٢٥\٨\٢٠١٦

لە پاش تورکیا نۆرەی عەرەبستانی سعودیەیە.

ئه‌حمه‌د ره‌جه‌ب   

بە ھۆی دەوڵەتی ئیسلامی ( داعش) و ململانەی سیاسی نێوان تورکیاو عەرەبستانی سعودی لەلایەک و لە لایەکی تریشەوە ئێران و سوریا ناوچەکە ئاڵۆزی و پەشێویی و زۆرانبازی پێوە دیارەو روو لە ئاگرو ھەڵگیرساندنی شەری نوێ ئەکات و لە پاش ئەوەی تورکیاجێپێی خۆی لە خاکی کوردستان قایم کردووەو ئەم کەرەتە نۆرەی عەربستانی سعودییە بنکەی سەربازی لە خاکی کوردستانداکووتێت.

لە ١٢/٨/٢٠١٦ شاندێکی وەزارەتی بەرگری عەرەبستانی سعودی بە ئامۆژگاری سامر سبھان باڵیۆزی ئەو وڵاتەو، ھەر لەرێگای خۆیەوەو، بە سەرۆکایەتی راشد کوری عەبدوڵلا شاندەکە ھاتە ھەولێرو لەلایەن ئاژانسی پاراستنەوە پێشوازی لێکراو، لە گەل مەسعود بارزانی کۆبوونەوەیەکی نھێنی کردو، لە رێگای پاراستنەوە حزبە کوردستانییەکان و تاقمی موجاھیدینی خەلقی ئێران ئاگادار کرانەوە کە شاندێکی باڵای عەرەبی کەنداو ھاتووەتە ھەولێر.
 

مەبەستی شاندەکە ھاوکاری کردنی دژەبەرانی کۆماری ئیسلامی ئێرانەو، عەرەبستانی سعودی بە دوای ھاوپەیمانێکی بەھێز ئەگەرێت و، ئەزانێت ھەرێمی کوردستان تایبەتمەندی خۆی ھەیەو، لە رووی جوگارافیاوەنزیک بە ئێرانەو، ئەوەش بۆ جمو‌جوڵ سەربازی و دەستوەشاند گرینگێیەکی گەورەی ھەیەو، شایانی ئاماژەیە شاندەکە لە چیای کۆرەکی گەشتیاری شوێنیان بۆ ئامادە کردووەو، لەلایەن فەرماندەیەکی باڵادەست پارێزگاری و پاسەوانی ئەکرێت.‌
 

سعودییەکان ئەڵێن ھەرێمی کوردستان بۆ ئێمە زۆر گرنگەو، لە رووی ئاین و تایفەوە وەک یەکین و، ئەمە لەلایەک و، لەلایەکی ترەوە ناوچەکە پرە لە رق و کینەو، بەربەرەکانی ئاینی و تایفەگەری و، ئێمە پرۆژەیەکمان ھەیە بەناوی پرۆژەی سعودی _ تورکی لە پێناو دامەزراندنی ھەرێمێک بۆ سوننەکان لە عێراقداو، ئەوەش بەمزووانە ناێتەدی چونکە زووربەی ناوچە سوننییەکان بەدەستی دەوڵەتی ئیسلامییەوە ( داعش) و، لە پاش ئازاکردنیان و، بەھۆێ شەرو پێکدادانی سەربازییەوە ناوچەکە بووەتە وێرانەو کەڵکی نەماوە بەڵام کوردستان ھەرێمێکی ئامادەیە لە رووی رێکخستن و ئێدارەو حکومەتەوەو، ئەو شێوەیەش کار ئاسانیمان بۆ ئەکات بە ھەموو ئاراستەکانەوەو، لە رووی سیاسییەوە جێپێی خۆمان لە بەشێکی جۆگرافی ئیستراتیجی قایم ‌بکەێن و، لە سەرەوەمان تورکیای دۆست و ھاوپەیمانمانەو، لە رۆژھەڵاتیش وڵاتە نەیارەکەمانە.
 

پەیوەندینێوان عەرەبستانی سعودی و ھەرێمی کوردستان ئەگەرێتەوە بۆ ساڵی ١٩٩٨ کاتێک جەلال تاڵەبانی و مەسعود بارزانی سەردانی ( ریاز) ی پایتەختی سعودییان کردو، لە پاش روخانی رژێمی دیکتاتۆری سەددام حوسەێن وحزبی بەعسی عەرەبی ساڵی ٢٠٠٣ پەیوەندییەکان لە زۆر بواردا پەرەی سەند‌و، لە ساڵی ٢٠١٠ تاڵەبانی و بارزانی جارێکیتر سەردانی ( ریاز) یان کردو، ھاوکات لەلایەن شا عەبدوڵا عەبدولعەزیز بە شاڵێ (Ribbon)ی (دەرەجە یەک)ی شا عەبدولعەزیزی خەڵات کران.
 

لە دێسەمبەری ( کانونی یەکەم) ی ساڵی ٢٠١٥ شا سەلمان عەبدولعەزیز کەرەتێکی تر پێشوازی لە مەسعود بارزانی کردو، وتی: وڵاتەکەمان بە پەرۆشەوە ئەروانێتە بارودۆخی ھەرێم و، ئەو مەترسیانە دەورەیداوەو، ھەر لەوێدا باسی ھاوکاری دوو قۆڵی کراو، چۆنێتی بەھێزکردنی پەیوەندییەکانی نێوانی ھەردوولاو، ھەوڵدان بۆ لەناوبردنی تیرۆرو، چرکردنەوەی تواناکان بۆ جەنگ دژ بە دەوڵەتی ئیسلامی ( داعش) و، گرنگی وبایخدان بە فایەلەکانی ئابووری و، رێکا خۆشکردن بە بواری وەبەرھێنان و، رێگەدان بە کۆمپانییەکانی عەرەبستانی سعودی برۆنە کوردستان و کار بکەن و، بارزانی خۆشحاڵی دەربری و, ھەر لەوێدا شا بریاریدا (٨) ملیار دۆلار بدرێت بە مەسعود بارزانی بە مەرجێک یارمەتی ھێزە سوننە عەرەبییەکان بدات لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و،پشتیوانیی لە سوننەکان بکات و، بۆ ئەوەی یاسای پاسەوانی نیشتمانیی تێبپەڕێنن و، شا سەلمان و بارزانی باسی شەری پێشمەرگەیان دژ بە دەوڵەتی ئیسلامی ( داعش) لە شنگاڵ و کەرکوک کردو، ھەردوولا رێککەوتن لە سەر نەخشەو پلانێکی نوێ بۆ بەربەرەکانی داعش و، ھەموو رێکخراوە تیرۆریستییەکان و، ناردنی راوێژکارانی ئاسایش و سەربازی سعودی بۆ ھەولێر لە پێناو یارمەتی پێشمەرگەکان، بەڵام سەرچاوەیەک باس لەو رێکەوتندا ئەکات و، ئەڵێت یارمەتییەکە بۆ ئەوە نییە داعش لەناو بچێت بەڵکو تایبەتە بە ئەوەی پێشمەرگە بچێت بەگژ حەشدی شەعبی داو، مەسعود بارزانی لە دانیشتنەکەدا نیگەرانی و سکاڵای خۆی گەیاندووەتە شای سعودییەو، شا سەلمانیش بەڵێنی داوە، کە ھەموو ھاوکارییەکی بکات و موچەی کارمەندانی ھەرێمی کوردستانیش سەرف بکات و. لەودانیشتنەدا بڕیاری دا، کە تیمی راوێژکارانی ھەواڵگریی سعودییە، ڕەوانەی ھەولێر بکات.

لە شوباتی ٢٠١٤ راگەیاندنەکانی سعودییە فەرمانێکی شاھانەیان بڵاوکردەوەو، بە پێی فەرمانەکە ھەرکەسێک پەیوەندی ھەبێت بە لایەنێکی توندوتیژی و تیرۆرو بیروراوە لە ٣ تا ٢٠ ساڵ حوکم ئەدرێت و، لە بنەرەتدا فەرمانکە دژ بە ئیخوان ئەلموسلمین بوو، بۆیە سعودییە پشتگێری لە گەلی میسر کردو، محەمەد مورسی و رژێمەکەی رووخان و، عەبدولفەتاح ئەلسیسی بۆ بە سەروک بەڵام لە پاش ساڵ و نیوێک بارودۆخەکە گۆرانی بەسەرھات و، سعودییە پێشوازی لەم تاقمانە کرد کە ھەموویان سەر بە ئیخوان ئەلموسلمینن : حەماسی فەڵەستینی و، نەھزەی تونسی و، حزبی ئیسلاحی یەمەنی و، ئەم ھەنگاوە سعودییە لە ھەندێ وڵات نزیک کردەوە، بۆ نموونە رژێمی تورکیای حزبی "" دادو گەشەپێدان "" ی ئیخوان ئەلموسلمین.

بە ھاتنی خێڵی ئال سعود بۆ کوردستان بارودۆخی ناوچەکەی ئاڵۆز کردو، تاقمی ئیخوانەکان یەکئەگرنەوەو ئەبن بە خاوەن ھێزی گەورەو، مەترسی لە سەر ئەو تۆزقاڵە دیموکراسییەی کوردستان دروست ئەکەن و،‌ لە تورکیا زیاتر نزیک ئەبنەوەو، مەبەستی عەرەبستانی سعودی ئیخوانەکانبە ھاوکاری لە گەڵ سوننە بەعسییە عەرەبەکان کە لە ھەولێر ( پەنگیان) خواردووەبچن بەگژی ئێرانداو، ناوچەکە ‌تووشی شەرێکی نگریسی چەپەڵ بکەن و، کوردو کوردستان باجی ئەو شەرە بدەن.

عەربستانی سعودی لە گەڵ وڵاتی قەتەر تاوانبارن بە یارمەتیدانی توندوتیژی و تیرۆرو تیرۆریستان لە جیھانداو، رۆڵێکی گرنگیان بوو ئێستاشی لە گەڵدا بێت لە ھاوکاری رەجەب تەیب ئەردۆگان و، ئەنجومەنەکەی ئەستەنبول بۆ رووخانی رژێمی خوێنرێژی سوریاو، تا ھەنووکە ھیچیان پێنەکراوەو، عەربستانی سعودی شەری حوسی و یەمەنی درۆستکردو دۆراو، ئەیەوێت لە توڵەی دۆراندنەکەی خۆی و تورکیاو ئیخوانەکان شەر لە گەڵ ئێراندا ھەڵگیرسێنی و، بیرلەوە ئەکەنەوە کورد ھاوکاریان بێت.

گریمان کورد خوێ لە شەر لە گەڵ ئیراندا دوور ئەگرێت بەڵام خاکی کوردستان ئەبێتە گۆرەپانی شەرو، ئێستاکە کورد خۆی لە شەردایە لە گەڵ جانەوەرو درندەی دەوڵەتی ئیسلامی ( داعش) و، توانای شەرێکی تری نییە کە لە سەری فەرز ئەکرێت، بۆیە پێویستە رێ بە سعودییە نەدرێت شەرھەڵگیرسێنێت و، بەرامبەر بە ٨ ملیار دۆلارەکەو، ئەبێ ھەموو ئازادیخوازان و تێکۆشەران وخەڵکی بە شەرەفی کوردستان داوا بکەن تورکیا و عەرەبستانی سعودی و کۆمەڵە راوێژکارو سیخورەکانی لە خاکی کوردستان بکشێنێتەوەو، بچنە دەرەوەو، بە ھیچ شێوەیەک کورد خۆی نەگلێنێت لە شەرێک ھەر لە ئێستاوە روون و ئاشکرا دۆراوە، چونکە شەرەکە لە سەر خاکی خۆیان نییەو، پشتبەستن بە ئیخوانەکان جێی متمانە نییەو، ئەبێ کورد زۆر وریاو ھوشیار بێت و، دوژمنانچاویان بریوەتە خاکەکەمان لە ھەموو پارچەکانی کوردستان.

ھەندێ بەرپرس و لایەن رۆژانە بە گەرمی باسی سەربەخۆیی ئەکەن و، ناو بەناو یەکێکی تریان ئەڵێت ئێمە بەشێکین لە عێراق و، بەم شێوەیە سەریان لە خەڵک شێواندووەو، بۆ فریودانیان یان دڵخۆشکردنیان ئاماژە بەوە ئەکەن کە قەیرانی وڵاتانی عەرەبی ئەبێتە ھۆی دامەزراندنی کوردستانێکی گەورەو، ئەبێت ھەموو کات گەلی کوردستان پشت بە وڵاتانی دوواکەوتوو کۆنەپەرست وەک عەرەبستانی سعودی نەبەستێت.

٢٢\٨\٢٠١٦
ماڵپه‌ڕی ئه‌حمه‌د ره‌جه‌ب