په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

١٠\١١\٢٠١٦

کوردستان یان قەرەخەرمان.

 

پیرە


هەروەک مێژوو باس لەوە ئەکات، قەومی تورک یان تۆرانی، بە سەدان ساڵ پێش ئێستا، لە خواروی ڕۆژهەڵاتی ئاسیاو لە تۆرانەوە مەغۆل ئاسابە زەبری شمشێرو سەربڕینی میلەتان و دوای وێرانکردنی وڵاتان کاولکاریەکی زۆر گەشتنە ئەم سەر زەمینەی ئێستا، کە ناوی تورکیایە. ئەم قەومە هەمەجە دڕندەیە لەو زەمانەوە دەوڵەتی گەورەو ئیمپڕاتۆریەتی زەبەلاحیان دروستکرد لەسەر جومگەو کەلەسەری بەشەرو، بەردەوام لە داگیرکردن و زەوتکردنی خاک و ئاوی وڵاتانی تردا بوون لە ڕۆژهەڵاتی ئاسیاو سەرووی ئەفریقاو خوارووی ئەوروپاو بە کوردستانیشە. سەرجەم گەلانی ناوچەکە ئازارو مەینەتی زۆریان چێشت بەدەست ئەم قەومە زاڵمە چاوچنۆکە خوێنڕێژەو هەر لەو زەمانەی دەستی چەپەڵیان گەشتە کوردستان دایم لە هەوڵی ئەوەدابوون گەلی کورد لەناوبەرن و سیاسەتی بە تورک کردن و هەروەک چۆن ئێستا دەسەڵات دارانی عەرەب تەعریب دەکەن، ئاوهاش تورکە ڕەگەزپەرستەکان هەمان سیاسەتیان هەبوو لە داپڵۆسین و کوشتن و ڕاگواستن و شێواندنی کلتوری گەلەکەمان. هیچ غەریب نیە بۆ ڕژێمی تورک بکەونە گرتن و ڕاوەدونانی پەرلەمانتارانی کورد، یان کوشتن و لەناوبردنی ڕۆڵەکانی باکوری کوردستان. یان هەوڵدان بۆ سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوەییمان، چونکە تاکو ئێستا تورک دڵ ڕەش و خۆپەرستە دان بەوەدا نانێن کە کورد وەک نەتەوەیەک بوونی هەیە.


لەدوای بڕانەوەی جەنگی جیهانی یەکەم و لەناوچوونی سەردەمی سوڵتانە بەدناوەکانی تورک و هاتنی کەمال ئەتاتورک، ئەم سیاسەتە فاشستیە، ڕەگەزپەرستیە بەردەوامی هەبووەو هەیەتی بەرامبەر بە گەلی کوردو بەردەوام لە هەوڵی سەرکووتکردن و داپۆڵۆسینی گەلی کوردا بوون و لەهەر جێگایەک دەنگی ئازادی بەرزبوبێتەوە بە ئاگر و ئاسن دامرکاوەتەوەو، نەک تەنها لە باکووری کوردستان ئەم سیاسەتەیان پەیڕەوکردووە، بەڵکو پەلیان هاویشتووە بۆ باشووری کوردستانیش، دایم و درهەم چاویان کوێربووە لە ئاستی داخوازی و مافە ڕەواکانی گەلەکەمان و تا بۆیان کرابێ لە پیلان و پەلامارداندا بوون بۆسەر کوردستان. جارێک بە بۆردومان کردنی ناوچەکان و جارێکیتر لەشکردکێشی کردن بۆ وێرانکردن و سوتاندنی شاخ و دۆڵ و دێهاتی کوردستان و جارێکیتر گێچەڵکردن بە پەکەکەو هێرشکردنە سەریان. لەدوای ڕاپەڕین دەوڵەتی تورک سیاسەتە دوژمنکاریەکانی زیاترکرد بۆسەر کوردستان. ڕێکەوتنی کرد لەگەڵ عێراق و ئێران و سوریا بۆ ئەوەی کورد نەبێ بە دەوڵەت و بە بیانووی سەروەری عێراق و یەکپارچەیی خاکی عێراق پیلانیان لە دژی کورد ئەگێڕاو هێزە سەربازیەکانیان لە کوردستان نیشتەجێ ئەکرد و هەوڵی دروستکردنی چەندین گروپی تیرۆرستی وەک داعشیان داو یارمەتی زۆریان دان تاکو کوردستان بشێوێنن و هاندەری گەورەبوون بۆ شەڕی ناوخۆ و تێکدانی یەک ڕیزی ناوماڵی کورد و ڕێکەوتنی شومیان لەگەڵ حوکومەتی هەرێمی کوردستان بەست بۆ بەتاڵانبردنی نەوتوی کوردستان و پەکخستنی باری ئابووریمان.


تورکە ڕەگەزپەرستەکان لەدێر زەمانەوە هەوڵی لەناوبردنی نەتەوەی کوردیان داوەو ئامانجیان ئەوەیە کورد نە زمان و نە کلتور و نە ئاڵاو نە سەروەری هەبێ و هەتا بۆیان کرابێ هەوڵی گۆڕین و سڕینەوەو شێواندنی و ناوو ناوبانگ و ئاسەواری جێگاو ڕێگاو شاخ و داخ و دێهات و شار و کەسایەتی کوردیان داوە. مێژوو شاهیدە کە لەوکاتەی سوڵتانەکانی عوسمانی کوردستانیان داگیرکرد بەسەدان خێزانی تورکیان هێناو نیشتەجێیان کردن لە کەرکوک و داقوق و دوزخورمات و جێگاکانی ترو ناوی دەیان شارو گوند و شاخ و جێگای کوردستانیان گۆڕی. جا سەیر لەوەدایە هەمووشی بە (قەرە) واتە (ڕەش) دەستپێئەکات " قەرەداخ، قەرەتەپە، قەرەیاتاخ، قەرەهەنگوێ، قەرەگۆل، قەرەوڵاخ، قەرەتۆغان، قەرەهەنجیر، قەرەحەسەن، قەرەبرووت... هتد".


بۆیە پێویستە سەرانی کورد بەتایبەتی دەسەڵات دارەکانی حوکومەتی هەرێمی کوردستان لەمە زیاتر خۆیان قەشمەر نەکەن و لەمە زیاتر خۆیان گرێ نەدەن بە دەزگا سیخوڕیەکانی تورکیاوەو بێنەوە هۆش خۆیان و بیربکەنەوە لە نیشتیمانەکەیان کە کوردستانە. چونکە ئەبێ دڵنیابن هەرچەندە باوەڕی تەواوم هەیە کە دڵنیاشن بەوەی ئەگەر تورکیا بۆی بکرێ کوردستان ئەکا بەشارایەکی گەنم و ئاگری تێ بەرئەداو ناوەکەی ئەگۆڕێ و ئەیکا بە "قەرەخەرمان" .
 


GR2pap@hotmail.com
 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک