٢٤\١١\٢٠١٠

پەرلەمانی کوردستان و کەڵکەڵەی رامکردنی مرۆڤی کورد!

ئەرسەلان مەحمود

پەرلەمانی کوردستان لەم دو دەیەی تەمەنی رابردوی خۆیدا، تەنێ‌ بووەتە خانەی داتاشینی یاساو، دەرکردنی یاسا، یانی بەبەراورد لەگەڵ دامەزراوە هاوشێوەکانی لەسەر ئاستی دنیا، ڕەنگە تۆماری پێوانەیی تێپەڕاندبێ‌!، بۆیە ئەگەر تا ئێرە ئەم دامەزراوە گەلییەی کورد نەخرابێتە کتێبی ( گینس )ەوە، وەک سەدانجاری تر، بەدڵنیاییەوە کوردو پەرلەمانەکەیشی غەدری لێکراوە!..

بەهەمە حاڵ، ئاشکرایە، بەبێ‌ بوونی دەستور، بون و نەبوونی یاسا، شتێکی بەمانا لەخۆشبەختی و بەدبەختی هیچ کۆمەڵگەیەک نەگۆرێ‌، بگرە دەسەڵاتە جیانەکراوەکانی دەسەڵاتی جێبەجێکاریش ( حکومەت ) لەکۆنترۆڵکردنی زیاتری کۆمەڵگەدا، لەسنوردارکردنی بێپەروای رەهەندە جیاکانی ئازادی و ژیانکردندا، رەهاتر دەکات، بەمەیش مەعلومە کێشەو ئاریشەکانی وڵات و هاوڵاتی، زیاد دەکەن و، خودی دامەزراوە دادوەریەکانیش لەجێی بەجێگەیاندنی ئەرکی رۆژانە، بەراڤەکاری یاساییەوە سەرقاڵ دەکات، لێرەیشەوە ڕۆتین وەک دەردێکی کوشندە، سات لەدوای سات بەربینیی خەڵک دەگرێ‌.

دیارە لەباری بابەتییەوە، ئیشی پەرلەمان، تەنێ‌ هەر دەرکردنی یاسا نییە، بەقەد ئەوەی دەبێ‌ ئەو دامەزراوەیەکی چاودێر بێ‌ و، بەدواداچوون بکات، لێ‌ ڕەنگە لەئێستادا لەهەر ئەندامێکی پەرلەمانی کوردستان بپرسی دەرکردنی یاسا یان چاودێری و، بەدواداچوونی دامەزراوەیەکی کارگێری وڵاتەکەت بەلاوە ئاسایی ترە، وڵامێکی بەجێت دەست نەکەوێ‌، ئاخر خۆ بارکردنی حکومەتێکی خاوەن بانێک و دو هەوا، یان هەر حکومەتێکی تر بەهەموو شتێ‌، هەروا سادە نییە، ئایا تۆ هیچ حکومەتێکی لەهەناودا دو لەت و، لەئەدای کارکردنا فرە میزاج شک ئەبەی هەموو شتێکی پێبکری، تا لەهەموو شتێک بەرپرس و بار بکرێ‌؟ ئایا حکومەتێکی وەها هێشتا خۆیپێ‌ بەیاسا یەکنەخرابێ‌ و، ڕێکنەخرابی، ڕەواو شیاوە لەهەموو دانیشتنێکی نوێیدا، پەرلەمانەکەی یاسا گەلێکی نوێی بەملدا بدات؟!.. ئاخر پەرلەمانی کوردستان هیچ دانیشتنێک نییە حکومەتەکەی یاسا رێژ نەکات، باشە تۆ بڵێی ئەم پەرلەمانە دواجار بیەوێ‌ ملی حکومەتەکەی لەژێر باری ئەم هەموو کێشەو بێشە بێشومارەوە دەرکێشێ‌، یان ملشکاوی بکات؟!..ئایا کۆنکرێتکردنی کێڵگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی بەیاسا رێژکردنێکی وەها بێباکانەو، دور لەلۆژیکێک، کۆمەڵگە بەرەو کرانەوەو، گەشە یا بەرەو داخران و، پاشەکشێ‌ دەبات؟!..

بێگومان وڵامەکان هەرچییەک بن، یاسا لەوەها دۆخێکی بێزەماندا، یەکسانە بەئەوپەڕی دەسەڵات، وەها فەزڵێکیش لەغیابی دەستوردا، ئەوەندەی هێمایە بەرەو سەرکوتکاری، هەڵەیە چاوەڕوانی کرانەوەو، گەشەی کۆمەڵایەتی و سیاسی لێبکەی و، تەمای بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی ئارام و ژیانکردنێکی مەدەنیانەی لەسەر هەڵبچنی، ئاخر حکومەتێک هەموو رۆژی لەیاسا کەڵبدرێ‌ و، بەیاسا ئاوسبکرێ‌، حەتمەن وەچەیەکی ناجێگرو نائاسایی دەخاتەوە، یانی ئەمانی سیاسی و کۆمەڵایەتی، ژیانکردنێکی تەژی لەژیانی لێناکەوێتەوە، بۆیە هاوڵاتی مافی خۆیەتی لەوەها دۆخێکدا هەموو شتەکان بخاتە ژێر پرسیارەوەو، هەموو شتێکیش وەخەتای حکومەت ببینێ‌، ئەی ئەوە نییە خودی پەڕلەمان حکومەتی لەوەها دنیابینییەک لێورێژ کردووە!، لەوەیش بەو لاوە، دەمەوێ‌ بڵێم، ئەم تێکەڵکارییە لەیاسارێژکردنی حکومەت، مەبەست و بێمەبەست، دواجار بەتێکشکاندنی ئەم حکومەتە تەواو دەبێ‌ و، ئەمەیش پەیامێکی ترسناک و ئاڵۆز دەرئەخات و، بۆ ئەوەیە زەمینە بۆ گێرانەوەی ئیمپراتۆرو، سەڵتەنەتی تاک رەهەند خۆشبکرێ‌، بەپێچەوانەوە هیچ مانایەکی تری نییە، ئەگینا لەجێی ئەم بەندو باوکارییەی حکومەت و کۆمەڵگە، دەبوایە پەرلەمان ئیش بۆ هەیمەنپێکردنەوەی ئیرادەی خۆی لەچاودێریکردن بۆ جێبەجیکردنی یاساکان بکات، نەک کەڵەکەکردنی یاساگەلێکی چاودێر یپێنەکراو بەسەر دامەزراوەی جێبەجێکاردا، هەموومان دەزانین پەرلەمانی ئاکتیڤ ئەوەیە زۆر ترین چاودێریبکات، ئەوەیە چاودێری حکومەت بکات و، لەنزیکیشەوە لەخواست و چاوەڕوانییەکانی خەڵکی بکۆڵێتەوەو، بەدواداچوونیان بۆ بکات، ئەوەیە بەجورئەتەوە لەسەر ژێرخان و سەرخانی وڵات، لەسەر ماف و ئازادییە جیاکان، بۆ پێشێلکاری و، نا بەرابەرییەکان، بەدواداچوون بکات و لێیانبکۆڵێتەوە، پێویستە وەک مافی تاک تاکەی ئەندامەکانی خۆی لەدابینکردنی ئۆتۆمبێلی شاهانەو، بەرزکردنەوەی موچەو، بەئاسمانا بردنی باڵەخانەو، رازاندنەوەی ڤیللاکانیان، ئاوایش بەشوێن گێرانەوەی مافی تاک تاکەی هاوڵاتیانەوە بێ‌، پێویستە لەوە زیاتر لەخوێنی بەناهەق ڕژاوی ئەم هەموو کوڕِو کچە دلێرانەی دوێنی بەناهەق شەهیدکران و ئەتکیان پێکرا، خەمساردو بێدەنگ نەبێ‌، پێویستە لەوە زیاتر لەئاستی تاوانبارانی جەنگ و، گەندەکاران خۆپارێزو شەرمنانە دەرنەکەوێ‌، شەرمە پەرلەمانت هەبێ‌ و ئەنفالچییەکانیش تەراتێن لەوڵاتەتدا بکەن، شەرمە پەرلەمانت هەبێ‌ و بەبەرچاوی هەموو دنیاو کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیشەوە خەڵک لەسەر ئازادی بیرو ڕا، بکوژری و بڕفێنرێ‌، داری برایەتی بەزۆر سەپێنراو هیچی بۆ کورد لێ‌ سەوز نەبوو، شەرمە پەرلەمان درێژکراوەی هەمان ئەو سیاسەتە بێت، 18 ساڵە خاوەنی پەرلەمانین، لەو ماوەیەدا سێجار هەلی زێرین بووە بەپێشهات، کەچی ئەم دامەزراوەیە یەک جاریش نەیوێرا باسی سەربەخۆیی بکات، تا ئاوایش خەمساردو شەرمنبن، دوبارە بوونەوەی ئەزموونی شێخ سەعیدی پیران لەپێشە، ئەمانیش کاتێ‌ داوای مافی کوردیان کرد، هاوپەیمانەکانی دوێنێیان لەروخاندنی دەوڵەتی عوسمانی، وەک برا عەرەبە بەزۆر سەپێنراوەکانی دوێنی هاوخەبات و ئەمڕۆی ئێمە، خۆیان ببونەوە ئیمپراتۆر.

لێ‌، لەجێی هەموو ئەمانە فراکسیۆنبازی، بینایی لیڵکردون، کاریگەری ئەم هەژموونە روتە، بۆ دەمکوتکردنی یەکتری و، گەرمکردن و بەڕمێنکردنەوەی بازاڕی سیاسی و حزبی، وایلێکردون بۆ بنێشتجوینیش یاسا دەربکەن!..تۆ ببینە چ گەمەیەکی سەیر دەگوزەرێ‌، پەرلەمانێک خۆی هەڵبژێردراوی گەل و خەڵکی سەر شەقامە، کەچی بەیاسا رێی هاتنە سەر شەقام لەوان دەگرێ‌!، پەرلەمانێک ئەو یاسایەی پێجێبەجێناکرێ‌ کە تایبەت بەپاسەوانیکردنی خۆی، یاساش بۆ پارێزگاریکردن لەخەڵک و حکومەت دەرئەکات!، پەرلەمانی هەموو دنیا چاودێرە بەسەر حکومەتەکەیەوە، ئەوەی ئێمە هەموو رۆژێ‌ یاسایەکی نوێی بۆ جێبەجێکردن بۆ دەردەکاو بۆیشی دەپۆشی!، تا دوێنێ‌ دانیشتنەکانی پەرلەمان وەک باقی دامەزراوە هاوشێوەکانیان لەدنیادا، کراوە بوون، ئەمرۆ ئەمەیشیان لەبینایی خەڵکی ستاندەوە، پەرلەمانی ئێمە هێشتا مەیلی بەکۆیلەکردنی ڕەگەزی بەرینەداوەو، ژنیش تیایدا ئەندامن!..

بەدەرکردنی ئەم هەموو یاسایە رەنگە پێمان بڵێن ئێمە لەگەڵ ئەوەداین هەموو شتێ‌ بەیاسا ریکبخرێ‌، ئەمە وەک مەیل شتێکی جوانە، بەڵام ئەوەتا بەژێر ئەو یاسایانەوە ژن نییە لەم وڵاتەدا بێ‌ واژوی بەخێوکار! بتوانێ‌ سەفەرێکی دەروەی ولات بکات، یان دەڵێن ئەم هەموو یاسا دەرکردنە هۆکارەکەی ئەوەیە ئێمە لەسفرەوە دەبێ‌ دەستپێبکەین، لەسفریشەوە یانی ئێمە هێشتا خاوەنی هیچ نین، من پێم وایە هەنێ‌ داخ لەدڵ نەبێ‌ کەس باوەڕ بەوە ناکات کوردستان جەنگڵستانەو، پێویستی بەوەها یاسا رێژ کردنێک هەیە!..

پوختەی باس، دەمانگەیەنێتە ئەو باوەڕەی، پەرلەمانی کوردستان لەجەوهەردا کەڵکەڵەی ڕامکردنی مرۆڤی کورد لەسەریایەتی و، دەیەوێ‌ دواجار هەر تاکێکی کورد، لەناو چەقێک بۆ راپەراندنی کاروباری دەستە جەمعی کۆ بکاتەوە، بەو مانایەی بیرکردنەوەو، ڕوانگەی کەمینەی دەسەڵاتدار، بسەپێنێتە سەر بیرکردنەوەو، روانگەبینی زۆرینەی خەڵک و، بازاڕ، ئەمەیش دروست ئەو دەرئەنجامەیە 19 ساڵە بەشێک لەسیاسیەکانی وڵاتی ئێمە خەونی پێوە دەبینن.
 

ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود