١١\٩\٢٠٢٢

میوەی هەستانەوە.

ئەرسەلان مەحمود    

دۆخی خراپ، زادەی خراپ بەکاربردنە، خراپ بەکاربردنی ئـەرک و ماف و ئازادییەکان، خراپ بەکاربردنی پەیوەندییە زاتییە مرۆی و کـۆمەڵایەتی و سیاسیەکان، خـراپ بـەکاربردنی میدیـاو چـاپـەمەنی و پلاتـفۆڕمـەکان، بەڵام ڕەگی خراپ بـەکاربردنی هەموو ئەمانەو هەر جۆرە خراپەکارییەک لەخراپ بـەکاربردنی پێگەو هێزو دەسەڵاتەکاندایە، خاوەن پێگە لەپێشە کـۆمەڵایەتی و هێزمەندە سەردەستەو دەسەڵاتدارە هەمەکارەکانی کورد بۆ ئەوەی ورد لـەم حەقیقەتە تێبگەن پێویست ناکـات ساڵانە سەردانی مۆزەخانە جیهانییەکانی وەک هۆلۆکۆست بکەن، ئەمە ئێران و عیراق و تورکیاو سوریا، ئەمە کەرکوک، هەڵەبجە، گەرمیان، قەڵادزێ و ئـەمـەش بەرهەمی ٣٠ ساڵەی حکومڕانێتی خۆماڵی و دەیەها کارەساتی دیرۆکی و مەرگەسات لەبەردەست و لەبەردەمیاندان.

خراپ بەکاربردنی وزەو هێز، پێگەو دەسەڵاتەکان بەدڵنیاییەوە زۆر هۆکار لـەپشتیانەوە هـەن، بەڵام گرینگترین و سەرەکیترینیان غـیـابی نـەتـەوەو نیشتمان سـازییە لـەعەقڵیەتی سەرکردایـەتیکردن و بـەڕێـوەبـردندا، کار بەڕێکاری ئیداری و ئابوری و سیاسی، عـاقیبەتەکەی دیارە مایە پووچییە، زۆر ئەستەمە وێنای ڕێگەیەکی گەمژانەتر یا ترسناکتر لەڕێگەی ئـەو پێگە لەپێش و هێزمەندو دەسەڵاتدارانە بکەی ئاوڕ نادەنەوەو هیچ نرخێک بۆ هەڵەکان دانـانـێن، هەرگیز ناتواندرێ ڕێگە لەخراپ بەکارهێنانی شتەکان بگرین گەر ئامادە نەبین پێگەو هێزو دەسەڵاتەکان سنوردار بکەین، ئەمە دەبێت بەجۆرێک بێت ئامانج و بەرژەوەندییە تایبەتەکان لەڕەگەوە ڕیشە کێش بکات، ئـەرک و ماف و ئازدی کاتێک هەن و لەجێگەدان هیچجۆرە خراپ بەکاربردنێک لەدەسەڵاتدا بوونی نییە، ئەگەر وەهــا خواستێکمان هەیە، ئەوا هەنگاوی یەکەمی بنەبڕ کردنی خراپ بەکاربردنی دەسەڵات، دەبێت لـەکۆتایی پێهێنانی شەڕو ململانێی شاراوەو ئاشکرا، ڕاستەوخۆو ناڕاستەوخۆی خۆبەخۆی دەسەڵاتەکانەوە دەست پێبکات.

کوردەواری هێشتا کوشتەی پێکدادانی دەسەڵاتە فەرهەنگییە جڤاکی و دەسەڵاتە حزبی و ئیداری و سیاسیەکانە لـەخۆدا، نـەشازی و نهێنییەکە خراپ بەکاربردنی گڵۆپی دەسەڵاتەکانە لەهەردوو بەرەو بارەکەدا، هێزی ئەم هەموو فشارە زۆرە ناوەکییە لاڕێکارو خراپەکارەیە بەهاو هاوسەنگی تێکداوەو مرۆڤی کوردی پەرت و پەرێشان و سەرگەردان کردوە، کوشتن بەناوی دین، بەبیانوی شەرەف، بەهۆی جیاکاری، لەسەر زەویوزار، گرێی عەشرەتگەرایی، بونی سەدەها هەزار پارچەچەکی جۆراوی ڕێگەپێنەدراو بەدەست خەڵکەوەو لەماڵەکاندا، پەیوەندی بـەنـاهـۆشیاری جـڤـاکی و سیاسییەوە نییە، هەروەک چۆن ئارامی و سەلامەتی خـۆرئـاواش زادەی هۆشیارییە جڤاکی و سیاسیەکە نییە وەک ئـەوەی هـەن بگۆی دەکـەن، لەوێش تەنها کاتژمێرێک بەنمونە کارەبا ببڕێت هـەزارەها تاوان ڕوئــەدا، خراپ بـەکاربردنەکە لێرە بەرهەمی پێکدادانی ئەمجۆرە پێگەو دەسەڵاتە هەمەکییە هەزارسەرە بێسەرانەیەو ئارامی و ئاسایشە خۆرئاواییەکەیش سیستمە زەمانەکەی.

کاتێک ئێمە نەدەستورمان هەیە زەمانی حەیاتی بکاو نەکەسیش هەیە بتوانێ فەلسەفەی شێوازی بەڕێوەبردن و شوناسمان بخوێنێتەوە، لەبری ئەوەی وەک هەمیشە ناوی بنێین بەدبەختی و بێچارەیی پرسیاری کەواتا دەبێ چیبکەین لەخۆمان بکەین، هیچ نەتەوەو ئیدارەیەک لەنـاوچەوانی نەنوسراوە بێچارە، تاک بەتاکمان کاتی ئەوەی هاتووە خـاوەنـدارێتییەکی نیشتمانی عەقڵمەندانە نەک پۆپۆلیستیانە لەخۆمان بکەین و ئیشەکانی هەر کەس و دامەزراوەیەک بدەینەوە دەست خۆی، کۆبوونەوەی هێزی ناڕەوا لەپێگەو دەسەڵاتەکاندا مەترسیدارەو کۆمەڵگە بەرەو بەربەرییەت دەبات، ئەرکی هەرلایەکە ئیدانەی خراپ بەکاربردنی پێگەو دەسەڵاتەکان بکاو لەگەڵیدا پشتیوانی هەر کەس و لایەکبێت کار لەسەر سڕینەوەی خراپەکاری دەکات.

جەوهەری حکومەت و حوکمی باش، متمانەیە، تـەنها شتێکیش بتوانێ متمانە بیناو بەکۆمەڵایەتی بکاتەوە، ڕاستگۆیی و ڕاشکـاوی و بـەکردەوە بەگژدا چوونەوەی گەندەڵی و سزادانی گەندەڵکاران و هـێنانە ئـاراوەی هاوسەنگی و دادپەروەرییە، بەڵام هیچ کامێک لەمانە بەبێ بنەبڕ کردنی خراپ بەکاربردنی پێگەو دەسەڵاتەکان بەدینایەت، گرینگترین ئامراز بـۆ ئەم ئامانجە، نـمایش نییە، کـردەیە، چـاودێری کــردنە، بـەدواداچـوونە، لێکۆڵینەوە لەکار بەدەستە تایبەت و گشتییەکان، رێکخستنی میتینگ و دیداری تایبەت و فراوانە لەگەڵ ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و ئینجئۆکان، هەستیار کردنەوەی پێگەدارو پێگە لەپێشە کۆمەڵایەتییەکانە، هەموو دەسەڵاتدارێک دەبێ ئەم پرسیارانە بەوێژدانەوە لەخۆی بکات، ئایا خاک و خەڵکەکەم خۆش دەوێت؟ بەڵێ بەس نییە، وڵامەکە دەبێ لەبەشداری پێکردنی خەڵک و خزمەتکردنیاندا ڕەنگبداتەوە، کاری باش ئەوەیە وەک بزوتنەوەیەکی جەماوەری مامەڵە لەگەڵ گەشە سەندندا بکەیت بۆ ئەوەی ببینیت میوەی گەشە سەندنەکە دەگاتە هەژارو کەم دەرامەتەکان.
 

ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود