|
٢١\١١\٢٠١١
هەڵکوڕمانی باز.
شوان عوسمان
پێشکەشە بە ساڵیادی شەهیدبوونی شەهید جەمیل رەنجبەر.
لێیگەڕێن با بێت ولەوێ دابەزێت ، باز بە هەڵکوڕمانی لە هێلانەدا، خۆی
بە باز نازانێت، بە بێ باڵ وفڕینیش لە بازێتیی خۆی ئەکەوێتە وێزەی
پرسیارو لە ناو تارماییەکی بێسەروبەدا لە دایسانی خۆی ئەبەزێت، لە
نێوان خەون وواقیعدا ئەبێتە ئەفسانەیەکی تاکوتەرا،نەک شابازێکی بەعس
بەزێن...
لێیگەڕێن..ئەو لە هەڵکوڕمانی بە جەستەو رۆحی ئەو شاخە سڕەدا، رۆحی
نەسرەوتی لە جەستەیەکی سڕدا، سڕ ئەبێت وناتوانێت بسرەوێت، ئەوسا لە
دوندێکی بەجێمان وهەڵکوڕمانی مێژوودا بەجێ ئەمێنێت، ئاخر رۆحێک گەر
نەبەز بێت، چۆن لە بەردەم ئەو تاوێرو رەوەزە رەق وتەقانە رەق
راناوەستێت ونابەزێت، کو ئەتوانێت دانەبەزێت؟؟ لۆ دانەبەزێت؟؟ ئەو شەو
نیە وەکو پێشمەرگەیەک لە خەونەکانیدا بە خشکەوە بە کۆڵانەکانی شاردا
نەسوڕێتەوەو موژدەی شۆڕش نەخاتە دڵی ئاوایی، ئەو هەمیشە لە ترێی بەیاری
رەنجبەرو رەنجدەرانی گەلەکەی مشتێک تامی شەرابی خەمەکانی ئەوانی
چنیوەتەوە، هەر بۆیە بووەتە رەنجبەرو لە سەر توولەرێی (کۆمەڵەی
رەنجدەران)یش بووەتە کاروانچیەکی قەرتارە لەکۆڵی مێوژەنایابی
ئازارەکانیان...
لە نێوان ئەو دوو رۆح وئەو دوو جەستەیەدا ئاقارێکی بەرەنگار بوونەوە
هەیە کە خۆی لە سەنگەرێکی بەرخۆدانی ناو خەلک ئەبینێتەوە نەک سێرە گرتن
لە خەیاڵ وژوان گرتنی لەخەونی شەوان، تا بەری رەنجی تێکۆشانی لە چڕگەنی
تەمەنێکی پڕ لە رەنجیدا بێبەرو بێ رەنج نەبێت بۆیە رەنجبەرە تاکو لەوێ
هەڵنەکوڕمێت وبێتە خوارێ ورەنجێک لەگەل چەوساوەکان دابەش بکات...
لێیگەڕێن جەستەی ئەو شابازە هەمیشە ئازادە، لە شەقەی باڵ بدات وبا
دەربەست بێت، رۆحی ئەو هیچ بەربەستێک ناناسێت، هەمیشە بە باڵی ئازادیدا
سەفەری جاویدانی بۆ بەرەنگار بوونەوەیەک ئەکات، رۆحی ئەو نەسرەوتە
زەمانێکە بە سروەی " نەسرەوتن تا سەرکەوتن " فرچکی گرتووەو لەمێژە لە
لانەی ئەو حەیران بوونەدا رۆحی حەیرانی لە حەیرانی ئەو عیشقەی وڵاتدا
سەسامەو جەسەتەشی ناتوانێت لە شوێنێک بسرەوێت و ئاسوودە بێت، ئەگەر
دوور بێت لە شنەی هەناسەی هەژارانە...
لێگەڕێن ئەو لوتکەیە با چیتر بەو شاخە هەڵنەگەڕێت، شار چاوی لە لوتکەیە
تا بێت وخەمەکانیان لە کۆل هەڵگرێت، لوتکەش بە بێ بنار، چیتر خۆی بە
لوتکە نازانێت، بناریش لە بەردەم نەبەردیەکانی لوتکەیەکی دوور بە
نەبەردیەکانی نازانێت، گەر بە چرپەی هەنگاوەکانی تارمایی ئەو
شەوەزەنگەی تریفەی مانگیان لە وڵات دزیوە، زارەترەکیان نەکات، هەروا بە
نیگاو خەیاڵ ژوان بە نهێنی لە کۆڵانەکانی شار لەگەل یارو عاشقان
ناگیرێت تا دەست لەملیان نەکات وبە ماچێک ئامێزیان گەرم نەکاتەوە..
لێگەڕێن با بێتە خوار ئەو دەروێشە چیتر لە خەلوەتگەی (کۆمەڵە)دا ویقار
ناگرێت وسێبەری خۆی بە زەلیل ئەزانێت، بەو زیکری بەرخۆدان وسەردولکەی
خۆخواردنەوەیە لە ناوەڕاستی ئەو سەرەخۆرانەی لە مانگەشەوێکدا مانگی (کۆمەڵە)ی
سەر شانی (شەهاب وئەنوەرو جەعفەر) وداسوچەکوچی دەست(ئارامیان) دابە شوو
بۆ بێوەژنێکی سەرەخۆرە..
ئەو چیتر ناتوانێت لە تەک دەفژەنەکانە گوێ لەو دەفە بگرێت کە جگە لە
ریتمیێکی سواو شتێکی تر نابەخشێت، ئەو چیتر چاو لە غەدرەکان نانوقێنێ
ولەوێ چیتر ئۆقرە ناگرێت وئەیەوێت بەرەو دامێن شۆڕ بێتەوە تا تەمەن
بەلەنگاز نەبووەو بەری ئاسکە تەکانێکی تێدا بە بەرماوە تاو بدات، ئەو
لەوە زیاتر بەرگە ناگرێت ولەو کونجە زیاتر ناتوانێت هەڵبکوڕمێت وچیتر
بە سەر باڵی وشە وشیعرو دروشمی بریقەدار نافڕێت ونەعرەتەی لە قورگ باڵ
ناگرێت، ئەو سەرمەستی ئەو عیشقەیە تا لە ناو دڵی دوژمندا سەنگەرێک بە
دەستەکانی خۆی هەڵکۆڵێت، تا لە نزیکەوە هەموو شێوازێکی بەرەنگار
بوونەوە بەکار بێنێت...
ئەو رێبوارە سەردەمانێکە وەکو ئاشقەرووتە بە گڕی وڵات وبە خەمی هاوڵاتی
شارو گوندەکانیەوە سەرمەستە، لەو کاروانەدا پەیمانێکی لەگەل خۆی
بەستووەو بەلێنێکی بە خەڵکە نەدارەکەی داوەو سوێندی بە ئایەتە
بریقەدارەکانی (کۆمەڵە) خواردووە کە " کەم بژی کەڵ بژی "، چرکەیەک چیە
چاوەکانی ناتوانێت لە زاماکانی میللەتەکەی غافل بێت، لە دووری عیشقی
خاک ووڵات خەو ناتوانێت دووری کاتەوە لەو ئامێزە گەرمە، ئەو غەفەلتزەدە
نیە غەفلەتزەدەش نابێت...
ئەو ئەیەوێ لەو (ناوزەنگە)وە ئاوزنەنگی تاوی ئەسپەکەی بدات ودابەزێت،
چیتر ناوێکی زەنگ زرنگەی نایەت ، چیتر لە دوورەوە نایەوێت زەنگی ئازادی
ببیسێت، چونکە دەنگی ئەو زەنگە هەر لە نزیکەوە دەنگێکی خۆش وبە جۆشە...
وا هات و شۆڕ ئەبێتەوە تاوی چەند گەرمەو هەناسەی چەند بە گوڕە، بە سەر
سەروملی دەشتی (بیتوێن وکۆسرەت وخۆشناوەت)ی داگەڕاوەو لەوێش لەنگەر
ناگرێت وسێبەرەکەی کەنارێک ناگرێت تالە کەنار ساباتێکی دەشتی کاکی
بەکاکی (قەراج وشەرغەو کەندیناوەو قەرەچووغ) جامە دۆیەک لە کابانێکی
چاوبەخوماری دەست بە خەنە وەرنەگرێت وزاری وشکیی چەند ساڵەی تێنوێتی بۆ
ئەو دارو بەردە نەشکێنێت، لەنگەر ناگرێت..
لەوێش تا نەچێتە بن سێبەری پیرە (قەڵا)و لە بن میحرابی باڵای (منارە)ش
نوێژیک لۆ حەزرەتی (ئەربائیلۆ)ی خواوەند نەکات وبە دەم سروودی "
مەشخەڵانی شۆرشی ئەمجارەین " لە بلندگۆی گوومەزەکان بانگێک رانەدێرێ،
ناتوانێت بسرەوێت، ئەو ئەیەوێ بەو بانگە بانگەوازێک بنێرێ، هەموو کەس
لەو خەوە ناخۆشە بێدار کاتەوەو هەرەس بە هەستی هەرەس بهێنێت، ئەو
ناتوانیت چیتر بێدەنگ بێت، بێدەنگ بوون بە لای ئەو مردنە..
لێیگەڕێن ئەو شابازە ئاسۆی تەمەنی خۆی لە لە ئاسۆی کازیوەی سپێدەیەکی
کاروانی تازەی گەلەکەی ئەبینێتەوە، مەرگی خۆیشی لە خۆرئاوابوونێک
وزەردەپەڕێکی ئاسمانی کوردەوە هەست پێئەکات، بۆیە هەمیشە بێ ئۆقرەیەو
رۆحی لە راچەنین وگیانی لە راچلەکانە، ئەو لەو سەرەتاتکێی ئەو رۆح
ومەرگەیدا، ئیدی نیگای یەکبینە لە زۆرانبازیەکی بەردەوامی رامان
وهەراسان دایە، بۆیە لەو کونجەی (کۆمەڵە) ولە لاپەڕگەی ئەو شاخەدا،
هەناسەسوارە چیتر بەرگە ناگرێت ودائەبەزێت..
شەیدا بوونی ئەو بۆ ئەو خاکە وەکو عیشقی (پەشێو) یش نیە هەر لە بازنەی
(بێرکۆت)ەوە بسوڕێتەوە، بەڵکو ئەو ئەیەوێت هەرچی دڕی دڕکەزی وتانۆک
وپەرژین ودارو پەردووو بەردو دەوەنی ئەو وڵاتەیە، شێتانە بە ماچ تەڕ
بکات وبە هەناسە بلێسێتەوە، ئەو ئەوەندە تێنووی ئاوی ئەو خاکەیە هیچ
ئاوێکی دیکە ناتوانێت گەرووی تەڕ کاتەوە کێ ئەتوانێت خوڕەی ئاو لە
هەناسەی ئەو داببڕێت....
لێیگەرێن با ئەو هەڵۆبەرزەفڕە با بفڕێت چیتر ئەو لە سەر ئەو بەردەفڕانە
ناتوانێت چاو زیت کاتەوەو هەر بە خەون بفڕێت ئەو لە ئاسمانێک ئەگەڕێت
کە ئەستێرەکانی چاوی چەوساوەکانەو سۆماشی بە تەزووی سۆمای ئەوان تاو
ئەدات، سەفەری رۆحی ئەو لێرە تەواو ئەبێت ولەوێش دەستپێئەکاتەوە ئەو
هاتووە ئەو پێدەشتانە بە ماچ بۆن بکات وخەیال بە واقیع بکات..
ئەو هات و کەوتە رێ سەفەری ئەو سەفەری کورتکردنەوەی رێگاکان و گەرم
کردنەوەی هەوارگەکانە، لە بڕی شەکرۆکەو کێک و نوقل و قردێلە لۆ (هەرەوەز و
هەریار و بوێر) لە هەگبەی پڕ توێشووداری خەباتی بنێت، جگە لە چەند
بڵاوکراوەیەک و مەنشوراتێک و پۆستەرێک و موژدەیەک هیچی دیکەی تێدا
نابینرێت، قەدەمت بەخێر ئەی کەڵەمێردەکەی دەشتەکیم، بەخێر بێیتەوە کاکی
(هەولێریم)...
ئەوا هات وئەو چیتر بەو شاخانە داناگەڕێت و ئیتر بەرەو ئاوەدانی
دائەگەڕێت، ئەوا ملی رێگای گرتووەو بە بەلەز دائەبەزێت کێ ئەتوانیت
تۆزی رێبواری ببینێت، کێ ئەتوانێت رایگرێت، هەنگاوەکانی چەند گورج وبە
تاون ئاخر ئەوان لەمێژە تێنووی ئەو شەقاوەی ئەون توولەرێی ئێرە شەق
بکات، چ شاسوارێکە بە سەر ئەسپی کەحێلی (کۆمەڵەوە) بە کەشکۆڵی
مێژوویەکی تازەوە سەر هەڵئەگرێ، هاتووە لاسکە نێرگزی ئەو بەهارە لە
قەدو یاخەی ئەو کیژە دڵدارانە ئەدات کە بە تاسەی عیشقی " قەلغانی سنگی
کچان بێ لە هەڵمەتان " ی (پیرەمێرد)ی پیریان لە تافی لاوی نزیک کردەوە..
لێگەڕێن دەمێکە لاو و مێردمنداڵانی (قەراج و کەندیناوە و گوێڕو مەخموور)
تێنووی گڕی وشەکانی ئەو شاعیرەن بێت و شیعری نوێیان لە نزیکەوە بۆ
بخوێنێتەوە، بەڵام ئاخ و هەزار حەیف هێشتا کۆتر لە گمەی سەرلەبەیانی خۆی
نەکەوتبوو، مانگ زۆر نەبوو لە ناردنی پەیامی ماچی گەیشتنیدا بەسەری کرد
بووەوە، خۆریش تازە زەردەی خۆرهەڵاتنێکی دیکەی بۆ نارد بوو، لوتکە
هێشتا تێر دەستی لە مل بنار نەنابوو، لەپڕ دڵ ودەروونی خاک ووڵات گریان
ودارو دەوەن گڕیان گرت بە کوژانەوەی دڵێک کە لە بەردەم دەنگی ئەو
شریخەیەی لە لوولەی (کۆپتەرەکان) دەرئەچوو ، هەموو چرپەو هەناسەو خشپەو
گڕێکی سارد کردەوە، مۆمەکانیش لە دایسانە مانیان گرت و دابەزینە سەرپێ،
بەڵام ئەو ئەوجارە ئەو ئەوی جاران نەبوو وەکو شاعیر و کادیر و مامۆستا و
پێشمەرگە و مرۆڤێکی ئاسایی نەبوو، ئەو رۆحی شەهیدە و کەسێکی شەهید و
مرۆڤێکی نەمر کە هەرگیز لە بیر ناچێتەوە و قەتیش لە بیر ناکرێت و هەمیشە
زیندووە و هەڵناکوڕمێت...
______________________________________________
- ئەم نووسینە کاتی خۆی لە ساڵرۆژی یادی شەهیدبوونیەوە
خوێندراوەتەوە.
ماڵپه‌ڕی
شوان عوسمان
|
