|
١٣\٩\٢٠١٩
''مهه‌مه‌د ئە‌لده‌راجی''
و ''سێرجیۆ ترێفو''
ل فلمه فه‌ستیڤالا
دهۆك یا نێڤده‌وله‌تی.
مهه‌مه‌د ئەل-ده‌راجی: گه‌نجینه‌یێن
سینه‌مای د شه‌ر, ڤیان و دیناتیا ئیراقێ دا.
سینه‌ماكارێ ناڤدارێ ئیراقی مهه‌مه‌د جه‌بارا ئەل-ده‌راجی فلمێن خوه ل
گه‌له‌ك باژارێن ئیراقێ و كوردستانێ وێنه‌كرینه; هه‌ر ژ سلێمانیێ تا
به‌خدا, كوت, هله, ناسریه, نه‌جه‌ف و بابل. ده‌رهێنه‌ر ب ڤێ رێكێ
شیایه وێنه‌یه‌كێ سه‌رانسه‌ری یێ ئیراقێ بینته پێش چاڤ.
 مهه‌مه‌د
ئەل-ده‌راجی د ناڤ ته‌خا كاركه‌ر دا ل به‌خدایێ مه‌زن بوویه. وی سینه‌ما
ل ئیراق و هۆله‌ندایێ خوه‌ندیه و ماسته‌را خوه د سینه‌ماتۆگرافی و ده‌رهێنانێ
دا ل “نۆرتهه‌رن فلم سجهۆۆل” ل لیدسێ, به‌ریتانیا, وه‌رگرتیه.
ل ٢٠٠٣ێ ڤه‌گه‌ریا ئیراقێ و ده‌ست ب چێكرنا ئێكه‌م فلمێ خوه ئاهلاام
كر و پێشوازیه‌كا جیهانی ل وی فلمی هات كرن.
ده‌راجی فلمێ خوه یێ دوێ راق: وار, لۆڤه, گۆد, مادنه‌سس (٢٠٠٧) چێكر.
ئەڤ به‌لگه فلمه باس ل ئی تیمێ وی یێ كاری دكه‌ت ل ده‌مێ وێنه‌گرتنا
ئاهلاامێ د ناڤا شه‌ر و پێكدادانێن دژوار دا. ئەڤ فلمه شیا ببیته یه‌ك
ژ باشترین ده‌ه فلم ل فلمه فه‌ستیڤالا تربه‌جا یا نێڤده‌وله‌تی و چه‌ندین
خه‌لات وه‌رگرتن.
فلمێ وی یێ دی سۆن.عوف بابیلۆن (٢٠١٠) چه‌ندین خه‌لات بده‌ست خۆڤه
ئینان, ژ وانا خه‌لاتێ ئامنه‌ستی و خه‌لاتێ ئاشتیێ ل به‌رلینارێ.
روودانێن ڤی فلمی ل ٢٠٠٣ێ ل باكورێ ئیراقێ روودده‌ن. پشتی كه‌فتنا
رژێما سه‌دام هسێنی ب دو هه‌فتیا, كوره‌كێ بچیكێ كورد ل گه‌ل داپیرا
خوه ده‌ست ب گه‌شته‌كێ سه‌رانسه‌ری ئیراقێ دكه‌ن. ئارمانجا وان ئەوه
ل كورێ وێ, بابه ئە‌همه‌دی ئەوه د شه‌ری دا به‌رزه‌بووی, بگه‌رن.
نووترین فلمێ وی تهه ژۆورنه‌ی (٢٠١٧) وه‌ك سێیه‌م فلمێ وی یێ درێژ
دهێته هژمارتن. ئەڤ فلمه باس ل ره‌وشا ده‌روونی یا نه‌جێگیرا خۆكوژه‌كا
ژن دكه‌ت. تهه ژۆورنه‌ی ئێكه‌م فلم بوو پشتی ٢٧ سالان ل سینه‌مایێن
ئیراقێ هاته نیشان دان.
زێده‌باری كارێ وی وه‌ك ده‌رهێنه‌ر, ده‌راجی سه‌نته‌رێ سه‌ربخۆ یێ
فلمسازیێ “راق نده‌په‌نده‌نت فلم جه‌نته‌ر” ل ٢٠١٠ دامه‌زراند. ئەڤ ده‌سزه‌گه
د به‌واره به‌رهه‌مینانێ و راهێنانێ دا تایبه‌تمه‌نده و بنگه‌هێ وێ ل
به‌خدایێ یه.
جهێ خۆشهالیا فلمه فه‌ستیڤالا دهۆك یا نێڤده‌وله‌تیه هه‌ردو فلمێن ده‌راجی
راق : وار, لۆڤه, گۆد, مادنه‌سس ئاند سۆن.عوف بابیلۆن د به‌شێ وه‌لاتێ
مێهڤان دا پێشكێش كه‌ت.
سێرجیۆ ترێفو - مشه‌ختبوون د ناڤبه‌را ئە‌ڤرۆ و
دهی ده.
سێرجیۆ ترێفو سینه‌ماكاره‌كێ ناڤداره, ل ١٩٦٥ێ ل به‌رازیلێ ژ دایكه‌كا
فه‌ره‌نسی و بابه‌كێ پۆرتوگیزی د سرگوونیێ ده ژدایك بوویه. ترێفو هه‌لگرێ
ماسته‌رێ یه د فه‌لسه‌فێ ده ژ سوربونێ. پشتی چه‌ندین سالێن خوه‌ندنێ
و كاركرنێ وه‌ك رۆژنامه‌ڤان ل لیسبونێ, ترێفوی چه‌ندین فلم و به‌لگه
فلمێن سه‌ركه‌فتی چێكرن و گه‌له‌ك خه‌لات برن. ژ وان فلما:.عووترۆ پاíس
(١٩٩٩), فله‌وره‌تته (٢٠١٨), لسبۆه‌تاس (٢٠٠٥), تهه جتی عوف تهه ده‌اد
(٢٠٠٩), ئاله‌نته‌ژۆ, ئاله‌نته‌ژۆ (٢٠١٤) و تره‌بلنكا (٢٠١٦). ئەڤ
سینه‌ماكاره شیایه ب رێكا بكارینانا رێكێن جیاواز و بالكێش د وه‌رگێرانێ
ده رابردوو و رانه‌بردووی ته‌ڤلی هه‌ڤ بكه‌ت. هنده‌ك ژ فلمێن وی ل
باژێری و هنده‌كێن دی ل گوندی هاتینه چێكرن. ب ڤی شێوه‌ی, ترێفو شیایه
وێنه‌یێن هونه‌ری لسه‌ر كولونالیزم, مشه‌ختبوون و سرگونیێ پێشكێش بكه‌ت.
وه‌ك رێزگرتنه‌ك بو كار و ده‌ستكه‌فتنێن وی د سینه‌مایا جیهانی ده, بو
فلمه فه‌ستیڤالا دهۆك یا نێڤده‌وله‌تی جهێ شانازیێ یه ترێفوی وه‌ك سه‌روكێ
ژوریا سینه‌مایا كوردی د گه‌ڕا ئەڤ ساله ده مێهڤان بكه‌ت.
هه‌روه‌سا, جهێ دلخۆشیا مه‌یه ئەم نووترین فلمێ وی یێ درێژ راڤا (راگه,
٢٠١٨) د به‌شێ وۆرلد ڤسۆن ده پێشكێش بكه‌ین. د چله‌مین فلمه فه‌ستیڤالا
موسكو یا نێڤده‌وله‌تی ده راڤا سێ خه‌لات برن و د فلم ئاجاده‌می یا
پۆرتوگالێ ده شه‌ش خه‌لات برن.
نها, ترێفو مژیلی درستكرنا فلمه‌كێ نوو یه. وێنه‌گرتنا ڤی فلمی دێ
ساله‌كا دی ل ئیراق و هه‌رێما كوردستانێ ده‌ست پێ كه‌ت.
بەڕێوەبەری راگەیاندنی
حەفتەمین فلمه فه‌ستیڤاڵا دهۆك یا نێڤده‌وله‌تی
هەلکەت ئیدریس
press@duhokiff.com
|
