٣٠\٨\٢٠١٧

گشتپرسیی بۆ پێوستە نەخێر بێ؟

تاڤگە سابیر       

لەبنەڕەتدا عەقڵ پێماندەڵێت لە هەلومەرجێکی تەندروستداو لە فەزایەکی مەدەنی و سیاسیدا ئەم دەسەڵاتە دەبا، لەبیرمانبێت دەبا وا بوایە ، بەڵام وانیە ڕۆڵێك ببینن ڕۆڵێکی سیاسییانە لەوەدا ، کە ئەو دووکۆمپانیایە لەکێشەکان ئاگاداربکەنەوەو بیانبەنەوە سەرکێشەکان لە کۆشك ، تەلاری " سەرکردەکان" دا نا ، بەڵکو لە فەزای گیشداو لەڕێگای سازدانی ئەرگومێنت و ئنجا ململانێ و کێشمەکێش لە پێناو بەرژەوەندی گشتی کۆی جڤاتەکەدا کەچی ئەو دەسەڵاتە سەرقاڵی بەدەسهێنانی چەند دەسکەوتێکن وەزیری بێ وەزارەت ، مەعاش و ماشێن، یاوەزراەتی ژینگە لە وڵاتێکدا ، کە تا ئەم چرکەساتە خودی ئایدیای ژینگە پێناسەنەکراوەو ئەوە دیارینە کراوە کەوەزیفەی ئەو وەزاەتە چیە لەم ژینگەهەرە ئاڵودەیەدا.

بەکورتی تەنها ئەو دوو کۆمپانیا گەورەیە بەناوی یەکێتی و پارتی لەم کارەساتە لێپرسراونین بەڵکو هەرچی گروپ و دەستەوتاقمە بە ناوی سیاسیەکان ، بەناوی " حیزبی" یەکان هەیە لە کوردستاندا ، بەشدارن لەم هەلومەرجە نالەبارە بەدوور لەسادەترین پرەنسیپەکانی سیاسەت و ئەخلاقدا ، کە باڵادەستە لە کوردستاندا، ئەو گروپ و دەستەوتاقمانە بەشدارن لەو ناعەدالەتییەی ، مە بەرکاماڵە خودی کۆمەڵی کوردەواریش لێپرسراوە لەبەرهەمهێنانی ئەو دەستەو تاقمانەو بەخێوکردنیان و گەشەکردنیان و گوێگرتن لێیان و مامەڵەکردن لەتەکیاندا، هەڵوێستی دروست ڕەتکردنەوەی تەواوی ئەو دوکان و بازاڕانەیە کە بەناوی "حیزب" یان دەستەوتاقمی " سیاسیەوە" سەرقاڵی ماڵ و منداڵ بەخێوکردنن.!!!

ژمارەی ڕێکخراوە مەدەنیەکان لە کوردستان چەندە؟ ئەگەر هەڵەم نەکردبێت ژمارەیان لە ٢٧٠ ڕێخراوی ناحکومی و مەدەنی ، ئەی کەواتە پرسیاری دووەم ئەی چۆنە لە کاتێکدا ، کە هەلومەرجێکی سەخت بوونی هەیە خەڵکی لە دەست فەسادو کێشەژیانییەکان هاواریان لێهەستاوەو هەراسانبوون ئەو ڕێخراوانە لە هیچ شوێنێکەوە دیارنین؟ مەگەر گریمانەی ئەوە ناکرێت ، کە ڕێکخراوی ناحکومی یان مەدەنی لە نێوان خەڵك و حکومەتدایەو کاری سەرەکی داکۆکیکردنە لەماف و بەرژەوەندییەکانی گروپ و دەستەوتاقمە کۆمەڵایەتییەکان ؟ کوا خۆپیشاندان و ڕێگەپێوانی ئەو ڕێکخراونە؟ کوا کۆڕۆ سیمینارو لێکۆڵینەوەکانیان لەسەر فەسادو قەیرانی ئیداری و ئابووری و سیاسی ؟ کوا کۆبوونەوە گیشتیەکانیان لەفەزای گشتیدا لەسەر کێشە هەرە ژیانییەکان و لەسەروو هەمووشیانەوە کوا دیدو سەرنجی ئەوان لەسەر ستەمکاری کوردی؟ لەسەر ئەم حکومەتە پۆلیسیەی ، کە لە کوردستاندا فەرمانڕەوایەو ڕۆژ بەڕۆژیش تادێت دڕندەتردەبێت ؟ من خۆم وەڵامی خۆم هەیە ، با ئەو ڕێکخراوانەش وەڵامی خۆیان بدەنەوە ، ئەوەندە هەیە لە دیدی منەوە هەموولایەك هەموو دەستەوتاقمێك دامودەزگایەك ، ڕێکخراوێك بەشێکی لێپرسراوێتی ئەو هەلومەرجەی دەکەوێتە سەرشان ، هەموومان کەم تا زۆر لەم ستەمکارییە بەرپرسیارین.

لە ماوەی بیست و حەوت ساڵی ڕابردوودا پێچەوەنەی کۆمەڵێك نووسەرو " ڕۆشنبیر"و " شاعیر" ، کە هەر زۆر زوو مەفتونی " دەسەڵاتی سیاسەتمەدارەکان" بوون و بازیانهەڵدایە ناو هاوپەیمانێتیەکەوە لەگەڵیان و بوونە بەشێکی دانەبڕاو لەو هەلومەرجە تازەیەی کوردستان ، ئێمە چەند نووسەرێك و لێکۆڵەرەوەیەك بووین ، کە لەوماوەیەدا هەوڵمانداوە خوێندنەوەی دیکەمان بۆ " سیاسەت" و " کەلتووری کوردی" و ئەو هەلومەرجە هەبێت لەڕێگای بەکارهێنانی دامودەزگای چەمکی تازەوە ، تا ئەو شوێنەی کەتوانای عەقڵی و فیکریمان ڕێگەی پێداوین و لەهەستکردنمانەوە بە لێپرسراوێتی و وەك ئەرکی فیکری و هاونیشتمانییانەی خۆمان و وەك کەسانی لپێرسراو بەرانبەر بەریژدانی خۆمان و بگرە زیادەڕۆیی نیە گەربڵێین وەك ویژدانێکی زیندوو لەقۆناغێکی پڕ لەقەیراناویبێویژدانیدا ئێمە سەرقاڵی خۆێندنەوەی ڕەخنەیی بووین ، سەرقەڵی هۆشیارکردنەوەی خەڵکی و ئەو شتەبووین ، کەڕۆژگارێك ناومانناوە " دەسەڵات" لەڕاستی شتەکان و مەسەلەکان واتە وتنی ڕاستی بە " دەسەڵات" و هەمیشەش چاومان لەبەمەدەنیکردنی کۆمەڵگاکەمان بڕیووە ئەمە بەو مانایە نەبووە ، کە ئێمە مەعسومبووین لەهەڵەو هەمیشە لەسەر هەقبووین نا ، لەهەندێ شوێندا ئامانجمان نەپێکاوە ، بەڵام لێپرسراوێتیی گەورەی ئێمە پەیوەندی بەکێشەیەکی دیکەوە هەیە ، کە لێرەدا سەرنجتانی بۆ ڕادەکێشم ئەویش ستراتیژیەتی ناونابە ناونانی شتەکان وەك ئەوەی کەهەن پێویستی بەتێڕامان و وردبونەوەو ستراتیژیەتێکی تایبەتی هەیەو ئەو ناونانەش گەمەنیە یارییەکی " ڕۆشنبیرانە" نییە ، بەڵکو مەسەلەیەکە لەڕادەبەدەر گرنگی خۆی هەیە ، چونکی لەپرۆسەی ناونان لەشتەکان و مەسەلەکاندا دەشێت شکست یان هەڵە ئەرێك بێت شکستی ئەوەی ، کە بەڕاستی نەتوانی وەکو ئەوەی ، کە پێویستە ناو لەشتەکان و مەسەلەکان بنێیت یاخود بکەوێتە هەڵەوەو ناوی هەڵە لە دیاردەیەك ، مەسەلەیەك لە شێك لە کەسایەتییەك بنێیت ، کە دوای ئەوەی ئەو دیاردەیە ئەو مەسەلەیە یان ئەو هەر شتە بەوناوە دەناسرێتەوە ، کە ئەو ناونانە لەگەڵ ماهیەت و کەینونەی ئەودا نەیەتەوە.

ئێمە هاتووین ناومان لەکۆمەڵێك بابەت ، دیاردە ، مەسەلە کۆبوونەوە ، شت ناوەکە دوای پەخشبوونەوەیان ، مانیفێستکردنی شوناسیان دەردەکەوێت ناولێنراو گونجاندنێك تەباییەك لە نێوانیاندا نیە ، یاخود هاتووین ئەو ناوانەی کەلەشتەکان نراون پێشتر ناونانێکی پڕ لەئیشکالیەتە وەك خۆی و بێ پرسیارکردن ، تاقیکردنەوە وەك خۆی بەکارمانهێناونەتەوە ، نمونەی ناونانی پڕ لەئیشکالیەت " دەسەڵات" "حیزب" " سیاسەتمەدار" " سەرکردە" " سەرکردایەتی " خەباتی" نەتەوایەتی" " چین و دەستەوتاقمی کۆمەڵایەتی" " جڤات" " تازەگەری" " کۆمەڵگای مەدەنی" " ڕێکخراوی دیموکراتی" " ئیدارە" " حکومەتی هەرێم" " هەلومەرجی سیاسی" " کەلتوور" دەیەها ناونانی دیکە ، کەهەرهەموو لە شکڵی دەرەوە وێنەیەکمان دەرباەی واقعێك ، بارودۆخێك بۆ دەکێشن ، وەك ئەوەی سروشتی بێت و سیمایەکی شارستانیانەی هەبێت یاخود هەلومەرجێکی مۆدێرنانەبێت ، بەڵام ئەوەی ڕاستی بێت ئەو وێنەیە نەگونجاوە لەگەڵ واقیعی حاڵدا ، ئەو هەلومەرجە کەهەیە زۆر بەدوورە لەو وێناکردنە لێرەوە ناونانی دیکە لەشتەکان پێویستییەکی فیکری ئەم قۆناغەیە.

ئێمە هاتووین ناومان لەشتێك ناوە " دەسەڵات" کەهەموو شتێکە جگەلە دەسەڵات ، بەکۆبوونەوەی چەند گروپێك لەسەر خوانی فەرهودکردنی سامانی وڵات و ئاودیوکردنی ژێرخانی ئابووری و جاپورکردنی و دژایەتیکردنی بەرژەوەندی گشتی و فەزای گشتی و سوکایەتیکردن بەمرۆڤ و ژیان و پرنسیپە پیرۆزو مەدەنییەکانمان وتووە " دەسەڵاتی کوردی" بەکۆمەڵێ کەسی نا سیاسی و نا مەدەنی و نا هۆشیار بەرانبەر بە سیاسەت ( سیاسەت وەکو فەکسەفەو هونەرو زانست) ناهۆشیار بەرانبەر بەجیهان و ستراتیژیەت بەمانەمان وتوو " سیاسەتمەداری کورد" یا "سیاسیەکانی کورد" یا "" سکرتێری حیزب" یا " ئەندامی سەرکرایەتی " ، کەلەڕادەبەردەر بێئاگان لە هونەری ڕاڤەرایەتیکردن ، لەڕادەبەدەر نێبەرین لە ئەخلاقیات و خاسیەتی سەرکردە ، لەوانە دانایی خاوەن بوونی فەزیڵەتی مەدەنی و هۆشیاربوون و شارەزابوون لە کێشەو مەسەلەکان و مێژوو ، هەبوونی ئیرادەیەکی بەهێز بۆ ڕابەرایەتیکردن بەربنەمای غەریزە نا، بەربنەمای خودپەرستی و مەفتوونبوونی بەرژەوەندی خۆ نا بەڵکو بەربنەمای کۆمەڵێك پرنسیپ و بەهاو نۆڕمی مەدەنی و عەقڵی و سیاسییانە، کە لەدواجاردا لەلایەکەوە گەردوونین و لەلایەکی دیکەوە پەیوەییان بەو کۆمەڵە خەڵکەوە هەیە ، کەئەمان گوایە ڕابەرایەتییان دەکەن یا نوێنەرایەتییان دەکەن.
 

ماڵپەڕی تاڤگە سابیر