په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٢٤\١٠\٢٠٢٤

هەڵبژاردنی خولی شەشەم

دەروازەیەک بۆ خەستبوونەوەی هەرچی پتری قەیرانەکان.

نادر عەبدولحەمید   

 

دوای ئەوەی ماوەی خولی پێنجەمی پەرلەمانی هەرێمی کوردستان لە ٦\١١\٢٠٢٢ کۆتاییهات، هەردوو حیزبی دەسەڵات پارتی و یەکێتی نەیانتوانی بگەنە ڕێکەوتنێک کە خولی شەشەمی تێدا بەڕێوەبەرن، و ماوەی پەرلەمانیان درێژکردەوە، بەڵام دادگای باڵای فیدڕاڵی عێراق ئەمەی بە نادەستوریی دانا و پەرلەمانی هەرێمی کوردستانی هەڵوەشاندنەوە و سەرۆکی هەرێم و حکومەتی هەرێمی پابەندکرد بە ئامادەکاری بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی هەرێم لە ڕێگەی کۆمیسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراقەوە.


ئەم خولەی شەشەمە کە بڕیارە لە ٢٠\١٠\٢٠٢٤ ئەنجامبدرێ، بە دوای پەرەسەندن و تاوسەندنی ناکۆکیی هەردوو حیزبدا دێ؛ نەک هەر لە ناوخۆی هەرێمەکە لەسەر ڕاوڕووتی سەروەت و سامان و کەڵەکەی سەرمایە، نەک هەر لەسەر پێشبڕکێ لە جێبەجێکردنی سیاسەتە میلیتاریستیـیەکانی هەردوو ڕژێمی بۆرژوا کۆنەپەرستی کۆماری ئیسلامیی ئێران و شۆفێنستی تورکیا و بەرژەوەندیـیەکانی ئیمپریالیزمی ئەمەریکی لە ناو خودی هەرێم و هەر یەکە لە دەڤەری ژێر دەسەڵاتداریەتی خۆیدا، بەڵکو لە دەرەوەی چوارچێوەی یاسایی هەرێمیش ناکۆکییەکانیان تەقیوەتەوە لەسەر پۆستی سەرۆک کۆماری عێراق و پۆستی پارێزگاری کەرکووک.

ئەوەی کە لە هەڵمەتەکانی ئەم هەڵبژاردنەدا هەموو کەوتوونەتە پەلاماردان و ناوزڕاندنی سیاسی و تۆمەتبارکردنی یەکدی، بە تایبەتیش هەردوو حیزبی دەسەڵاتدار و میلیشیایی هەرێمەکە، زۆر واوەترە لە هاشوهوش و هەرای کەمپێنی هەڵبژاردن و لە بنچینەدا دەگەڕێتەوە بۆ مایەپووچبوونێکی سیاسی تەواو عەیاری نەک هەر ئەم دوو حیزبە، بەڵکو تەواوی بزووتنەوەی کۆمەڵایەتی سیاسی کوردایەتی و پووچەڵبوونی قەوارەی هەرێم، دوای سێ دەیە لە فەرمانڕەوایەتی ناسیونالیزمی کورد بەسەر چارەنووسی جەماوەری زەحمەتکێشی ئەم هەرێمەدا.


لە سی ساڵی ڕابردوودا، ناسیونالیزمی کورد نەیتوانی هەرێمێکی یەکگرتوو لە ناو دەوڵەتی ناوەندیی عێراقدا پێکبهێنێ، کە حیزبە بورژوا ناسیونالیستەکانی کورد بتوانن لە ڕێگەی کایەی سیاسی هەڵبژاردنەوە دەستاودەستی دەسەڵاتی تێدا ئەنجامبدەن و هەر چوار ساڵ جارێک حیزبێک فەرمانڕەوا بێ، ئەوەی ڕۆشنبیرانی بورژوا لیبراڵ پێیدەڵێن دەوڵەتی یاسا و دامەزراوەکان، کە بە ناوهێنانی لیک بەدەمیاندا دێتەخوارێ.

ئەوەی لە واقعدا لە ئارادایە دەستبەسەراگرتنی دوو حیزبی میلیشیاییە بەسەر دوو ناوچەی هەرێمەکەدا، کە دەستیان بەسەر سەروەت و سامانی سروشتی داگرتوە و بوونەتە خاوەن کۆمپانیا هەرە زەبەلاحەکان لەسەر ئاستی هەموو عێراق و قۆرخی هەموو چەشنە کار و پیشەیەکیان کردوە لە بازرگانیی و پیشەسازیی و خانوبەرە و زەویوزار و گومرگی سەرسنوورەکان... هەر یەکە لە دەڤەری ژێر دەسەڵاتی خۆیدا.

بەم پێیە ناسیونالیزمی کورد وەک بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی سیاسی وهزریی، نەیتوانیوە چینی بورژوازی کورد لەم هەرێمەدا یەکگرتوو بکا و بیکاتە خاوەن ئۆڕگانێکی یەکگرتووی دەسەڵات.


لێرەوە لەم ڕوانگەوە هیچ واتایەک نامێنێتەوە بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانیی بۆ دەستاودەستپێکردنی دەسەڵات، چونکە لە بنچینەدا ئەو ئۆڕگانە یەکگرتوە لە ئارادا نییە تا دەستاودەستی دەسەڵاتی پێ بکرێ!

بە دڵنیاییەوە ناوەڕۆکی دەسەڵات لە هەر دەڤەرێکدا بورژوازیـیە و پەیوەندیـیە کۆمەڵایەتییەکان پەیوەندییەکی سەرمایەدارییانەی چینایەتیی چەوسێنەرانە و ستەمگەرانەیە، سەرمایەدارانیش بەهرەمەندن لە کۆی سیستەمی سەرمایەداریی و ئابووریی لیبرالیزمی نوێ و بەرژەوەندییەکانیان پارێزراوە لە لایەن دەسەڵاتەوە لە هەر دەڤەرەو بە جودا، و بە زەبری سەرەنێزەی میلیشیای حیزبیی.


حکومەتی هەرێم، هەر وەزارەتێکی بگری لە ناوەڕۆکدا دوو وەزارەتە، بە تایبەت وەزارەتەکانی (پێشمەرگە، دارایی، داد)، حکومەتی هەرێم یەک سەرباز و یەک پێشمەرگەی نیـیە، ئەوەی هەیە میلیشیای پارتی و یەکێتییە، ئەم حکومەتە یەک کەناڵی میدیایی تەلەفزیۆنی نییە، بەڵام هەر یەکێک لەو حیزبانەی دەسەڵات دەیانیان هەیە. بودجە و داهات و خەرجیی هەر دەڤەرێک جودایە، دادگە و یاسا لە هەر دەڤەرێک بە جۆرێک جێبەجێدەکرێ.

جا ئەگەر وەک گریمانەیەک وادابنێین کە لیستە دژبەرەکانی دەرەوەی هەردوو حیزبی دەسەڵات زۆرینەی کورسیـیەکان بەدەستبهێنن، ئەوا لە باشترین باردا دەبنە خاوەنی حکومەتێکی کارتۆنیی کە هیچ شتێکی نیـیە، و ئەوەی هەیە بەدەست هەردوو حیزبی میلیشیایـیەوەیە. ئەگەر نەشڵێین ئەستەمە، ئەوا زۆر سەختە ئەم دوو حیزبە دامودەزگای ئاسایش و دارایی و دادگە و... هتد ڕادەستی ئەو لایەن و حیزبانە بکەن کە ئێستا دژبەرن واتا نەیار و ناحەزیانن.

بە پێی بانگەشەی بورژوازی بێ، هەڵبژاردنی پەرلەمانی و دەستاودەستپێکردنی دەسەڵات بۆ چارەسەری کێشە و گرفتەکانە، لەم بارودۆخە دیارکراوەی هەرێمی کوردستاندا بە بردنەوەی دژبەر نەک هەر گرفتەکان چارەسەر نابن، بەڵکو قەیرانی پێکهێنانی حکومەتیش دێتە ئاراوە کە چۆنچۆنیی حکومەت پێکبهێندرێ لە نێو ئەم هەموو لیست و قەوارانە و ئەم دوو حیزبەی کە ئامادەنین دەسەڵات و داراییەکانیان ڕادەستبکەن؟

بەم پێیە هەڵبژاردنی ئەم جارە نەک هەر هیچ ئومێدبەخش نابێ، بەڵکو دەروازەیەکە بۆ خەستبوونەوەی هەرچی پتری قەیرانەکان و شکاندنەوەی لەسەر جەماوەری کرێکار و زەحمەتکێش و توێژە بێبەش و پەراوێزخراوەکانی وەک لاوان و ژنان.

سەرمایەداریی و دەسەڵاتە بورژوازیـیەکەی لە هەرێم و لە عێراقدا گەیشتۆتە بنبەست، دژبەری نەتەوەیی و ئیسلامیی و لیبراڵیزمی نوێ بەئاگا بن بەم واقعیەتە یان نا، ئەرکی چینایەتییانە کە خۆشباوەڕیی و فریوکاریی پەرەپێبدەن تا خەڵکی کێشبکەن بۆ سەر سندوقەکانی دەنگدان و لە ڕێگەی شانۆگەریی هەڵبژاردنەوە دەریچەیەک پەیدابکەن بۆ ڕزگارکردنی سیستەم و جیهانەکەیان لەو قەیرانەی کە تێیکەوتوون.


ئەوە ڕێکخراونەبوون و یەکگرتوونەبوونی چینی کرێکار و زاڵنەبوونی ئاسۆی سۆشیالیستی ڕزگاریخوازانەیە کە تەواوی دەردەسەریی و نەهامەتیـیەکانی ئەم قەیرانەی سەرمایەداریی و دەسەڵاتی بورژوازی، لەگەڵیشیاندا شانۆگەریی هەڵبژاردن درێژە دەکێشێ و دووبارە و چەندبارە دەبنەوە.

ئەمڕۆ نەک هەر لە عێراق و لە هەرێمی کوردستان، بەڵکو لە زۆربەی وڵاتانی سەرمایەداریی قەیرانگرتوودا، بژاردەیەکی تری سیاسی لە دەرەوەی ئەم شانۆگەریـیەی هەڵبژاردنی پەرلەمانیی لە ئارادایە، بەڵام بەرجەستەکردنی ئەم بژاردەیە پەیوەستە بە پەرەپێدانی ئاگایی چینایەتی و رێکخراوبوونی کۆمۆنییستیی لە دەروونی چینی کرێکار و هەژموونی پەیداکردنی ئاسۆی سۆشیالیستی وەک جێگرەوەیەک بەسەر کۆمەڵ. ئەمەش ئەرکی کۆمۆنیستەکان و کرێکارانی پێشڕەوی سۆشیالیستە.
 

ماڵپه‌ڕی نادر عەبدولحەمید

 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک