٢٥\١٠\٢٠١١

راگه‌یاندنی دامەزراندنی

فدراسیۆنی رێکخراوەکانی دژە جینۆساید لە کوردستان.

رزگارنەبوونی تاوانباران لە سزا و زامنکردنی دووبارەنەبوونەوەی تاوانی جینۆساید لە کوردستان.

بە ئامانجی کۆکردنەوەی تواناکان لە پێناو سزادانی تاوانکاران و بە دادگایی گەیاندنی تۆمەتباران و قەرەبووی مادی و مەعنەوی قوربانیان و کەسواریان و بە جیھان ناساندنی تاوانەکانی جینۆسایدو کۆمەڵ کوژی گەلەکەمان و لە ژێر رۆشنایی ھەرسێ کۆبونەوەی شاری ئامەد لە بەرواری ٢٣/٩/٢٠١١ لە نێوان ھەرسێ رێکخراوی (چاودێری کوردۆ ساید -چاک- ، رێکخراوی ڤەژین ورێکخراوی داکۆکی لە کەس وکاری قوربانیانی کیمیابارانی ھەڵەبجە) بەسترا ، وە کۆبونەوەی شاری ھەولێر لە بەرواری ٩/١٠/٢٠١١ ئەنجامدرا ، لە سەر پێشنیاری ئەوان دەستەیەکی ئامادەکار دیاری کرا بۆ پێک ھێنانی فیدراسیۆن لە بەشێک لە رێکخراوەکانی ئامادەبووی کۆبوونەوەکە بریتی بوون لە رێکخراوەکانی ( چاودێری کوردۆساید-چاک،رێکخراوی ئەنفالەکانی کوردستان،رێکخراوی فەژین بۆ قوربانیانی جینۆسایدی بارزانیان،سەنتەری ئەنفال-دھۆک،کۆمەڵەی قوربانیانی کیمیابارانی ھەڵەبجە،کۆمەڵەی داکۆکی لە قوربانیان و کەسوکاری ئەنفاالکراوانی گەرمیان،ناوەندی رێگا بۆ پرسی ئەنفال- دوکان،کۆمەڵەی زیندانیانی سیاسی ئەنفال،رێکخراوی ھەڵوێست بۆ داکۆکی لە قوربانیانی ئەنفال،رێکخراوی شەھید ئارام،رێکخراوی ژیانی نوێ بۆ ژنانی ئەنفال،کەمپینی رادەستکردنی تاوانبارانی ئەنفال بۆ بەردەم یاسا،دەستەی داکۆکی لە مافی زیندانیانی سیاسی کوردستان) ، ئەم رێکخراوانە پێشنیاری ئامادەکاری کۆنفرانسی دامەزراندنی (فدراسیۆنی رێکخراوەکانی دژە جینوساید لە کوردستان) یان کرد ، کۆبونەوەی دەستەی دامەزرێنەری فیدراسیۆن کە لە شاری کەرکووک لە بەرواری ٢١-١٠-٢٠٠١ ئەنجامدرا ، لە کۆبوونەوەکە نوێنەری ئەم رێکخراوانە بەشدارییان کرد (چاودێری کوردۆساید-چاک،رێکخراوی ئەنفالەکانی کوردستان،رێکخراوی فەژین بۆ قوربانیانی جینۆسایدی بارزانیان،سەنتەری ئەنفال-دھۆک،کۆمەڵەی قوربانیانی کیمیابارانی ھەڵەبجە،کۆمەڵەی داکۆکی لە قوربانیان و کەسوکاری ئەنفالکراوانی گەرمیان،ناوەندی رێگا بۆ پرسی ئەنفال و کیمیاباران - دوکان،کۆمەڵەی زیندانیانی ئەنفالکراوانی کوردستان،رێکخراوی ھەڵوێست بۆ داکۆکی لە قوربانیانی ئەنفال،رێکخراوی شەھید ئارام،رێکخراوی ژیانی نوێ بۆ ژنانی ئەنفال،سەنتەری ئەنفال یا بارزانیان، رێکخراوی کیمیاباران و ئەنفالکراوانی بالیسان و دەوروبەری ،رێکخراوی کار بۆ ئەنفال ، سەنتەری ئەنفال، ناوەندی داکۆکیکردن لە زیان لێکەوتوان و ئاوەدانی پشدەر ، مۆنمێنتی ھەڵەبجە لە ھۆڵەندە، رێکخراوی کارا بۆ داکۆکیکردن لە کەس و کاری قوربانیانی ئەنفال ) ، پاش گفتوگۆ کردنی چڕ فدراسیۆن دامەزراو بەرنامەو پەیڕەوی ناوخۆی پەسەند کراو دەستەیەکی ٩ کەسی بۆ سەرکردایەتیکردنی تا ٦ مانگی داھاتوو بە ناوی دەستەی کاڕگێڕ دیاریکرا کە لە رێکخەر و سکرتێر و بەرپرسی بەشەکان پێک دێن ، ئەو دەستەیە لە نێوان خۆیان کارەکانیان بەم شێوەیە دابەش کرد :

نەجمەدین حەمە سەعید رێکخەر ، ھوشیار عوسمان سکرتێر ، لوقمان عەبدالقادر راگەیاندن و وتەبێژ ، ھاوری پێشڕەو بەرپرسی بەشی رێکخستن ، حازم بلەیی بەرپرسی بەشی دارایی ،شێخ سدیق بەرپرسی بەشی پەیوەندییەکان ، ھاوکار عەلی نادر بەرپرسی بەشی بەدواداچوون ، محەمەد زرنگ بەرپرسی بەشی چالاکییەکان ، حوسێن گەرمیانی بەرپرسی بەشی ئەرشیف .

فیدراسیۆن پێکھاتەی سەربەخۆ و یەکێتیەکی ئارەزوومەندانەی ئەو رێکخراوو چالاکڤانانەیە دژ بە تاوانی جینۆساید و کۆمەڵکوژی لە کوردستان کار دەکەن، تێدەکۆشێت لە پێناو دەستە بەرکردنی مافە یاسایی و مەدەنیەکانی قوربانیانی ئەو تاوانانە لە چوارچێوەی یاسادا ، لە ئێستادا لە ١٨ رێکخراو پێک دێت ، لە داھاتووشدا دەرگای بۆ سەرجەم رێکخراوەکانی ئەم بوارەو چالاکڤانانی پرسی دژ بە جینۆساید ئاواڵایە .

ئەو ئامانجانەی فیدراسیۆن لە پێناویدا کار دەکات بریتین لە :

١- دەستەبەرکردنی گوتاری ھاوبەش بۆ رێکخراوەکانی دژە جینۆساید لە کوردستان .
٢- گەڵاڵەکردنی پەیامی قوربانیان وکەس وکارەکانیان بە لایەنەکان وداکۆکی کردنی بەردەوام و بە بێ جیاوازی لە بەرژەوەندییە ھەمەلایەنەکانیان.
٣- ھەڵوێست وەرگرتن وسازش نەکردن لەسەر پرسە نیشتیمانی و نەتەوەییەکان لە کوردستان.
٤- دروست کردنی پەیوەندی لەگەڵ رێکخراو ودەزگا پەیوەندیدارەکان بە جینۆساید لە ئاستی کوردستان و عێراق و جیھان.
٥- رێکخستن وھاوکاری وبەشداری کردنی کۆنفرانس وکۆنگرە تایبەت و پەیوەندیدارەکانی بواری جینۆساید لە ناوەوە و دەرەوەی وڵات. گرنگیدان بە تەواوی یاداوەرییەکانی پرسی جینۆساید لە سەر ئاستی ھەموو پارچەکانی کوردستان .
٦- بەدواداچوون بۆ بڕیارەکانی دادگای باڵای تاوانەکان و پشتیوانی کردن لە بەردەوام بوونی دادگا و کارکردنی بەردەوام بۆ رادەست کردنی گشت تۆمەتبار کراوانی جینۆساید بەدادگای ناوبراو بێ رەچاوکردنی جیاوازی رەگەزو ئاین.
٧- کارکردن بۆ بنەبڕکردن وڕاگرتنی ھەر دیاردە و بڕیارێک کە ھۆکار یان ئاماژە دەبێت بۆ دووبارە بونەوەی تاوانی جینۆساید بەرامبەر بە گەلەکەمان .
٨- ئامادە کردن و پێشکەش کردنی پرۆژە یاسا.
٩- ھاوکاری کردنی دەزگاکانی تایبەتمەندی سەر بە حکومەتی ھەرێم بۆ بە ئەرشیف کردنی لایەنەکانی یاسایی و ھونەری و مێژوویی وکۆمەڵایەتی و ئابووری تاوانەکانی جینۆساید و شوێنەوارە ھەمە لایەنەکانی ، بەمەبەستی بەزیندویی ھێشتنەوەیان و بەسەرچاوە کردنیان بۆ ھەمووان لە ناوەوە و دەرەوەی وڵات.
١٠- جەخت کردنەوەی بەردەوام بۆ دیاری کردن و ھەڵگرتنەوەی یاساییانەی گۆڕە بەکۆمەڵەکان و دروست کردنی مۆنۆمێنتی شیاو بۆیان لە سنوری جوگرافی تاوانەکانی جینۆساید.
١١- کارکردن لە پێناو زامنکردنی قەرەبوی شیاو و ھەرچی زووتر بۆ زیانلێکەوتوانی زنجیرە تاوانەکانی جینۆساید لە کوردستان.
١٢- کارکردن لەرێی کۆڕ وکۆبوونەوە وکەناڵەکانی راگەیاندن و رۆژنامەگەرییەوە بۆ گەیاندن و بڵاوکردنەوەی ناوەرۆکی ئامانجەکانی فیدراسیۆن بە ڕای گشتی لە کوردستان وعێراق و جیھان.
١٣- دیاریکردنی رۆژی ٢١-٨ کە رۆژی دەستپێکی دادگایی ئەنفالە بە رۆژی دادپەروەری لە کوردستان.
١٤- فیدراسۆن ھەوڵەکانی چڕدەکاتە بۆ فشار خستنە سەر حکومەتی عێراقی فیدراڵ و حکوومەتی ھەرێمی کوردستان و لایەنە داڵدەدەرەکانی تاوانباران و تۆمەتباران بۆجێبەجێ کردنی بڕیارەکانی دادگای باڵای تاوانەکان .
١٥- پێویستە عێراق لە بەرامبەر ئەو تاوانانەی بەرامبەر بە گەلی کورد ئەنجامی دراوە داوای ێبوردن لە گەلی کورد بکات.
١٦- چاودێری کردنی کاروباری حکومەتی ھەرێم و وەزارەتی کاروباری شەھیدان وئەنفالکراوەکان لەو کار و خزمە تانەی پێشکەش بەخاوەند قوربانیەکانی دەکات.
١٧- فیدراسۆن خاوەنداریەتی ھەر کێشەیەک دەکات کە روبەڕووی خاوەند قوربانیەکان دەبێتەوە لە ھەرشوێنێک.
١٨- کارکردن بۆ ئاشکراکردنی چارەنووسی ونبوان و بێسەروشوێنکراوانی تاوانی جینۆساید لە کوردستان.
١٩- ھەوڵدان بۆ چارەسەرکردنی بریندارانی چەکی کیمیاوی و ئەشکەنجە دراوان و ھەموو ئەو نەخۆشیانەی شوێنەواری تاوانی جینۆساید و کۆمەڵکوژین لە کوردستان .
٢٠- یەکخستنی موچەی شەھیدان و قوربانیانی جینۆسایدو بریندارانی تاوانەکانی جینۆساید، لە ئاست موچە باڵاکان دادپەروەرانە بێت و بتوانێت ژیانێکی شەرافەتمەندانە بۆ کەسوکاریان دابین بکات .
٢١- پشتیوانی لە داخواز و داواکاری گەلە جینۆسایدکراوەکان دەکات لە ئاستی ھەرێمی و جیھانی .
٢٢- فیدراسیۆن پشتیوانی لە ھەموو ئەو پەیمانامە جیھانیانە دەکات لە خزمەت بنەبڕکردنی جینۆسایدو کۆمەڵکوژین و لەم پێناوەدا فیدراسیۆن داوا و پشتیوانی دەکات لە:
- دادگای تاوانی نێونەتەوەیی ناسراو بە ICC.
- پشتیوانیکردن لە رێکخراوی قەدەغەکردنی چەکی کیمیاوی ناسراو بە OPCW.
- پشتیوانیکردن لە کار و ھەوڵ و کۆششی رێکخراوە جیھانیەکانی مافی مرۆڤ.
- پشتیوانیکردن لە ھەموو ھەوڵێک بۆ سەپاندنی ئاشتی و بنەبڕکردنی جەنگ و قەدەغەکردنی چەکی ئەتۆمی و ھێشویی و قەدەغەکردنی مین لە ئاستی جیھانی... ھتد.
- پشتیوانیکردن لە کارو خەباتی رێکخراوەکانی ژینگە پارێزی.
 

فیدراسیۆنی رێکخراوەکانی دژە جینۆساید لە کوردستان
٢٣\١٠\٢٠١١
ھەولێر - کوردستان