٣١\١\٢٠١٤

لە هەولێردا ئەوەی ئەگوترێ "ئاشی نەزان خوا دەیگێڕێ.." زۆر راستە.

شوان عوسمان     

هەندێک بەرپرسیاریەتی هەیە بەرلەوەی بچێتە ئەستۆی هاوڵاتی، بەرپرسیاری یەکەم وبە پلە یەک دامومدەزگاکانی حکومەت لەوە بەرپرسن، هەندێک دیاردەو ماف وپێداویستی وەکو دادپەروەری وحورمەت دانان بۆ هاوڵاتی وکەلوپەلە گشتیەکان وپاراستنی سەروسامان وماڵ وژیانیان ئەرکی ئەو دامودەزگانەیە بیپارێزن و جێبەجێی بکەن، لە هەرێمدا ئەگەرچی هیچ گرەنتی وزەمانەتێکی رەسمی نیە لەکاتی زەرەر لێکەوتنی ماڵیی خەلک بۆئەوەی قەرەبوو بکرێنەوە وەکو کۆمپانیای (تامین)ی ماڵوموڵک وسامان ، بۆیە دەبێت حکومەت ببێتە سەرچاوەی سەلامەتی داهێنان و گرەنتی وزەمانەتی پاراستنی ماڵ وسامانەکان بۆ هاوڵاتیان، جا بەرلەوەی حکومەت بەرپرسیارە لەو دەڤەرەدا نەک هاوڵاتی، خەڵکیش ناتوانێت زەرەری هەندێک کارەسات کەم کاتەوە کاتێک دووچاری زەرەرمەندی دەبن، بۆیە پێویستە حکومەت شێوازو رێکاری سەلامەتی ورێگرتن لە روونەدانی ئەو هۆکارانەی دەبنە روودانی کارەساتێکی ماڵی وگیانی بگرێتە بەر...

ئەو شارەی (هەولێر) ئەگەر بێتە سەر بەراوردکاری لە جوانی و گۆڕانی بەرەو پێشەوە هەر هەموو بەرپرسەکانی دێنە سەر بانگەشەی شاشەی میدیاییەکان و خۆیان بەیەکەم داهێنەرو بەرپرسی هێنانە کایەوەی ئەو پڕۆژانە دەزانن، بەڵام لە حالەتی روودانی کارەساتی ناخۆش وکەمتەرخەمی وئەنجامدانی هەڵەکان، هەر هەموویان خۆیان لە دوورەوەی بابەت ومەسەلەکان بەدوور دەگرن وبە کارەساتێکی سروشتی و(قەزاوقەدەر) دەزانن، هەروەها لە کاتی هەڵبژاردن و هەڵفریواندنی دەنگێک لە پێناو گەورە کردنی بازنەو زۆنەکانی دەسەڵاتی خۆیان وحزبەکەیان ئەمەش باشتر دەردەکەوێت، ئەو کاتە ئەو ناوچەیە لە قەوارەی خۆی زیاتر گەورە دەکەن ودەکرێتە کارتێکی موزایەدەو مونافەسەی نارەوا..شاری (هەولێر) لەم رووەوە هەمیشە گۆڕەپانی ئەو شەڕە بووەو لەدوای سارد بوونەوەی شەڕەکانیش بۆتە قوربانی نێوان شەڕکارانی دەسەڵات...

ئەوەتا بە پایتەختێکی سیاسی هەرێم دادەنرێت بەڵام کاتی دەبێتە زستان و وەرزی باران بارین هیچ سیمایەکی پایتەخت وجوگرافیایەکی سیاسی نامێنێت، هەروەها لە کاتی وەرزی هاوینیش دادێت ومەوسیمی هاوینەهەواری دەست پێدەکات، بە پایتەختی هاوینەی گەشتیاران دەناسرێ وناوزەد دەکرێت، بەڵام ئەگەر گەشتیارێک بچێتە گەڕەکی (عارەبان) و(کورانی عەنکاوە)و(تەیراو)و چەند گەڕەکێکی کۆن وفەرامۆشکراوی ئەو شارە ،ئنجا دەزانێت ئەو شارە هیچ فڕی بەسەر ئەوە نیە ببێتە پایتەخت جگە لە چەند شوێنێکی دیاریکراو وبەرچاو نەبێت، ئەوەی لە میدیاو بانگەشە بازرگانیەکانیشدا دەکرێت تەنیا شتێکی ریکلامیەو ناراستەو هەمووی لەسەر بنچینەیەکی فشۆڵ ولەرزۆکە..

شاری (هەولێر) دەبووایە لە هەموو شارەکاندا بێ کێشەو گرفتی تەکنیکی بووایە چونکە هەر ئەو شارە جگە لەوەی شاری موزایەدەی سیاسی وساغ بوونەوەی شەڕی هەلبژاردن ورکابەریە لە نێوان هەموو هێزە سەرەکیەکانی ناو دەسەڵاتی هەرێم، شارێکی بەرچاوو دیاری ئەو هەرێمەیە،چونکە وەکو (پایتەختێکی) سیاسی وجوگرافی ناسراوە، رۆژانە هەموو جۆرە مێوان وگەشتیارو دیپلۆماسێک لە دەرەوەی هەرێم بەرەو ئەو شارە دەگوزەرێن، هەروەها چەندین قونسولخانەو مەکتەبی نوێنەرایەتی ودیپلۆماسی وڵاتانی دیکەی ئەوروپی ورۆژئاوای تێدا جێنشینە، بەڵام بەداخەوە تا ئێستا هەر وا بووە ئەو حکومەتە سیاسەتێکی ستراتیژی ودوورخایەن ورەوای ئەوتۆیان نەبووە بۆ داهاتوو و گۆڕین وچاککردنی کەموکوڕیە سەرەکیەکانی ئەو شارەو هەرێمیش ...

بەلکو ئەوەی هەبووە هەر لە نێوان بەرز کردنەوەی باڵەخانەو هەوارگەو دروستکردنی کۆمەلگای جێ نشین وهۆتێل وجوانکردنی جادەو تونێل بووە، من نالێم ئەوانە پێویستیەکی کارگوزاری نین، بەڵام لەوانەش گرنگترو بە بایەختر سەلامەتیە، سەلامەتی هاوڵاتیان لە زۆر کردنی پڕۆژەکان باشترە، شتێک مەکەن کە خراپ بێت وببێتە مایەی هەرەشەو کارەسات، کاتێک بیر لە دانان وداهێنانی پڕۆژەی خانووبەرەو باڵەخانەو تونێل دەکەنەوە بۆ بیر لە دانانی ئاوەڕۆو زێراب ناکەنەوە کە ئەوە بۆتە هۆو هەڕەشەیەکی سەرەکی بۆ سەر ژیانی هەموو هاوڵاتیان تەنانەت بۆ سەر ژیان وگوزەرانی خۆتان بەرپرسیارەکانی ئەو شارە، ئێوە کاتێک کە بەرەو دەوامی پەرلەمان ودامودەزگاکانی حکومەت دەچن جادەکان نابینین چەند لە سیان وگۆمی ئاوی پیسی کۆ بووەوە پڕ بۆتەوەو دەپنگێتەوە، ئەگەر ئەوان بیر لە ژیان وداهاتووی ترسناکی هاوڵاتیان ناکەنەوە با بیریان لە داهاتوو ئەو رۆژە ترسناکانەی خۆیان بکەنەوە کە لە کاتێکی باران باریندا روو دەدات کە ئەمڕۆکە روویداوە..

بە گوێرەی چەند زانیاریەکم کە بەر ١٠ ساڵ چەند ئەندازیارێکی شارەزای شارەوانی ئەو شارە بۆ چاککردنی ئاوەڕۆی ئەو شارە وەکو پێشنیارێک وئاگادار کردنەوەیەک پلانێکییان داوەتە دەست دەسەڵاتی شارەوانی پارێزگای (هەولێر) کە ئێستا لە دەستی (پارتیە)، بۆ ئەوەی خۆیان لەو مەترسیانە دوور بکەنەوە، بەڵام هیچیان بۆ نەکردووە، هەوەها لە زۆر دانیشتن وبە نوسین باس کراوە کە ئەو شارە رووبەرووی مەترسیەکی گەورە بۆتەوە ئەویش نەبوونی زێرابە ، هیچ شارێک لە دونیا نیە ئەوەندە خەڵک تێیدا بژیت ورۆژبەرۆژ لە گەورە بووندا بێتو شوێنێک ودەرچەیەکی ئاوەڕۆی ئاویی پیس وبارانی نەبێت و جادەو کۆڵان ورێگاکان ببنە زێرابێک بۆ خڕ بوونەوەی ئاوەڕۆکان، ئەو کێشەیە راستە کێشەی سەردەمی رژێمە بەلام کوا ئەوە زیاتر ٢٣ ساڵە لەوێ رژێم نەماوە دەسەڵاتی هەرێم بە گشتی و(پارتی) بۆ تا ئێستا ئەو هەڵەیەی چاک نەکردۆتەوە هەوەها بۆ پارێزگاو پارێزگاری ئەو شارە بەر لەوەی ئەو کارەساتە بقەومێت کارێکی فریاگوزاری و خۆپارێزی ئەنجام نەداوە، خۆ ئەوان لەبارەی شوێنی باش وخراپی ستراتیژی ئەو شارە زۆر شارەزان بەتایبەتی کە بگاتە کاری نرخ وپارەوە زۆر پسپۆڕن باشیشیان دەزانی زۆری وبۆری لەو هەموو کۆمەلگاو باڵەخانانە وخانووانە لەسەر هەڵەکانی پێشوو وبە پلانێکی هەڵەوە بونیات دەنرێت، سەرئەنجامی دووبارە کردنەوەی هەڵەکانیش چاوەڕوانی چ کارەساتێکی لێ دەکرێت...

ئایا کاتێک پڕۆژە وتونێلە تازەکانیان داناوە بیریان لە دانانی زێراب ودەرچەی ئاوەڕۆکانیان کردۆتەوە کە ئەوە شتێکی تازەی هەرێمە هیچ پەیوەندیەکی بە سەردەمی بەعس نیە، لێرە لەو وڵاتانەی دەرەوەدا پێش دانانی هەر پڕۆژەیەکی باڵەخانەیی و خانووبەرە بیر لە دانانی پڕۆژەی دەرچوونی ئاوو دەرچەی ئاوەڕۆ دەکەنەوە، من خۆم زۆر لەو گەڕەکە نوێیانەی (هەولێر)م بینیوە، بەڵام هیچ یەکێکم نەبینی پڕۆژەی زێرابی بۆ دروست کرا بێت، بەلکو ئاوو ئاوەڕۆی ئەو ماڵە بە تایبەتی (موبەق) دەستشۆرەکانیش دەچنە سەر جادەکان، هەوەها لە کاتی بارانیش ئاو بەسەر جادەکاندا دەڕوات تا شوێنیک دەبینێتەوە بۆ خۆی لەوێ خڕ دەبێتەوە، بەداخەوە لەوەتەی بە بیرمە ئەو شارە هەر ئاوو سیان وئاوەڕۆی بەسەر جادەکاندا دەڕوات تەنانەت تاکو ئێستاش ئەوە هەر بەردەوامە..

هەموومان ئەو (حکومەت) و (پەرلەمان)ە باش دەناسین، ئەو پەرلەمان وحکومەتە بێ پلانە ناتوانێت بۆ داهاتوویەکی دوور یان نزیک بەرنامەیەکی باشتر لەوەی سەدرەمی کۆن دابنێت، چۆن بیر لە پلانێکی تۆکمە چاککردن ودانانی رێوشوێنێکی گونجاو دەکاتەوە بۆ رێوشوێنی رۆیشتنی ئاوەڕۆکانی ئەو شارە، ئاخر لە پەرلەمانێک جانتای وەزیری دارایی بدزرێت وبزر بێت دەبێت ئاشی داهاتووی ئەو هەرێمە چ ئاشەوانێک بیگێڕیت؟ پرسیارێکی سادەی خەڵکێکی سادەیە لەوانەیە سەیر بێت منیش ئەمڕۆکە دەمەوێت لە زمانی ئەوانەوە بپرسم، کە دەلێن " ئاشی نەزان خوا دەیگێڕێت .." بەڵام ئەوە پرسیارێکە رۆژانە لەسەر زاری هەموو هاوڵاتیەک دووبارە دەبێتەوە بەداخەوە ئاشی ئێمە بکەوێتە دەست ئاشەوانێکی نەزان، دەبێت دوای ئەو هەموو باڕاشانە چ ئاردێکمان لێ دەربچێت..

٣١\١\٢٠١٤ - هۆلەندە

ماڵپه‌ڕی شوان عوسمان