌وتوله‌به‌رده‌می ئه‌و داو له‌مه‌راسیمێکی تایبه‌تدا کۆتایی به‌و هاوسه‌رگێڕیه‌ بهێنرێت و هه‌ر له‌و مه‌راسیمه‌شدا کوڕه‌ ویستی سوکو ئاسان به‌رگی ئیسلامبونه‌که‌شی داماڵێت بێئاگا له‌وه‌ی که‌ پاشگه‌زبونی له‌ ئاینی ئیسلام هه‌روا با ئاسانی تێناپه‌ڕێت و ئه‌که‌وێته‌ به‌ر سزای حوکمی ( ره‌ده‌ ) که‌ مل په‌ڕاندنه‌ ، کوڕه‌ش که‌ به‌مه‌ی زانی به‌سه‌ر سوڕمانیه‌وه‌ وتی ( ئه‌رێ ئیوه‌ چه‌ دینیکتان هه‌یه‌، که‌ دێیته‌ ناوی خه‌ته‌نه‌ت ئه‌که‌ن و که‌ به‌ جێی ئه‌هێڵی ملت ئه‌په‌ڕێنن !.).


لێره‌دا ئه‌بینین که‌ مه‌سه‌له‌ی بڕین و که‌له‌پآچه‌کردنی ئه‌ندامه‌کانی جه‌سته‌ی مرۆڤ له‌ ئاینی ئیسلامدا کارێکی زۆر ئاسانه‌و له‌ قورئانیشدا چه‌ند باره‌ بۆته‌وه‌ ، بۆ نمونه‌ ئه‌بینین له‌ که‌ له‌سوره‌تی المائده‌دا هاتوه‌
( إنما جزاءالذین یحاربون الله و رسوله‌ و یسعون فی الأرض فسادآ أن یقتلوا أو یصلبوا أو تقطع أیدیهم و أرجلهم من خلاف ... ) به‌ واتا سزای ئه‌وانه‌ی له‌ گه‌ڵ خوداو پێغه‌مبه‌ردا ئه‌جه‌نگێن و خراپه‌کاری ئه‌که‌ن کوشتنه‌ یاخود له‌ سێداره‌دان و قۆڵ و قاچ بڕینه‌ هه‌ر په‌له‌ی له‌ لایه‌ک ... هه‌ر له‌هه‌مان سوره‌تی المائده‌دا هاتوه‌ ( و السارق والسارقة فأقطعوا أیدیهما جزاء بما کسبا ..... ) به‌ واتا دز ده‌بێت له‌سه‌ردزیکردن هه‌ردوو ده‌ستی ببڕێته‌وه‌ . له‌ سوره‌تی طه‌ 71 نه‌ک هه‌ر هه‌ڕه‌شه‌ی ده‌ست و قاچ بڕین ئه‌کات به‌ڵکو ئه‌گاته‌ ئه‌وه‌ی دوای ده‌ستوقاچ برین به‌ قه‌دی دارخورماشدا هه‌ڵیان ده‌واسێت . له‌ ئایه‌تی الأنفالیشدا 12 به‌ ڕاشکاوی داوا له‌ موسڵمانان ئه‌کات که‌ له‌ که‌له‌پاچه‌کردنی کافراندا له‌ گه‌ردن و په‌لوپۆیانبده‌ن ( فاضربوا فوق الأعناق و أضربوا منهم کل بنان ).


له‌ ( الدر المنثوری السیوطیشدا 7/459 هاتوه‌ ) ، که‌ پێغه‌مبه‌ر مه‌فره‌زه‌ێیه‌کی ناردوه‌ به‌ دوی پیاوێکدا بۆ گرتنی ، پیاوه‌ به‌سه‌ر دارخورماێیه‌کدا هه‌ڵده‌گه‌ڕێو مه‌فره‌زه‌که‌ ئاگر به‌رئه‌ده‌نه‌ داره‌که‌و پیاوه‌ ئه‌سووتێ ، کاتێکیش هه‌واڵی سووتانی پیاوه‌که‌ ئه‌گه‌ێینه‌ پێغه‌مبه‌ر ڕه‌نگ و روی تێک ده‌چێت و ئه‌ڵیت : من نه‌ نێردراوم‌ به‌ سزاکانی خوداوه‌ند سزای خه‌ڵکی بده‌م به‌ڵکو نێردراوم له‌ گه‌ردنی خه‌ڵک بده‌م.


که‌واته‌ سه‌ربڕینو که‌له‌پاچه‌کردنی جه‌سته‌ی قوربانیان له‌ لایه‌ن جه‌نگاوه‌ره‌ درنده‌کانی رێکخراوی قاعده‌وه‌ نه‌ریتێکی کۆنی موسڵمانه‌کانه‌و له‌ ( السلف الصالح )ه‌وه‌ بۆیان ماوه‌ته‌وه‌ به‌ دیاری.

 


 10\4\2010