په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٥\٢\٢٠١٦

ھەڵوێستمان بەرانبەر رۆژاوا

دەبێ ھەڵوێستی رەخنە و ھاریکاریی بێ.


زاھیر باھیر      

- بەشی دووەم -

کەموکوڕییەکان چیین؟


دەبێت لە ڕاپۆرتی سەفەرەکەی مانگی ئایاری ٢٠١٤ مەوە بۆ ڕۆژاوا ، دەستپێبکەم کە لە دوو بەشی سەرەکی پێکھاتبوو، یەکەمیان سەبارەت بەو واقیعەی ئەو کاتە بوو کە لە ڕۆژاوادا دەگوزەرا و چۆنێتی دروستبوونی پێگە ئابوریی و کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانی بوون کە وەکو وێنە گرتنەوەیەکی حەقیقی ئەوێ وابوو . بەشی دووھەمی، کە " مەترسی و پێشبینیەکان" بوون ، کە پێموانییە لەبەر درێژی ڕاپۆرتەکە کە زیاتر لە ٥٠ لاپەڕە بوو، خوێنەر زۆر دیقەتی لەو بەشە گرنگەی ڕاپۆرتەکەم دابێت . لای خۆمەوە ئەو بەشەم ‌ زۆر بە گرنگ دەزانی ، چونکە داھاتوی ڕۆژاوام لەو مەترسیانەدا دەبینییەوە ، کە دەستنیشانم کردبوون ، جگە لە مەترسی ھێزی داعش کە تا ئەو کاتە نەبووبووە ھێزێکی وا تۆکمەی مەترسیداری دوژمنی ھەموو گیانلەبەرێک و ھەتا ژینگەش.


بەشێکی زۆری ئەم گرفتانەشی کە ئێستا ڕووبەڕووی ڕۆژاوا دەبنەوە و ڕەنگە داھاتوی ئەو ئەزموونە گەورە و بەھاکانی، دیارببکەن ، بەشێکیان ئەو گرفتانەن کە من پەنجەم بۆ ڕاکێشاون بەڵام گەورە تر و ئاڵۆزتر و مەترسیدارتر بوون، لە واقیعی ئەگەرەکانی منەوە گوێزراونەتەوە بۆ واقیعەکەی خۆیان و بوونەتە حەقیقەت.


ھەندێک لەو کەمووکوڕییانە بچوکن و لە ماوەیەکی کورتدا دەتوانرێت چارەسەربکرێن. ئەوانی دیکەیان گەورەن و تا ڕەدەیەکیش ئاڵۆزن و کارێکی زۆری دەوێت تاکو بەسەریاندا سەرکەویت. گرفتەکان ھەر ئەوە نیین کە ڕۆژانە بێن و بڕۆن تاکو ئێمە بتوانین لێیان گەڕێین و بیاندەینە دەستی ڕۆژگار. بەپێێچەوانەوە، ھەندێکیان ئەوەندە گەورەن کە کارایی خۆیان لەسەر بزوتنەوەکان بە قورسی دادەنێن و تەنانەت ئایندەشیان دیاریدەکەن لەو ئاراستەیەی کە دەیگرنە بەر.


من لێرەدا گرفتەکان لە چەند خاڵێکدا کۆەدەکەمەوە ‌ تاکو خوێنەر بە ئاسانی لێیان تێبگات:


• میدیا و زمانی بەکارھێنراو:


گەر بەوردی ھەواڵەکانی ' ڕۆژنیۆز' و ئەوانەی کە دەخرێنە سەر فەیسبوک و دیمانەکان و ھەندێکی دیکەیان بخوێنیتەوە و گوێ لە کەناڵی 'ستێرک' بگرین، دەبینین کە زمانێکی ڕایسستانە بەکاردەھێنرێت . بە ‌بەردەوامی ئێمە دەبینین دەڵێت ' پۆلیسێکی تورک' ، 'ھێزی تورک' ،' ھێزە تورکەکان' ، ' جەندرمەکانی تورک' ، ' حکومەتی تورک' یا ' دەوڵەتی تورک' زۆری تر لەمانە بەکاردەھێنرێت . من دەزانم کە ئەوانەی ئەو جۆرە زمانە بەکاردەھێنن ڕایسست نین ، بەڵام پرۆفیشناڵیش نین ، لەگەڵ ئەوەشدا دەربڕینی ئەو زمانە لە ھەر سەرچاوەیەکەوە، بێت، لە خانەی ڕایسیسمدا خۆی دەبینێتەوە و لەگەڵ پەیامی ئۆجەلان و داخوازی ئامانجی ئیستای پەکەکە و پەیەدەدا یەکناگرێتەوە . ئەمە جگە لەوەی کە ڕەنگە ڕاستیشی تیادا نەبێت. باشە تۆ چوزانی کە ئەو ' پۆلیسە' ئەو ' جەندرەمەیە ' ئەو ' کەسە کوژراوە'‌ یا ' بکوژە' تورکە؟ ‌ ئەی بۆ کورد نەبێت ؟. ھەتا تورکیش بێت دەبێت بوترێت " پۆلیسێکی دەوڵەتی تورکیا ، جەندرمەیەکی ھێزە فاشییەکانی حکومەتی تورکیا".


گومان لەوەدا نییە کە خەڵکانێکی زۆری کوردیش دەسەڵاتدارە و لە دەسەڵاتدایە و خزمەتی ئەو دەوڵەتە دەکەن ، با بە کوردیش قسەنەکەن و نەھی کوردبوونیشیان بکەن تەنانەت پارتی دینی کوردی ھەیە و بەرگریی لە ئاکەپە دەکات.


خۆبەدوورگرتن لە بەکارھێنانی ئەم جۆرە زمانانە لەو میدیایەدا زەرورییە و دەبێت زمانیان لەو جۆرە وشە و دەستەاژانە، پاکژ بکەن . من تێناگەم بۆچی لە ھەمان ‌ میدیادا وشەیەکی سێکسیزم یاخود سوکایەتی بە ئافرەت نابینرێت ، بەڵام لەم بوارەی دیکەدا ناتوانرێت ڕیشەکێش بکرێت؟!!


چۆن دەبێت میدیایەکی ئاوا تایتڵی ' چەتە' بۆ داعش دانێت و ‌ بە ' چەتە' ناویان بەرێت. ئەم زمانەش بووەتە زمانێکی باو و ھەموو ڕۆشنبیرانی کورد لە ھەموو بوارەکانی میدیادا ، کە دێنە سەر باسی داعش ھەر ئەوە بەکار دەھێنن . دەبێت بە ویژدانەوە باس لە 'چەتە' بکرێت 'چەتە'‌ لە زۆربەی کردەوەکانیاندا تەنھا کاروان و رێپێگیراوانیان ڕووتکردۆتەوە، کەی کوشتونی ؟ کەی دەستدرێژی کردۆتە ‌ سەر ئافرەت و کەی کوشتونی ؟ کەی بازاڕفرۆشی کردون؟، چەتە کەی دوژمنی زیاتر لە ٤ ملیار دانیشتوی ئەم جیھانە بووە؟ چەتە کەی دوژمنی گیانلەبەر و ئاژەڵ و سرشت بووە؟ شەرمەزاریی و پاکانەیە بۆ داعش و ھەژاری زمانەوانییە ‌ کە بۆ داعش وشەی 'چەتە' ی ‌ زمانی کوردی بەکاربھێنرێت.


دیسانەوە وشەی ' شەھید' بۆ گیانبەختکراوان بەکار ھێنراوە و دەھێنرێت، کە وشەی شەھید و ڕیشەی وشەکە دەگەڕێتەوە بۆ دین ، کە لە کاتێکدا زۆربەی زۆری جەنگاوەرەکانی یەپەگە و یەپەژە و گریلاکان دیندار/ ئایندار نین و سەر بە پارتێکی عەلمانین.


ئەم زمانە ڕایسستە بێ مانایە ‌ تەنھا لە میدیای ئەوان لە ئەوروپا و باشوور و باکوردا زاڵە دەنا لە ڕۆژاوادا ئەم زمانە یا نابیستی یا بەدەگمەن دێتە بەرگوێت ئەویش ،مەگەر لە لایەن کوردە ڕۆژھەڵاتی و باشورییەکانەوە، بێت.


ئەم زمانە ڕایسستانە تەنانەت لە قسە و دیمانەی بەرپرسانیشدا دەیانبیستیت. بۆ نموونە بڕوانە قسەکانی موراد قەریلان بۆ ڕۆژنیوز لە ٣٠/١٢/١٥ دا : "لەباکووری کوردستان گەلی کورد لەبەرامبەر توندوتیژی و زوڵمی دەوڵەتی تورک خۆبەرێوەبەری رێگەیاندووە ، رۆژانەش ھاوڵاتیان ، ژن و منداڵ لەلایەن پۆلیس و سەربازانی تورک تیرۆردەکرێن.." قەریلان درێژە بە قسەکانی دەداو سەبارەت بە ھەڵوێستی ھەرێم لە باشوردا دەڵێت "لەو چوارچێوەیەدا ھیودارین تەواوی سیاسەتی کوردیش ئەمە ببینێت و پشتگیری بکات ، لەبەرامبەر رەفتارەکانی دەوڵەتی فاشیست و داگیرکەری تورک خاوەن ھەڵوێست بێت..".


ئاخر ئەمە کارەساتە کە ئەم جۆرە ئاخاوتنە لە زاری سەرکردەی سەربازی ھیزی پەکەکە و ئەندامێکی سەرکردایەتییەوە، ‌ بێتە دەرەوە. ئەم قسە و ھەڵوێستانە ھەموو ڕێسەکەی ئۆجەلان دەکاتەوە بە خوری، چونکە لە ئاستێکی ئاوادا یا دەبێت دەمت داخەیت یا کە قسە دەکەیت دەبێت ڕەنگدانەوەی سیاسەتی سەرەکی پارتەکەت ، بزوتنەوەکەت بێت.


تەنانەت سەلاحەدین دەممیرتاشیش ناوبەناو دەکەوێتە ئەو ھەڵەوە ھەندێک جار وەکو کەسێکی ناشینالیستی بزوتنەوەی کوردی قسەدەکات. من لە خاڵێکی دیکەدا بە بەڵگەوە دێمەوە سەری.


ڕۆژنیوزی ٠٥/٠١/٢٠١٦ دەڵێت : ساڵح موسلم پێشرەوەیەکانی ھێزەکانی سوریای دیموکراتیک و کۆنترۆڵکردنی ئەو ھەرێمانە لەدەستی داعشدان بەگرنگزانی و ھاوکات کاردانەوە دوژمنکاریەکانی تورکیا لەم رووەوە رەخنە کرد و وتی:" چی پەیوەندیەکی بەتورکیاوە ھەیە سەبارەت بەدەوڵەتێکی تر ھێڵی سور دیار بکات، کاربەدەستانی تورکیا چاوی بینینی ھاوکاری ھێزە عەرب، سوریانی و تورکمان و گروپە نەتەوەیەکانی لەگەڵ کوردان نیە، تورکیا و سوریا وەکو یەکن، سوپای تورک لەسنور دەستی بەکوشتنی ھاوڵاتیانی مەدەنی رۆژئاوای کردوە، بەڵام مرۆڤکوژیەکانیان ناتوانێ بەر بەسەرکەوتنەکانمان بگرێت".


بەڕای من کارکردن بۆ پاکژکردنی زمانیان و گونجاندنی لەگەڵ ئامانجی شۆڕشی کۆمەڵایەتیدا، کارێکی گران نییە و بەدانانی لیژنەیەکی پیاچونەوەی ئەو ھەواڵ و باسوخواسانە، دەتوانرێت ڕیشەکێش بکرێن ھەرکەسێکیش زمانەکەی چاکنەکات جەندەھا شێوە ھەیە، دەتوانرێت ‌ بگیرێنە بەر بۆ ھێنانەوە سەرخەتی نوسەرەکەی ، ھەواڵنوسەکەی یا کەسی دیمانەکەر.

_________________________________

بەشی یەکەم: www.emrro.com/helwestmanb.htm

 

٣٠\١\٢٠١٦ - لەندەن

ماڵپەڕی زاهیر باهیر
 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک