|
|
|
٦\٨\٢٠٢٤ رەخشانی ڤین.
دارا خونچە کاتەک دڵەک ١ رێک ئارمانجی خۆی دەپێکی هەر خۆوەخۆ بێ سێ و دوو ٢ دەبتە خزمی فرە نێزیک و دەلالی ٣ گوڵ و پەپوولە و ئازادیی. ئەو دڵەی وا زیندیی و گەش و راست و رەوان و راشکاوە خونچەوانیی لێدەربچی و لە گوڵپەروەریی بترازێ ٤ سەر لە ئەشتەبای دەرناکا! ٥ دڵی ئەوها بەفر و زریان و لافاو و باوبۆران گەردەلوول و گوڕی هوڕە و گڕکانەکان ٦ گەمارۆی دەن یارییش وە گوڕاحی بکەن ٧ داناچڵەکێ.. داناچەمێ! دڵی ئەوها - ماڵی ئاوا و ئاوەدانبی - خودایەکان یەک یەک خڕیان وەبەرچاوانی هەڵدێرن گیانیان دەربێ داناخوڕپێ.. راناچڵەکێ! ئەو جۆرە دڵە وەتۆیە خودی خۆی خودای خۆیەتی هەر تەنێ خۆی هاوەڵدووانە و هاوتا و هەڵوەدای جوانییە ٨ چون هەر خۆشی لە رەگەزی رەگ و ریشاڵان رسکایە ئاوێزانی بەژنوباڵای شینکاتییە. ٩ خۆ ئازادییش لە کێندەرێ بارگە و بارخانەی دابنێ ١٠ دوا چڵوچێوی مەترسیی دەربڕین و ١١ تەپەسەریی ١٢ هەر لە جێی خۆی سیس و پووت و هیشک دەبی.. ئیدی سۆز و رازی پەنهان پەیڤی ناسک گوزارشتی تەڕ و تازە تاڤگەی رەخشانی ئەڤین و ئەڤینداریی ١٣ خڕیان خۆبەخش و خۆوەخۆ ١٤ دادەڕژێن و دەکەونەخۆ پەپوولانیش ئارام ئارام باڵدەکوتن و رۆشناییەکان دەگرنەخۆ. جا ئەو ناخ و دڵ و دەروونەی کە ئەوها وە تەوژم و شەپۆلی ڤینەک پێکرابی ١٥ وە تیر و رمی نیگایەک بریندرابی تک تک سۆزی لێبتکێ و وە چۆڕاوگان جیلوەی جوانیی لەبەربڕوا؛ ١٦ کەنگێ لەبەر ئێش و ئازار و سفتوسۆ ژان و حەسرەت.. ناڵە و رۆڕۆ بەری وە گەوهەری پەیڤ و ورشە و گورشە و گوڕی گوزارشتان وەیە تا خەریکی هۆنینەوە و ئەفراندن بی! گوزارشتی 'خۆشمدەوێی' ئەگەر بوێری گۆی بکەی رێک ئەوپەڕی بوێرییە ئاخر گەلەک چڕوپڕ و تێکچڕژایە لە جیهان زۆر مەزنتر و فرەترە؛ جیهان تەنێ هەر ئەوەیە یان لێیدەخوڕی یان لێتدەخوڕی لێ ئەو وەنییە؛ لە یەک دەمدا هەم لە شیلەی حەز و ئۆخە و ئاسوودەییت هەڵدەکێشی هەم لە زۆنگ و زنە و زەلکاوی ئاریشان ١٧ ختمتدەکا! ١٨ 'خۆشمدەوێی' هەزار و یەك جۆر و شێوە و شێوازی هەس لێ هەر تەنێ یەكیان رەسەن و راشکاوە راست و رەوان و راساوە ئەویش كاتەک لە نێوانی دوو لێوی مەست خونچان دەکا! _____________________________________________________ ١- دڵەک: بەکاربردنی ''ەک'' وەک کورتکراوەی ''یەک'' و نووساندنی وە وشەی پێشەخۆی لەجیاتی ''ێک'' وە دروستتر دەزانم.. چون هەم لە رووی وشەسازییەوە ''ەک'' لە ''ێک'' نێزیکترە لە ''یەک''.. هەم زۆربەی کوردان (گشت کرمانجی سەرێ و هێڵی هەولێر - مەهاباد لە کرمانجی نێوەڕاست) هەموویان ''ەک'' وەکاردەبەن.. بێجگە لەوە لەسەر زمانیش سووکتر و شیرینترە. لێ سەرەنجام ئەوە بڕیاری بە کۆمەڵی لێژنەیەکی زانستیی زمانە - لێژنەیەکی راستەقینە! - لە کاتی دروستکردنی یەکێتیی زمان ''ەک'' یان ''ێک'' پەسنددەکەن کە ئەو کات دەبی هەموو نووسەران و رۆژنامەنووسان پێیەوە پابەندبن. ٢- خۆوەخۆ: خۆبەخۆ. (ئۆتۆماتیکیی). ٣- دەبتە: دەبێتە، دەبێت بە، دبە، دێ دبە. ٤- بترازێ: جواداکردنەوە یان تایبەتمەندیی دان وە تشتەک، (لەوە بترازێ): بێجگە لەوە، ئەوەی لێدەربچی. ٥- ئەشتەبا: هیچ تشتەک. ٦- هوڕە: بایەکی گەرم و توندی هاوینە، هوڕەبا، گڕەبا. ٧- گوڕاح: باری دەروونیی، حەوسەڵە، مگێز، (میزاج). ٨- هاوەڵدووانە: جمک، دووانە، زگەدووانە. ٩- شینکاتی: سەوزایی، گژوگیا و دارودەوەن کە سەوز دەچتەوە، تەڕە، سەوزە. ١٠- لە کێندەرێ: ل کو دەرێ، لە کوێ. ١١- چڵوچێو: دڕکوداڵ، چیلکە، پووشوپەڵاش. ١٢- تەپەسەریی: سەرکوتیی، چەوساندنەوە. ١٣- رەخشان: درەخشان، درەوشانەوە، بریسکەدانەوە. ١٤- خڕ: هەموو، گشت، تێکڕا، سەرجەم. ١٥- ڤین: ئەوین، ئەڤین، ئەڤینداریی، خۆشەویستی، حەزکردن. ١٦- جیلوە: ورشە، پڕشنگ، رۆشنایی، رۆناکیی. ١٧- زنە: خاکی پڕ ئاو کە بچیە سەری پێیت لێی دەچتە خوارێ و گیردەبی. ١٨- ختم: نوقم، تێڕاکردنی تشتەکی تیژ لە تشتەکی دیکە کە هەمووی تێدا ببەیە خوارێ.
سەرەتای ئابی ٢٠٢٤ - لەندەن
|
|
|
