٨\٣\٢٠١٥

ژنە دەسەڵاتدارەکانى کوردستان، ئایا دەزانن ئێوە خەریکی چین؟

نەجیبە مەحمود     

هەموو ساڵێک وەک رێز لێنان لە خەباتی بزوتنەوەی ژنان و قوربانیانی ژنان وەک شتێکی مێژوویی لە سەر ئاستی دنیا بە شیوازی جۆراو جۆر یاد دەکرێنەوە، کوردستانیش بەدەر نەبووە لە یادکردنەوەی ئەو رۆژە کە بە ٨ی مارس ناسراوە، بەڵام ئەوەی کە کوردستان لەگەڵ ووڵاتانی تری جیهان جیا دەکاتەوە، ئەوەیە کە زۆر دەسکەوتی گرینگ لە خەباتی بزووتنەوەی ژنانی جیهان رووی داوە و پرسی ژنانی خستۆتە ئاستێکی باش دەتوانین بڵێی هەرچەند کەموو کورتیى هەیە، بەڵام ژنان بوونەتە خاوەنی کیانێکی سەربەخۆ و خاوەن ئیرادە، کە بێ گومان پاڵپشتی و خواست و ئیرادەی دەسەلاتیش رۆلی گرینگی هەبووە بە بەرەوە پێشەوە چونی ئەو پرسە، کە بۆتە پرسێکی سیاسی.

لە کوردستاندا هێشتا بزووتنەوەی ژنان بە هۆی نەبوونی ئەو خواست و ئیرادەی دەسەڵاتی سیاسی لە هەرێم هێشتا لە بازنەیەکی داخراو دا دەسورێنەوە، گومانی تێدا نییە کە کەمتەرخەمی خودی ژنانیش زیاتر شەرعیەتی داوە بە درێژە دانی نەبووی ئەو ئیرادەیە، بە تایبەتی ژنانی خاوەن دەسەڵات کە بە هۆی خەباتی ژنان و چەسپاندنی سیستمی کۆتا ژنانێک لەو سیستمە سوودمەندبوون، بێ تێڕوانین و ئیرادەیەکی ژنانە یاخود فیمینیستی هەبێت و بە چاوی هەڵسەنگاندن و رەخنە گرانە ئەو بەرپرسیارێتیەیان هەڵگرتبێت و غەم و ئازارەکانی ژنانی کردبێتە غەم و ئازاری خۆی، لەگەڵ ئەو کەموو کوریانەش هاوکات دەبێت دەسەڵات ئیرادەیەکی هەبێت بۆ گۆڕانکارییە بنەرەتەکان کە تێدا ئەو تێڕوانینە کۆنە رەتبکاتەوە کە پێ وایە موقەدەسی ئاینین و ناکرێت ئالوگۆریان بەسەردابێت کە بەر لە ١٤٠٠ ساڵ بەر لە بوونی یاسا و رێساکان ئەو رێکارە چارەسەرانە دانراون بۆ رێکخستنی کۆمەڵگە بە پێ بەرژەوەندی و بارودۆخی ئەو سەردەمە و دابەش کردنی ئەرک و ماف لە نێوان تاکەکان.

بۆیە دەبێت بارودۆخی ئێستای کۆمەڵگە و ژیانی سەردەم و ئاڵوگۆڕەکان لە رووی ئەرک و مافی تاکەکان بە هەند وەر بگیرێن بۆ ژیانێکی شایستەو سەردەمیانە بۆ تاکەکانی کۆمەڵگە .

ناکرێت هەوڵەکان بۆ پاراستن و شەرعیەت دان بە بەرهەم هێنانەوەی هەمان یاسا و رێسا لە ژێر ناوی پیرۆزی ئاینی و بە کۆیلە کردنی ژنان درێژەی پێبدرێت، دەبێت رێکارە یاساییەکان و فەرهەنگیەکان بکرێتە بەر بۆ بە یەکسانی کردنی ژن و پیاو لە ئەرک و مافدا لە هەموو کایە (کۆمەڵایەتی ، سیاسی ، ئابووری ،فەرهەنگی) کە ئەمەش پەیوەندی بە ژیانی تاک بە تاکی کۆمەڵگەوە هەیە .

ناکرێت و نابێت قابیلی قبوڵی ژنان بێت کە لە ٢٠١٥ دوای تۆمار کردنی گەورەترین سەرکەوتن لە خەباتی ژنانی رۆژئاوا هێشتا لە بەشێک لە کوردستان بە بڕو بیانووی بێ بنەمای جۆراو جۆر (یاسای فرەژنی) بسەپێندرێتە سەر ژنان ، تا کەی بە شاهید قبوڵکردنی ژنان مشتومڕی لەسەر بکرێت ، ئایا یاسا و شەریعەت رێگەی پێدەدا یان نا؟؟ ناکرێت ژنان قبولی بکەن لە ژێر ناوی "زەعیفە" و بوون لە ژێر ناوی (ژن بە ژن، مارەیی، شیربایی، گەورە بە بچوک، لە برى خوێندان) وەک کاڵا سەودا بە جەستە و روحیانەوە بکرێت و راو بکرێن و بە کۆیلە بکرێن.

تا کەی بە بیانووی توانا و هێزی کاری پیاوان، ژنان لە میرات بێبەش بکرێن؟؟

ئەمانە هەمووی یاسای مێشک ووشکەکانن کە نایانەوێت ژیان بە جوانی و مرۆڤەکان بە ئاسودەیی و ئارامی ببینن، نایا نەوەێ کۆمەڵگە لە نەهامەتی رزگاری بێت.

بۆیە دە مەوێت لە ژنانی خاوەن پۆست و دەسەڵات دەپرسم ، ئایا هیچتان دەزانن ئێوە خەریکی چین و درێژە پێدەری چ عەقڵیەت و یاسا و رێسایەکن؟؟ ئایا ئێوە ویژدانتان ئاسودەیە بەرامبەر بەو ژنانەی بوونەتە قوربانی لە ژێر بروبیانووی شەرەف و ئەوانەی زوڵم لێکراو و بەشخوراوی ناو ئەو کۆمەلگەیەن ؟؟، ئایا ئێوە خەمی ژنانی شەنگال تان کردۆتە غەمی گەورەتان و یەکەم هەنگاووتان بۆ رزگار کردنی ئەو ژنانە بێت، چ لە ژێر دەستی چەپەڵی ڕێکخراوى تیرۆرستى داعش و چ ئەوانەی بە کۆڵێک خەم و ئازارەوە رزگاریان بووە لە ژێر دەستی داعشى تیرۆرست، بەڵام جارێکی تر روو بەرووی بێویژدانی کۆمەڵگە و عەقڵیەتی دوا کەوتووی دە بنەوە؟؟

دەمەوێت لە کۆتایدا دوو خاڵى گرنگ بخەمە روو ئەو گۆڕانکاریانەى لە ماوەى ڕابردودا روویدا و ببێتە دەست پێکى نوێکردنەوەى خەباتى بزوتنەوەى ژنان:

یەکەم: سەرکەوتنى کۆبانێ لەسەردەستى ژنانى رۆژئاوا و شەڕڤانان بووە.
دووەم: دوای کارەساتی بە کۆیلەکردنی ژنانی شەنگاڵ و تۆمار کردنی سەروەریەکانی ژنانی رۆژ ئاوا، شەرمەزارییە بەو رۆڵە لاوازەکان کە لە پێگەی سیاسی و ئیداریتان قایل بن، چونکە لاوازی ئێوە کاریگەری نەرێنی لەسەر گەشەدان بە پێگەی سیاسی ژنان دەبێت، بۆیە دەبێت ژنان دەسەڵاتدارەکانى کوردستان چاو لەو رۆڵەى ئەوان بکەن لە باشوردا رێز لەو خەباتە بگرن و ببێتە هەوێنێک بۆ خەباتى بزوتنەوەى ژنان.

دەبێت چیتر ژنان رێگە نەدەن ٨ی مارس بکرێتە رۆژێک بۆ رازاندەوەی ژنان، دەبێت ٨ی مارس رۆژێ چنینەوەی دەسکەوتی بەرهەمەکانی ژنان و خەڵکی ئازادیخواز بێت کە تێیدا شکۆمەندیی مرۆڤەکان پارێزراو بێت، گەلى رۆژئاوا بە تەمەنێکى کورتى دەسەڵاتەوە توانى ببێتە خاوەنى یاسایەک کە ئێستا هەموومان شانازیی پێوە دەکەین و بە ئیرادەیەکى بەهێزەوە توانیان بەرەنگاریی هزریی پیاوسالاریی ببنەوە، با لە باشوورى کوردستانیش ژنانى خاوەن دەسەڵات کار بۆ بکەن بۆ مافەکانى خۆیان و چاو لە گەلى رۆژئاوا بکەن.

ماڵپەڕی نەجیبە مەحمود