نه‌قابه‌.

ئامادەکردنی: ئەحمەد هاوڕێ

- بەشی دووەم -

گەر چاوێک بەو ئەزمون و وانانە مێژوویانەدا بگێڕینەوە کە شۆڕش بۆی جێ هێشتوین ، ئەبینین ڕۆڵێکی بەهیزی بینیوە لە پێگەیاندنی نەوەیەکی بە ئەزمونی کارگەران ، چونکە ئەو هەوڵە شۆڕشگێریانەی لەمێژوودا شکستیان هێنا ، لەگەڵ خۆیدا زۆرێ لەو خەیاڵە کون و کەلتوەرە مردوانەی لەگۆڕنا کەلەواقیعدا هیچ نەبون دەربرین نەبێت لە کەموکوڕییەکانی شۆڕش ، هەروەهاش ئەو چەکە بێکەڵکانەی وازلێهێنا کە بەکارهێنانیان هیچ کەڵکێکی نەماوە ،.

بۆیە بەباشی ئەوە ئەبینرێت لەو ڕێڕەوەدا کە ئەو قاڵبونە هەرە بنەڕتییەی شۆڕش لە پێشکەتنیدا پێیداوین ، ئەوەیە مادام مەسەلەی جەوهەری نێوان چینەکان ، هیچ نیە مەسەلەی مولکیەت نەبێت و هیچی تر ، واپێویست دەکات لەسەر کارگەران دەست بەو مەنهەجەوە بگرن کە کۆتای بە مەسەلەی موڵکیەت دەهێنێ لە سەرئەنجامی لەناوبردنی ڕۆڵی چینەکان لەمێژوودا .

بەڵام کارگەرانیش ناتوانن ئیرادەی تایبەتی خۆیان دەرببڕن ، هەروەهاش ناتوانن پێوەستبن بە منهەجە مێژوویەکەیانەوە ، لە هاوپشتیە کی کۆمەلایەتی واعیدا نەبێ ،بەتەنیالە هاوپشتیەکی نێونەتەوەیدا ، کە تاکە زامنی سەرکەتنە بەسەر کۆمەڵگای موڵکیەت و لەناوبردنی چینەکان بەخۆشیەوە .

بەلام کڕێکخراوە (( کارگەریە)) کانی تر ، بەتایبەتی نـــــەقـــــابــــــە ،، هیچ نیە رٍیچکخراوێک نەبێت ناکۆک بە بەرژەوەندی کارگەران بەپێی ئەوئەرکەی ئامانجییەتی ، کە سەرجەمیا خۆی لەوەدا کورت دەکاتەوە کە کارگەران دژی بەرژەوەندیەکانی خۆیان ئاڕاستەبکەن ، لە ڕێگەی هاندانیانەوە بۆ هەوڵە ڕیفۆرمی و دیموکراسیەکان ، لە جیاتی هاندانیان بەرەو کۆتای هێنان بەو پێوەندیە کۆمەڵایەتیەی دەیکاتە کرێ گرتە .

ئەمەش واتای ئەوە دەگەیەنێت ، لەکاتێکدا و هەندێ جار کە کارگەران ناچاردەبن خۆیان لە نەقابە و ڕێکخراوە نیشتمانیەکاندا ڕێکبخەن ، هیچ مانایەک نادات بێجگە لە کەموکوڕی شۆڕشی جیهانی نەبێت ، لاوازی شۆڕشیش زۆرجار پاڵی ناوە بە کارگەرانەوە خەباتبکەن دژی نالەباریەکانی کۆمەڵگای سەرمایەداری و گۆرَینی بازاڕی ناوخۆیی لە سنوری ئەم یان ووڵاتی نەتەوەیدا و ، خۆڕێکخستن لە نەقابەو ڕێکخراوە پیشیە هاوشێوەکانی لێرەو لەوێ بەبیانوی کاری ڕاستەوخۆوە دژی ئەو نالەباریانە ، کاری ڕاستەوخی کارگەرانیش هەرگیز ناچتە ئەو چورارچێویەوە کەنەقابەو ڕێکخراوە هاوشێوەکانی بانگەشەی خۆ بەساحێب بونی دەکات .

بەهەرحاڵ ، ئەوەی شۆڕش لەهەڵکشانیا بۆی بەجێ هێشتوین ، نەقابە لەمێژوودا هیچ نەبووە هەوڵدانێکی بێ سوودنەبێ دژی بەرژەوەندیەکانی سەرمایەداران ، چونکە خەباتی نەقابی لەمێژوودا هیچ نەبووە خولانەوەنەبێت لە بازنەیەکی داخراودا :- کە ئامنجە لە پێناو پارێزگاریکردنی ئەو پێوەندیە چەوسێنەرانەیەی کۆ مەڵگای ئێستا .

بەگەڕانەوەشمان بۆ مێژوو ، ئەبینین پێڕەوکردنی نەقابەش لە یاساو ڕێسا ئیداری و ریفۆرمیەکان لە پێناو مانەوەو پارێزگاریکردن لەخۆی بەوسیفەتەی رێکخراوێکی باوڕپێکراوە لەلایەن دەوڵەتەوە بۆ بەرگریکردن لە بەرژەوەندی کرێکاران ، هیچ واتایەکی نیە بێجگە لە خۆگونجاندنی کۆتای لەگەڵ کۆمەڵگای نوێداو ئیعتراکردن نەبێت بە سەروەرێتی موڵکیەتی تایبەت .

چونکە پارێزکاریکردنی نەقابە لەخۆی بەو وەسفەی (( ڕێکخراوێکی کارگەریە)) بەتەنیا واتای پێویستی بەرگریکردن لە ئازادیە دیموکراسیەکان و ڕیفۆرمەکان و بەرگریکردن لە ئابوری نیشتمانی و زیادکردنی بەرهەم هێنان و ..... هتد نیە ، بەڵکو لەهەمان کاتدا بڵاوکردنەوەی خەیاڵی پێویس نەبونی کارگەرانە بە یەکییەتیە نێونەتەوەییەکەی و چەقکردنی خواستی " شۆڕشی بەردەوام " ، ئەو شۆڕشە خەیاڵییەی کەهچی تیا ناربێتەوە غەیری ئەوانەی بەرژەوەندیان لە ژیانی دیموکراسیدایە ، واتا تۆکمەکردنی زیا تری کۆت وبەندی دەستی کۆیلەکانی ئیمڕۆ .

ماهیەتی میژووی کارگەران خۆی لەخۆیدا رەتکردنەوەی مانە و گونجاوبونی ڕێکخراوی کارگەریە لەگەڵ کۆمەڵگای نوێ دا لەهەموو زەمەنیکدا ، بەڵام بۆچی؟ چونکە کارگەران هیچ بەرژەوەندیەکیان لە پێشخستنی ئەم کۆمەڵگایەدانیە مادەم پێشکەوتن هیچی لە بارگرانی و بەدبەختی و نەخۆشی و کەنەفت بون زیاتر بوناهێنێ و ، هێنانی شتی شۆخوشەنگ بۆ دەوڵەمەندەکان و بێبەشیش بۆکرێکاران هەروەک ، مارکس دەیڵێت . بۆیە سەرهەڵدانی ڕێکخراوی شۆڕشگێڕانەی کارگەران ، هەمیشە سوتفەی کاتی هەستانەوی کارگەران دەکات ، بەو وەسفەنا کە ڕێکخراوێکی بەرگریکەرە لەوەی ناودەبرێت بەدەستکەوتە دیموکراسیەکان و پێشخستنی دیموکراسیەتی کۆمەڵگا ، بەڵکو بەو وەسفەی هەڕشەکەرە لەو کۆمەڵگایەی مرۆڤەکانی کردۆتە کرێ گرتە ،نەک بەو وەسفەی کە ڕێکخراویکی نەقابی موتەمەدینە بەڵکو بەو وەسفەی ڕێکخراوێکی ڕوخێنەرە .

گەر بەوردیش وەسفی ڕۆڵی نەقابە بکەین ، هیچ نیە هەوڵدانی داماڵنی کارگەران نەبێت لە ڕێکخراوە شۆڕگێرییەکەی و زیاترکدنی نەقابی بونی نەبێت ، واتا ڕەتکردنەوەی پێویستی ئەو ڕێکخراوە نەبێت ، کە سورە لەسەر ئەوی نا بۆ پێشکەوتنی کۆمەڵگای سەرمایەداری ، بەڵێ بۆ لەناوبردنی ، کردۆتە دروشمی خۆی .

مانەوەو پێرەکردنی یاساو رێساکانی سەرمایەداریش لەلایەن نەقابەوە ، بەسە بۆئاشکرابون و ناسینی ئەوشوناسنامە چینایەتیەی نەقابە کەهەر لەسەرەتای دروست بونیەوە هەڵیگرتووە ، چونکە خۆگونجاندنی لەگەڵ ئەو هێڵە مێژوویەی سەرمایەداری نوێنەرایەتی دەکات و هەروەها چڕبونەوی رۆڵی لە ڕێکخستنی بازاڕی کار و ، بەراوردکردنی هێزی کاری ئامادە لە بازاڕدا بە پێویستی سەرمایەداران بە کارگەر ، و کەمکردنەوی ئەو مەترسیانەی کە هەڕەشە لەسەرمایەداران دەکات لە ئەنجامی زیادبونی بێ کاری لەڕێگەی ئەو ئیمتیازاتانەوەی کە کارگەری نەقابی پێی دراوە ، هەرلەوکاتەوەی بێ کاردەبێت ، .. واتای هیچ ناگەیەنێ دژایەتی نەبێت لەگەڵ ئەو ئەرکە مێژوویەی کەلە ،لەناوبردنی پێوەندی کۆیلەی کرێ گرتەدا کورت دەبێتەوە .

گەر بشمانەوێت تەعریفی رۆڵی نەقابە بکەین لەباری ئێستادا ، ئەوا هیچ نیە موڕاقب کارنەبێ ، مەرامی دەوڵە تیش لە بەکارهێنانیدا وەک (( ڕێکخراوێکی کارگەری )) هیچ نیە ، ڕەقابەی ڕاستەوخۆی دەوڵەت نەبێت بەسەر بزووتنەوەی کارگەرانەوەو گۆڕینی ئاڕاستەی لە بزووتنەوەیەکی شۆڕشگێڕیەوە دژی ئەم سیستەمە ، بە بزووتنەوەیەکی ڕیفۆرمی گونجاو لەگەڵ سیستەمی ئێستادا .

بۆیە وائەبینین پێوەندی نەقابە و بزووتنەوی کارگەران هیچ نیە ، پێوەندی ناکۆکی نێوان دوو چینە ناکۆکەکەی کۆمەڵگای سەرمایەداری نەبێ .گەر نەقابەش دامەزاروەیەکی ئیداری ڕێکخەری کاربێ ئەوا هیچ نایبەستێتەوە بە کارگەرانەوە ، ئەوە نەبێت کە کار ئە بەستێتەوە بە سەرمایەوە ، گەر بزووتنەوەی کارگەران بزووتنەویەکی ناکۆک بێت بە هەموو ئەوانەی پێوەندی سییستەمی ئێستا تەمسیل دەکات ، ئەوا لە هەمان کاتدا بزووتنەوەیکە بۆ ڕەتکردنەوی هەموو ئەو ڕێکخراوانەی کە پاسەوانی لە پێوەندی چەوسێنەرانەدەکات ، لە سەرویانەوە نـــــەقـــــابـــــە .