ههڤپهیڤینهک لگهل ههلبهستڤان و نڤیسکار ڕزگار کێستهیی دا.
ههڤپهیڤین : سهمیر نزاری
سهمیر نزاری:
رزگار کێستهیی ل کێرێ دهست پێکریه ؟
سهمیر نزاری: هۆزانا کوردی د کهڤندا زۆرا پێشکهتی و د جهێ خۆدا بوویه، د ئهڤرۆدا ئهو ڕهنگ و رووی نهمایه، بۆ ؟ ڕزگار کێستهیی: بدیتنا من چهند ئهگهرهک ههنه ژ بۆ وێ چهندێ. ئێک ژوان: دهمێ بهرێ ههلبهست نڤیسین و کار و بزاڤێن دی یێن رۆشنبیری ژ ئالیێ داگیرکهرێن کوردستانێ ڤه وهک گونههو زێدهگاڤی دهاتنه دیتن و گهلهک جارا ژی ههلبهستڤان و رۆشنبیرێن کورد تووشی گرتن، ئهشکهنجهدان و کوشتنێ ژی دبوون، ژ بهر وێ یهکێ ههرکهس نه دشیا ببه ههلبهستڤان و نڤیسهڤان. ئێدی مهیدان ژ بۆ ههلبهستڤانێن بژاره دما. لهوما ژی وی دهمی ههژمارا ههلبهستڤانانێن کورد یا کێم بوو، لێ ههلبهستا وان ل ئاستهکێ بلند بوو. ئهگهرهکا دی ئهو بوو د دهما بندهستی و داگیرکهریێ دا پرانیا ههلبهستڤانێن مه دهردێ بندهستیێ، زۆلم و زۆرا دوژمن، خهبات و بهرخوهدانا ل دژی دوژمنان،هیڤیا سهرخوهبوونێ و ئازادیێ د ههلبهستێن خوه دا دهردبرین و خهلکێ مه یێ تێهنیێ ئازادیێ ژی ب وان ههلبهستان دلێ خوه دکهواندن، لهوما ژی ئهو ههلبهست دناڤ خهلکی دا یا بها گران بوو. ئهگهرا سیێ ئهو بوو کو گهلێ کورد چ دهزگایێن مهدیایێ د دهست دا نهبوون ژ بۆ کو ب رێکا وان خهم و کۆڤان و هیڤی و داخوازێن خوه دهرببرن و ئهم دشێن بێژین ههلبهست و ستران بتنێ کهنال بوون کو ئهو گازیا خوه تێدا بگههیننه خهلکێ خوه. ئهگهرهکا دی ژی ئهو بوو، ئهو قرکرن و مالوێرانیا دوژمنا ب سهرێ خهلکێ کوردستانێ دئینا دبوو پالڤهدانهک ژ بۆ پتر بهرههمێن گهرم و ب هێز ل ههمبهری داگیرکهریێ. بد یتنا من ژ بهر ڤان ئهگهران بوو ههلبهستا کوردی یا بهرێ یا خودان بها و ئاستهکێ گهلهک باشتر بوو ژ یا ئهڤرۆ.
سهمیر نزاری: چهند هونهرمهندا ههلبهستێن ته کرینه ستران ؟ ڕزگار کێستهیی: تا نوها تهنێ هونهرمهند حهسهن شهریف ههلبهستێن من کرینه ستران. ههما بێژه چ بهرههمێن وی دهرنهکهفتنه کو چ ههلبهستێن من تێدا نهبن، ژبلی 1-2 بهرههما. ژ بلی ڤێ ژی پرانیا جاران ئهز و ئهو ب ههڤره سترانێن وی یێن فلکلۆر ژی ئاماده و سهرراست دکهین. گهلهک جارا ژی ههلبهستێن ههلبهستڤانێن دی ژی، پشتی ئهم رازی بوونا خودانێن وان وهردگرین، یان پارچهیهکێ لێ زێدهکهین یان ژی هندهک پهیڤ و رێزا دگوهرین دا باشتر بکێر سترانێ بهێت، ڤێ چهندێ ژی ئهز هاری دکهم. ههروهسا د ههلبژارتنا ههلبهستان دا بهردهوام حهسهن پسیارا دیتنێن من دکه. تنێ سترانبێژێ کو ژ بلی حهسهنی من ههلبهست دایێ، کورهکێ گهنج ب ناڤێ ( حهکیم ) ڤێ دوماهیێ ل دهڤهرا بێگۆڤا دهکهفتیه و دهنگهکی خوهش و رهسهن ههیه، من و حهسهنی ب ههڤره ڤیا هاریکاریا وی بکهین، ژ بهر هندێ من ههلبهستهک ب ناڤێ ( گول شلێر ) دایێ و حهسهنی ئهو بۆ ئاواز کر کو ل بهره ڤان نێزیکا تۆمار بکهت.
سهمیر نزاری: تۆ ل حهسهن شهریف یێ رازی ؟ ڕزگار کێستهیی: باوهر دکهم مهرهما پرسا ئهوه کا ئهز رازی مه ژ وی شێوهیێ ئهو ههلبهستێن من پێ دکه ستران، یان مافێ ههلبهستێن من ددهتێ ! ئهگهر پرس ئهڤه به، ههلبهت ئهز گهلهکێ ژێ رازی مه و باوهر دکهم حهسهن 100% مافێ ههلبهستێ ددهتێ. ئێک ژ سیفهتێن وی یێن ههری باش ئهوه کو ژ بلی ئهو خودان دهنگهکێ خوهشێ خوهروو کوردی یه، گهلهکێ شارهزایه د ههلبژارتنا ههلبهستێ داو یا دی ژی شارهزایی یا وی د هندێ دا کانێ کیژ ئاواز دێ دگهل کیژ ههلبهستێ گونجیت، ئهڤه ژی گهلهک سیفهتهکێ گرنگه ژ بۆ هونهرمهندی. ئهو بخۆ کهسێ هونهرمهند بیت دڤێ ئهڤ سیفهته ل دهف ههبیت. ژ بهر کو مرۆڤ نهشێت بێژیته ههر سترانبێژ و دهنگخۆشهکێ هونهرمهند. ئهز گهلهک جارا دبێژم: حهسهنی گیانێ دایه ههلبهستێن من، ب تایبهتێ ههلبهستێن وهک: مزگین ئهی شههید، یارا دخهو دا، پۆشمانی، ئهم هاتین، ئهز کوردستانم و گهلهکێن دی. ههر وهکی بهری نوها ژی مه ئاماژه پێ کری حهسهنی گهلهک ههلبهستێن من یێن کرینه ستران و ههمیا ژی ب دروستی مافێ وان یێ دایێ ژبلی ههلبهستهکا من، ئهو ژی ههلبهستا ب ناڤێ ( ئهز برم ) کو ل سهر مشهختیێ یه و ئهز دشێم بێژم ئهو ئێک ژ خوهشترین ههلبهستێن منه، لێ ژ بهر کو ئاواز و ههلبهست ههڤدوو ناگرن ئهو ستران ژی سهرنهکهفت.
سهمیر نزاری: هوزانا ته دێ شێت ژیانا ته ل ئالیێ مادیڤه دابین بکهت؟ ڕزگار کێستهیی: ههلبهت نه. خوزی ههلبهستێ نانێ مرۆڤی نهدابا بڕین بلا قهت ژیانا مرۆڤی دابین نهکربا. مخابن هێشتا ل کوردستانێ مه بازارا هونهری نینه. دهما ئهز دبێژم بازارا هونهری نه مهرهما من ئهوه کو ئهم ههلبهستا و سترانا ژ بۆ پارا و فرۆتنێ چێکهین، نه خێر. لێ ل ههموو وهلاتێن جیهانێ یێن پێشکهفتی ئهڤرۆ هونهر، چ سینهما و چ ستران و چ ژی لقێن دی یێن هونهری بن بها و قیمهتێ خوه ههیه دناڤ خهلکی ده و ههروهسا بازارا وی ژی ههیه وکهسێن تێدا پشکدارن وهک سترانبێژ، مۆزیکڤان، ههلبهستڤان، لیستکڤان و سیناریست تهڤ مافێ خوه وهردگرن. ئهز هیڤیدارم رۆژهک بێ کو هیڤیا سهیدایێ خانی ژی بجی بێ و قهدر و بهایێ هونهرا کوردا ژی بێ دیتن.
سهمیر نزاری: بوچی ههلبهستڤان ل کوردستانێ نکارن ب هوزانا خۆ بژین ؟ ڕزگار کێستهیی: ب دیتنا من ئهگهرێ ئێکێ ههر ئهوه یا بهری نوها من دیارکری، واته مهسهلا نهبوونا بازارا هونهری یه، کو ئهز دبێژم ئهڤه ژی گرێدایی چهند ئهگهرهکێن دیه کو ئهڤێن خوارێ چهندهکن ژوان. ئێک ژوان ئهگهرا ئهوه کو دڤێ بهری ههر تشتی ڤاڤارتنهک ل کوردستانێ بێته کرن و ئهڤ تهڤلیههڤیا ب ناڤێ هونهری کو ل کوردستانێ ههیه بێته مۆخل و بێژنگ کرن و هونهر و نه هونهر ژ ههڤ بێنه جوداکرن، وی دهمی ژی تهنێ هونهرێ پاک و رهسهن دێ ل مهیدانێ مینیت و ئۆتۆماتیکی بهایێ هونهری دێ هێته دیتن و خهلک دێ زانیت هونهر چیه. ههروهسا دڤێ ل کوردستانێ دهزگایێن مهدیایێ دڤێ بارێ دا رۆلا خوه بلیزن تشتێ نه هونهر بیت رێ نهدنێ و هونهرێ پاک ژی قیمهتێ بدهنێ، دا کو ئاستێ تێگهههشتنا هونهری دناڤ خهلکی ژی دا بلند ببیت. ههروهسا دڤێ کۆمپانیایێن هونهری یێن پرۆفهسیۆنال چێببن ژ بۆی کو بشێن بازاری ژ بۆ هونهرا کوردی ڤهکن. ب دیتنا من ئهڤه ژی پرۆسهسهکا درێژه و ئهز باوهر ناکهم ئهڤ چهنده د ڤان چهند سالهکێن نێزیک دا بجی بێ. ژ بهر کو گهلهک کار و خهبات پێ دڤێ تا کو هونهرێ کوردی بگههیته ئاستێ هونهرێ گهلێن پێشکهفتی یێن جیهانێ. ل ڤێره ژی ئهم دشێن د ئهنجامی ده بێژین: ژ بهر کو هونهرێ کوردی هێشتا رێکا خوه یا راست و قیمهت و بهایێ خوه یێ دروست نه دیتیه ژ بهر هندێ ژی ههلبهستڤان ژی ژ مافێ خوه بێ پار مایه. تشتهکی دی ژی ههیه کو مخابن هندهک جاران کهسێن کو د چێکرنا سترانهکێ دا پشکدار دبن تهڤ مافێ خوه وهردگرن ژبلی ههلبهستڤانی کو ههموو دهما ( پالێ پویشی یه ). بۆ نموونه گهلهک جارا سترانبێژ دهستکهفتهکی ژ بهرههمێ خوه وهردگره و ههروهسا مۆزیکڤان ژی ههموو دهما مافێ خوه وهردگره، لێ تهنێ یێ کو ( دچه سهر رویشیێن بهڕێ ) ههلبهستڤانه. گهلۆ کیژ هونهرمهند باشتر مافێ ههلبهستێ ددهتێ ؟ - ژ بهر کو مرۆڤ نهشێت ههمان تشتی بۆ ههموو سترانبێژ و هونهرمهندا ببێژه. ئهڤرۆکه ههژمارهکا باشا هونهرمهندێن کورد پهیدا بوونه کو براستی ژی مافێ ههلبهستێ ددهنێ. ئهز دشێم بێژم کو پڕانیا ڤان هونهرمهندا ژی ژ باکوورێ کوردستانێ نه و ههژمارهکا گهلهکا کێم ژی ل باشوور و پارچێن دی ههنه. ئهڤه ژی دمینه ل سهر شارهزایی و هۆستایی و هونهرمهندیا وی کهسی. کهسێ کو براستی ژی هونهرمهند به دڤێ مافێ ههلبهستێ بدێ و دهما ئهو ههلبهستێ دههلبژێره بزانه کانێ چ جۆره ههلبهسته و ژ بۆ چ جۆره ئاوازه دگونجه. لێ مخابن هندهک سترانبێژ ژی ههنه، بلا ببوورن ئهز بخوه نهشێم بێژمه وان هونهرمهند، کو تۆ دبینی جارنا ئاوازهکێ دداننه سهر ههلبهستهکێ کو ب چ ئاوایی ههلبهست و و ئاواز ههڤدوو ناگرن و لگهل ئێک ناگونجن، ئهڤ چهنده ژی نه شارهزایی و نههونهرمهندیا وان کهسی دیاردکه. ژ بهر ڤێ یهکێ ئهز دبێژم: هونهرمهند ههنه کو 100% مافێ ههلبهستێ ددهنێ و وی دهمی ژی ئهو ههلبهست دبه سترانهکا سهر زمانان و دمینه نهمر، لێ هندهک کهس ژی ههنه کو مخابن نه بهس مافێ ههلبهستێ نادهنی بهلکی وێ ههلبهستێ دههرمینن ژی.
سهمیر نزاری: تو تێکستا هۆزانا کوردی د ئهڤرۆدا چاوا دبینی؟ ڕزگار کێستهیی: ههلبهت نه ئهز رهخنهگرم کو بشێم ڤی باری ههلگرم و نهژی ههلبهستڤانهکی هندی زیرهک و بناڤودهنگم کو وی مافی بدهمه خوه ههلبهستا کوردی بههلسهنگینم. لێ دیسا ژی وهکی دبێژن: ( سڤۆره و بهر و منێت خوه )، چهوا بهری نوها مه بهحسا ڤاڤارتنا هونهرێ کوردی کر، وهسا ههلبهستا کوردی ژی پێدڤی ب ڤاڤارتنێ ههیه. ئهگهر تۆ پرسیار ژمن بکهی، دێ بێژمه ته مخابن ههلبهستا ئهڤرۆ ئهز چ تامێ ژێ نابینیم. لێ ههلبهستڤانێن نوو ژی مافێ وان ههیه بێژنه من: تۆ مرۆڤهکی کهڤنهپهرهستی و د ههلبهستا نوو ناگههی !! لێ ئهز دبینم گهلهک جارا دهما ئهز لگهل هندهک ههلبهستڤانێن نوو ههلبهستێن وان گفتوگۆ دکهم مخابن ئهو بخوه ژی دههلبهستێن خوه ناگهههن !! ئهز بخوه دبێژم ههلبهست چهند ههڤچهرخ و نوو ژی به دڤێ هندهک بنهما ههبن کو ل سهر بێته ئاڤاکرن، لێ مخابن ئهڤرۆ مرۆڤ وان بنهما نابینه. ههلبهت ئهڤه ژی بابهتهکه کو ئهڤرۆ ل کوردستانێ دناڤبهرا ههلبهستڤانێن کهڤن و نوو دا مژارا گفوگۆیهکا گهرم و گۆڕڕه.
سهمیر نزاری: ههتا چهند هۆزان و ئاوازێن کوردی کاریه تێکههلی ههڤدوو دبن؟ ڕزگار کێستهیی: ئهز باوهر دکهم مه بهرسڤا ڤێ پرسێ بهری نوها ژی دابوو. ئهڤه دیسان دمینیته لسهر وی هونهرمهندێ ههلبهستێ دههلبژێریت و ئاوازێ د دانیته سهر. ب کورتی ئهو سترانێن کو رۆژانه ل سهر دهڤێ خهلکی نه و نهمر ماینه ئهو ئهون یێن ههلبهست و ئاواز ب باشترین شێوه تێکهلی ههڤ بووین و سترانێن کو ئهڤ ساله چێدبن و سالهکی دی ژی دمرن، ئهون ئهون یێن کو ههلبهست و ئاواز تێکهلی ههڤ نه بووین و لگهلێک نه گونجاین.
سهمیر نزاری: ههلبهستڤانێت نوو تا چهند کارینه کو تێکستا سترانێ ل تێکستێت دی جودا بکهن؟ ڕزگار کێستهیی: ئهز باوهر دکهم کو شێوه و سهلیقا ههلبهستڤانان ژ ههڤدوو جودایه، هۆسا ژی ههلبهستێن هندهک ههلبهسڤانان ههرچهنده ژ ئالیێ واته و دارشتن و و تهکنیکێ ڤه دباش ژی بن، لێ دیسا مهرج نینه ئهو ههلبهست بکێر سترانێ بێن، یێن هندهکا ژی شێوه و جۆرێ ههلبهستا وان گهلهکێ باش و گونجایه ژ بۆ سترانێ. ههروهکی بهری نوها من دبهرسڤهکا دی دا دیارکری، ههر دیسا ئهڤه ژی دزڤریتهڤه بۆ شارهزایی یا سترانبێژی. هندهک ژ وان گهلهک باش شیاینه وێ ههلبهستا لگهل دهنگ و ئاواز و ستیلێ وان بگونجیت بههلبژێرن و هندهکا ژی مخابن ( دایه ناڤ ماشا ) و ئهو ژی نزانن کا چ ههلبهست ژ بۆ چ ئاواز دههلبژێرن، ژ بهر هندێ ژی ژیێ سترانا وان گهلهکێ کێمه. گهلهک جارا سترانبێژێن مه یێن گهنج دڤێن ل ههلبهستڤانێن بهرنیاس و خودان ناڤ بگهرن ژبۆ کو ههلبهستێن وان بێژن، لێ ههلبهستا سترانێ ههموو دهما ب ههلبهستاڤانێن مهزن و ناڤدار ڤه نه گرێدایه، ژبهر ک جارنا دێ تهکستهکێ بینی کو کهسهکی نه ههلبهستڤان ژی نڤێسیه لێ ئهو تهکست گهلهک باش بکێر سترانێ تێت و بهرۆڤاژیێ ڤێ ژی راسته. ل دوماهیێ ئهز دبێژم ئهڤرۆکه مه هندهک ههلبهستڤان ههنه کو ههلبهستا سترانێ دنڤیسن کو براستی ل ئاستهکێ گهلهک بلندن و مخابن هندهک ژی ههنه دنڤیسن دا کو ناڤێ وان ل سهر سی دی یا کهسهکی بهێته بهلاڤکرن، ب دیتنا من ئهڤه ژی گونهههکه لگهل هونهرێ کوردی تێته کرن.
سهمیر نزاری: پاشه رۆژا ههلبهست و ههلبهستڤانێت کورد چاوا دبینی؟ ڕزگار کێستهیی: گهلهک کهس وهسا دبینن کو پێشکهفتنێن جیهانێ وهکریه کو ههلبهستێ ئهو سهنگ و بهایێ بهرێ نهمینیت. لێ ئهزد بینم کو دوور یان نێزیک، پشتی کو ئاستێ خواندهڤانێ کورد بلندتر لێ تێت، ههلبهستڤان گهلهک کێم تر لێ بهێن ل کوردستانێ، لێ وی دهمی دێ ئهو ههلبهستڤان بن یێن خودان ئاستهکی باش و خودانێن ههلبهستهکا باش. ئهڤه ژی پشتی وێ ڤاڤارتن و بێژنگ و مۆخل کرنا مه گۆتی دێ بجی هێت.
سهمیر نزاری: ل دوماهیێ! ڕزگار کێستهیی: ل دوماهیێ دبێژمه ههموو ههلبهستڤان و سترانبێژ و هونهرمهندێن مه: بلا ههموو کار و خهبات و بزاڤێن وه ژ بۆ هندێ بن کو ئهم ژی هونهر و ئهدهبێ خوه بگههینینه رێزا یێن گهلێن پێشکهفتی یێن جیهانێ ، نه کو کار و نڤیسینا مه ژ بۆ ناڤێ خوه و خوه دهرێخستنێ بیت. داخوازا سهرکهفتن و سهرفرازیێ بۆ ههموو هونهرمهند و ههلبهستڤانێن کورد ب تایبهت و تهڤایا گهلێ کوردستانێ دکهم.
semir_derbutki@hotmail.com
|