کۆمهڵانی خهڵک و
دهوڵهت.
بەشی نۆیەم، لەکتێبی
دەروونناسی جەماوەری فاشیزم.
لە نووسینی: ویلهلم ڕایش
و. لە فارسییهوە: هەژار
جوانڕۆیی
نووسینەوەی بەش: ئەحمەد هاوڕێ
پێشەکی.
گومانی تێدانیە کە تەواوی ئەم کتێبە بایەخی مێژووی گرنگی خۆی هەیە ،
یەکێکە لەکتێبە ونەکان لەزۆر زمانی نەتەوەکاندا ، بەڵام بۆ بەشی نۆیەم؟
! لەبەر ئەوەی ناوەکەی بەخۆیەوەیەتی (کۆمەڵانی خەڵک و دەوڵەت)،
هەرچەندە کتێبەکە بەگشتی هەڵگری ئەم باسەیە ، بەڵام ئەم بەشە مەبەستی
تابیەتی خۆی هەیە و قسەوباسی تایبەتی خۆی لەسەرە بەتایبەتی ئیمڕۆ هەر
وەک دوێنێ ، بۆئەوەشی درێژە بەم پێشەکیەنەدەین ، واچاترە ، دست
بەنوسنەوەی بکەین....،،، بەڵام ڕێزێکی زۆر زۆر ، بۆ کاک هەژارو ،
بەهیواین کاری بەپیزتر بەدوادابێت .... بشمان بورێ ، کەنەمان توانی بۆ
ئەم کارە پرسێ بەخۆی بکەین ،،، دیسانەوە داوای بوردن ئەکەین !!! سوپاس
بۆ بەڕێزی .
تێبینی /
ئێمە ، کەئەم نوسینەوەیە ئەنجام دەدەین ، مەبەسمان یەکگرتنەوەنیە ،
لەگەڵ نوسەردا لەباسی دیموکراسیەتدا ، بەڵکو مەبەستمانە ئەو هەوڵە
مێژووییە بخەینەڕو کە کارگەران لەهەوڵە شۆڕشگێڕیەکانیدا لەپێناو
((خۆبەڕێوەبردن))دا کۆششیان بۆکردووەکە دوژمنانی زۆرێک ناوناتۆرەیان
لێناوە لەسەرەو هەمووشیانەوە (دیکتاتۆریەتی پرۆلیتاریا)یە،،،، ، واتا
(( خۆبەڕێیوەبردن))، تەواو پێچەوانەی بەڕێوەبردنی دیموکراسیانەیە چونکە
خۆبەڕێوبردن لەلاین کارگەرانەوە و جێگرتنی لەکۆمەڵگادا کوتومت
لەناوبردنی دیموکراسیەتە ......... دیموکراسیەتیش هیچ نیە دەربڕە
واقیعیەکەی کۆمەڵگای چەوسانەوەنەبێت، ........... . هەربۆیەش بەلای
ئێمەوە دیمکراسی خستنە پاڵ کارگەران ، لەم نوسراوەیەدا جارێکیتر
شێواندنی (( خۆبەڕێوەبردنە)) ، بۆیە ئێمەهەربەوچاوەوە سەیری دەکەین ،
کەکۆششەکانی کارگەران لەپێناو خۆبەڕێوەردن بووە نەک گۆڕینی ناوی
دیمەکراسیەت ،بەدیموکراسی (شۆڕشگێڕ) ، گرنگی ئەم باسەش لەوەدایە چۆن
ڕوداوەکانی بەباشی ئەوەدەخاتەڕو کە چۆن دووژمنانی کارگەران، چ هەوڵێکی
زۆریانداوە خۆبەڕێوەبردن لە کارگەران بکەنە دیموکراسیەت ........
تەنانە لای هەرە شۆڕشگێڕکان ، کەنوسەر خوی یەکێکیانە ...... .
*+*+*+*+*+*+*+*+*+*+*+*+
کاتێک کۆچبەرە تازە هاتووەکان لەشەڕە نادیارەکان ( شاراوەکانی )
ئەمەریکادا وون بوون ، هەواڵیاندا ئەوڕێگایە کەبڕیویانە ، بدۆزنەوە تا
لەناوچەیەکی ناسراوەوە و بۆ ناوچەیەکی نەناسراو نەڕۆن. ئەوان بۆ
ئەنجامدانی ئەم کارە نەحیزبێکی سیاسیان پێکهێناو نە سەبارەت بەناوچە
نەناسراوەکان مل ملانێەکی بێ ئاکامین کرد . نەلەیەکیانداو نەبۆ
هەڵبژاردنی بەرنامەی نیشتەجێبوون ،یەکدییان ئازادکرد . ئەوان لەسەر
بنەمای هەلومەرجی ئەوکاتە شێوازێکی کار- دیموکراتیکی سروشتیان هەڵبژارد
. بۆ ناسینەوەی ناوچە نەناسراوەکان ، پێکڕا هەوڵیاندا و دواتر
دەرئەنجامی هەوڵەکەیان پراکتیزەکرد .
کاتێک پسپۆڕێکی دەمار و دەرون لەکاتی چارەسەرکردندی نەخۆشێکدا گیرۆدەی
هەندێک دژکردەوەیی ناسروشتی دەببَتەوە ، لەگەڵ نەخۆش سەبارەت بــە "
بوون یان نە بوونی خوا " مشت ومڕناکات ونابێتە کەسێکی دەروون خەمۆک و
دژە عەقڵ ، بەڵکو چاوێک بە بارو دۆخەکەدا دەخشێنێتەوەو هەوڵدەدات
وێنەیەکی ڕوون لەخولی پێشووی چارەسەری بۆ خۆی بەرجەستە بکاتەوە . ئەوە
دەگەڕێتەوە بۆ ئەو دواین خاڵەی کەخولەی چارەسەری پێشودا پێیگەیشت بوو .
هەربونەوەرێکی زیندو بەشێوەیەکی سروشتی هەوڵدەدات هۆکاری ئەو کارەساتەی
گیرۆدەیی بووە ، بدۆزێتەوەو لە ناوی بەریًت و ئەوکارانە بوونەتە هۆی
کارەسات ، دووپات نەکاتەوە . ئەمەواتە زاڵبون بەسەر گرفتەکاندا لەڕێگەی
ئەزمونەوە . سیاسیتمەدارەکانی ئێمە لەهەندێک دژکردەوەی سروشتی لەم جۆرە
زۆر دوور دەکەونەوە . ڕەنگە بتوانین بڵێن ئەمە تایبەتمەندی
سیاسەتمەدارەکانە کەلەئەزموون هیچ فێرنابن .
شەڕی جیهانی یەکەم لە1914 دا لەلایەن حکومەتی نەمساوە دەستی پێکرد.
لەوکاتەدا ، ئەوان لەدژی دیموکراتەکانی ئەمەریکا شەڕیان دەکرد.لەساڵی
1942 ، بەدرێژایی شەڕ جیهانی دووهەم ، نەمسا بەپشتیوانی دیبلۆماتە
ئەمەریکاییەکان ، دووبارە لاقی دامەزراندنەوەی ئیمپراتۆریەتی هابز
بۆرگی habsborg لێدا تابەر لەشەڕ بگرێت . ئەوەیە قسەی هیچ و پووچ و دژە
عەقلِی سیاسەت !!!!
لەشەڕی جیهانی یەکەمدا ، " ئیتاڵیاییەکان " هاوڕێ و هاوپیمانی
ئەمەریکیەکان بوون ، لەسالِ 1942 بوون بە دووژمنی سەرسەخت و لەسالِ
1943 دووبارە بونەوە بەدۆستی ئەمەریکیەکان . لەشەڕی جیهانی دووهەم ، "
ئیتالیاییەکان " و " ئەڵمانیەکان " بوون بەبرای خوێنی یەکدی . لەشەڕێکی
دیکەی جیهاندا ، گریمان لەساڵی 1963 ، " ئەڵمانیەکان " و " فەرەنسیەکان
" لە "دوژمنی دێرینی رەِگەزی " بۆ " دۆستی دێرینی ڕەگەزی " هەڵوێستی
خۆیان دەگۆڕن . ئەمە تاعونێکی هستیارییە .واتە شتێک هاوشێوەی ئەمە :
لەسدەی 16 کەسێک بەناوی کۆپرنیک دێت و دەڵێ زەوی بەدەوری
خۆرداناسوڕێتەوە ، لە سەدەی 18 دا قوتابی ئەم کابرایە دەڵێ
بەدڵنییاییەوە زەوی بەدەوری خۆرداناسوڕێتەوە . لە سەدەی 20 دا
ئەستێرەناسەکان دەڵێن هەم کۆپرنیک و هەم قوتابییەکانی ڕاستاین گووتووە
، چونگە زەوی لەهەمانکاتدا کە بەدەوری خۆیدا دەسوڕێتەوە ، جێگیریشە ،
ئەگەر پرسی سەلماندنی ڕاستی کۆپرنیک بێتە ئاراوە ، ئێمە (( stake ناوی
ئەودارەیە کە کوپرنیک یان پێسوتان چونگ )) ئامادەین . کاتێک
بەرامبەرەکەمان سیاسەتمەداربێت ، هەرچەند قسەس بێهودەی باوەڕ پێنەکراو
وەک ڕاستی بۆ خەڵک باس بکاتو وەک سیاسەتمەداری ساڵی 1940 { هیتلەر } ،
هەندێک شت وەک ڕاستی بەبان دەکات کەکوت مت پێچەوانەی ئەو لێدوانانەیە
کەلەساڵی 1939 ، وەک ڕاستی باسی لێوەکردون ، ملیونان مرۆڤ ، جلِەوی
خۆیان لە دەست دەدەن و هاواردەکەن کە پەرجویەک ( موعجیزە ) .
بنەمای زانستی باش ئەوەیە تائەوکاتەی تیۆرییە کۆنەکان باش کاردەکەن ،
تیۆییەکی نوێ نەخرێتەڕوو . بەڵام ئەگەر تیۆرییە کۆنەکان بەشیان نەکرد
یان هەڵەبون و کەسێک قۆڵی لێهەڵدەماڵێت و هەڵکان ڕاست دەکاتەوە و
ڕەغنەی لێدەگرێت و تیۆرییە نوێکان لەسەر بنەمای ئاماری نوێ پەرەپێدەدات
. سیاسەتمەدار لەم شێوازانە بێگانەیە . لەسیاسەتدا هەرچەندەش ڕاستی نوێ
بە تیۆرییە کۆنەکان زیادبکرێت و هەرچەندە ش هەڵەکان ڕاست بکرێنەوە ،
تیۆرییەکۆنەکان وەک دروشم بوونی خۆیان درێژە پێدەدەن و ڕاستیە تازەکان
لەژێر ناوی وەهم دا پشت گوێ دەخەن یان وردەوردە لەناو دەچن .
ڕێوڕەسمە دیموکراتیەکان لە ئەوروپا ملیۆنان مرۆڤیان بێ هیواکردو
دەرگایان بۆ دیکتاتۆری فاشیستی کردەوە ، سیاسەتمەدارە دیموکراتەکان
ناگەڕێنەوە بۆ بۆچونە سەرەتاییەکانی بنەما دیموکراتیکەکان تاکو
–بەگوێرەی ئەو گۆڕنکارییە بنە ڕەتیانەی کەلەژیانی کۆمەڵگەدا ڕوو دەدەن
- ڕاستیان بکەنەوە و لایەنێکی کارگەریان پێببەخشن ، هەڵبژرادنە نوێکان
بەڕێوڕسمەوە ئەنجام دەدرێن ، کوت ومت هەمان ئەو ڕێوڕسە کە لە ئەوروپا
بەشێوەیەکی شەرمەزارانە سازکرا .
ئەوکەسەی دەیەوێت پرۆژەیەکی ئاشتی بخاتە ڕوو وە
بیخاتە دەنگداتنەوە ، ئـــــــــاشــــــــکرایـــــــە تەنانەت بەر لە
دەست پێکردنی ئەم پرۆژەیە ناسەقامگیرە ، چونکە توخمە بنەڕەتیەکانی ئەم
ئاشتی و هاوکارییەی نێوان مرۆڤەکان لە پەیوەندیەکانی کاری سروشتیدا
ئامادە بوونێکی بەرچاوی هەیەو گەرەنتییەکە بۆ ئاشتی خوازی ،، نابێ
ئەوانە "" ئەوانە بناسێنین "" چونکە ئەوانە زووتر بوونیا هەیە .
پزیشکێکی باش " تەندروستی نوێ " لە ئۆرگانیزمی نالەباری نەخۆشدا نیشان
نادات ، بەڵکو توخمە تەندروستەکان کەبە شێوەیەکی خۆڕسک لە ئۆرگانیزمی
نەخۆشدا ئامادەن ، دەدۆزرێنەوە " ، ئەوکات ئەوانە لەدژی پرۆسەی نەخۆشی
بەکار دەهێنێن ، ئەم سەبارەت بەئۆرگانیزمی کۆمەڵایەتی نەخۆشیش ڕاستە ،
بەومەرجەی لەڕێگەی زانستە کۆمەڵایەتیەکانەوە لەسەربنەمای بەرنامەکان و
مانگرتنە سیاسیەکان ڕووبەڕویان ببینەوە . پێشکەوتنی هەل و مەرجی ئازادی
ڕاستەقینە ، تەنها بەلەناوبردنی ئەو ئاستەنگانەی کەئەم پێشکەوتنە
لەباردەبەن ،مومکنە . بەڵام ئەم پرۆسەیە دەبێ بەشێوەیەکی ئۆرگانیک
ئەنجام بدرێت... ئێمەناتوانین لەڕێگەی یاساوە
ئازادییە گەرەنتی کراوەکان بەسەر ئۆرگانیزمی کۆمەڵایەتی نەخۆشدا
بسەپێنین.
دەتوانین پێوەندی کۆمەڵانی خەڵک و دەوڵەت
بەباشترین شێوە لە یەکییەتی سۆڤیەتدا ببینین ، زەمینەی شۆڕشی
کۆمەڵایەتی 1917 ، ،بەتیۆرییەک لەڕوانگەی کۆمەڵناسییەوە بەدریژای خولی
10 ساڵە تاقیکرابوەوە ، ئامادەکرا ، شۆڕشی ڕوسیا ئەم تیۆرییەی
بەکارهێنا ، ملیۆناکەس لەگۆڕانی کۆمەڵایەتیدا بەشدارییانکرد .
تەحەمولیانکرد ، دروست بوون و بەرەو پێشەوەهەنگاویا نــــا، بەڵام
تیۆری کۆمەڵناسی و کۆمەڵانی خەلِک لە ((((((( دەوڵەتی پرۆلیتاریا
))))))) دوای 20 ساڵ چۆنی لێهات ؟؟؟؟ ئەگەر کەسێک بەشێوەیەکی جدی
سەرقاڵی پرسی دیموکراسی بێت ، ناتوانێت پێشکەوتنی یەکییەتی سۆڤییەت
لەبەرچاونەگرێت .
چێتی ئەم پێشکەوتنە چییە ؟، ئایا دەتوانین لێی تێبگەین ، چۆن ؟
چارەسەرکردنی گرفتەکان بەشێوازی کاری دیموکراتیک لەلایەکەوە و سیاسی
کردنی دیموکراسی ڕەسمی لەلایەکیترەوە، بەڕوونی لە ڕێکخراوە سیاسی و
ئابوریە ، جۆرا و جۆرەکانی یەکییەتی سۆڤییتدا بەکارهات . .....
1936، ڕاستی
بدرکێنە ! بەڵام چۆن و کەی ؟
ماویەتی
|