په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

 

به‌ ناوی کوردستانی گه‌وره

 

هه‌ڵسه‌نگاندنێکی لاسه‌نگ.


ح.س.سۆران  


هه‌ر وه‌ک ده‌زانین فه‌رهه‌نگ ، هونه‌ر ، فۆلکلۆر و ئه‌و چه‌شنه‌ به‌ستێنه‌ ‌ واتاییانه‌ ، سامانی هه‌ره‌ گرنگی نه‌ته‌وه‌یین ‌ . ئه‌و سامانه‌ ، وه‌ک باغی فه‌رهه‌نگی گه‌لانه‌ ، که‌ بنچک ، دار و دره‌ختی جۆر به‌ جۆر ، گۆڵ و گوڵۆکی بۆن خۆشی جوان و ره‌نگاو ره‌نگ و به‌رهه‌مگه‌لی هه‌مه‌ چه‌شنه‌ی تێدایه‌ و پێویسته‌ بۆ بووژاندنه‌وه‌ و په‌ره‌سه‌ندنی ژیانه‌وی شێلگیری هرزی نه‌ته‌وه‌یی، که‌ڵکی بنه‌وه‌شتیان لێ وه‌ربگیررێ و باڵه‌خانه‌ی‌ هه‌رمانی گه‌لیان ، پێ توێکمه‌ و پته‌وتر بکرێ .

به‌ڵام به‌ داخه‌وه‌ ، له‌ نێو ئێمه‌ دا ، له‌م باغه‌ به‌ پیت و پڕ به‌رهه‌مه‌ ، به‌ چه‌شنی پێویست که‌ڵک وه‌رناگیررێ و ته‌نانه‌ت له‌ هه‌ڵسه‌نگاندن و نرخاندنی به‌رهه‌مه‌کانیش دا ، چه‌شنه‌ هه‌ڵاواردن و لاسه‌نگیه‌ک وه‌ به‌ر چاو ده‌که‌وێ .

بۆ وێنه‌ ، کاتێک باسی ورده‌ کاری و شازی هۆنراوه‌ی کلاسیکی کورد ده‌کرێ ، خێرا زوربه‌ی خه‌ڵک ناوی ماموه‌ستای پایه‌ به‌رز و هۆنه‌ری که‌م وێنه‌ی کورد مه‌لا خدری ناڵی دێننه‌ نێوان . ده‌بێ پێ له‌م راستیه‌ش بنێم ، که‌ پلله‌ی هۆنراوه‌کانی ماموه‌ستای مه‌زن مه‌لا خدری ناڵی ، ‌ وه‌ک دوندی کێوی ئاڕاڕات به‌رز‌ و که‌م هاوتایه‌ ‌ ، به‌ڵام ئێمه‌ نابێ هه‌ر به‌وه‌ی که‌ ماموه‌ستا ناڵیمان هه‌یه‌ ، ته‌واوی هۆش و گۆشی خۆمان به‌و ته‌رخان بکه‌ین و ئاوڕێکی به‌ربڵاو له‌ هۆنه‌رانی مه‌زنی دیکه‌ی وه‌ک ماموه‌ستا ئه‌حمه‌دی خانی ، خانای قوبادی ، مه‌حوی ، مه‌وله‌وی ، کاکه‌ حه‌مه‌ی ناری ، هۆنراوه‌ کانی ماموه‌ستا مه‌لا غه‌فووری ده‌بباغی ( به‌ تایبه‌ت ئه‌و هۆنراوانه‌ی که‌ هێشتا به‌ ده‌ستنووس لای خه‌ڵکن ‌ ) و هتد نه‌ده‌ینه‌وه‌ ، که‌ به‌ ڕاستی شاکاری راسته‌قینه‌ی وێژه‌ی کوردین ؟ . ‌ وه‌ک ئه‌وه‌ وایه‌ ، باغێکی‌ زه‌نوێری زه‌مه‌نمان ببێ پڕ له‌ میوه‌ی چاک ، شیاو و مه‌یخۆش ، به‌ڵام ئێمه‌ هه‌ر ته‌نیا که‌ڵک له‌ میوه‌یه‌ک وه‌ربگرین و به‌س . چاک روونه‌ که‌ ئه‌م که‌موکورتیه‌ ، له‌ به‌ستێنی هه‌ڵسه‌نگاندنی کاری هۆنه‌رانی هه‌ڵبه‌ستی نوێ ، په‌خشان ، چیڕۆک و له‌و‌نه‌کانی دیکه‌ی وێژه‌یی و هونه‌ریش دا هه‌یه‌ و با بڵێم هێندێک به‌و چه‌شنه‌ی پێویسته‌ ، ئاوڕی یه‌‌کسانیان لێ نادرێته‌وه‌ .

ته‌نانه‌ت له‌ به‌ستێنی هونه‌ری گۆرانی وێژیش دا ، هه‌ر واین و زۆر جار ناوی گۆرانی وێژێک ، وه‌ک بنێشته‌ خۆشکه‌ ده‌که‌وێته‌ سه‌ر زمان و ئه‌وانی دیکه‌ ، یا به‌ جارێ له‌ گۆلی له‌ بیرچوون دا نوقم ده‌بن ، یا ده‌خرێنه‌ په‌راوێزێکی ئه‌ستوور ‌ . بۆ سه‌لماندنی ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ ، یپرسیار ده‌که‌م ‌ : " مێدیا هێژاو خۆشه‌ویسته‌کانمان تا چه‌نده‌ گرنگی به‌ گۆرانیه‌ که‌م وێنه‌کانی مـاموه‌ستایان سێوه‌ ، عه‌لی مه‌ردان ،‌ حه‌سه‌ن جه‌زراوی و ... ده‌ده‌ن ؟ده‌بێ ئه‌مه‌ش بدرکێنم ، که‌ ئه‌م بیرۆکه‌یه‌ هیچ دژایه‌تیه‌کی له‌گه‌ڵ رێزگرتن له‌ گۆرانی وێژان و ژه‌نیارانی هاوچه‌رخ و لاو دا نیه‌ ، به‌ڵکه‌ مه‌به‌ست ئه‌ویه‌ ، که‌ هونه‌رمه‌ندانی لێهاتو و هه‌ڵکه‌وتوی رابردومان نه‌خه‌ینه‌ ‌پشت گوێ و له‌بیریان نه‌که‌ین .

له‌ به‌ستێنه‌کانی ‌ دیکه‌ی فه‌رهه‌نگ و هونه‌ریش دا ، ئه‌م درم و په‌تایه‌ هه‌ر هه‌یه‌ ، که‌ هیوا دارم ئه‌م نووسراوه‌ کورته‌ ، بتوانێ کلیلێک بێ بۆ کلیک کردن و کردنه‌وه‌ی ده‌رگه‌ داخر‌اوه‌ فه‌رهه‌نگی ،هونه‌ری و وێژه‌ییه‌کانی باغی به‌ پیتی هونه‌ری کوردستانی گه‌وره‌ .
 

 

تاران

13/6/2709
soransa@hotmail.com