په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

٦\٣\٢٠١٣

رۆڵى تاک، لە بەرەوپێشخستنى کۆمەڵدا.


سامان عەلا      


جۆن ستوارت میل، یەکیک لە بونیادنەرانى دیموکراتیەتى بەریتانیا، دەلێ: (بۆ بنیادنانى کۆمەڵگەیەکى دیموکراتى، ئێمە پێویستمان بە تاکى رۆشنبیرە) یاخود بە واتایەکى دیکە: بۆ دیموکراتیزەکردنى کۆمەڵگا، ئێمە پێویستمان بە کەسی رۆشنبیرە.


بە بەراورد بە کۆمەڵگا جیاوازەکانى دونیا، دەکرێ بڵێین، ئەوکۆمەڵگایەى کەئاستى هۆشیاریی و رۆشنبیریى تاک تێیدا بەرزە، ئەوا وەک پێوانەیەک ئەو کۆمەڵگایە خاوەن وڵاتێکى پێشکەوتوو و قەوارەیەکی بەهێزى تایبەت بەخۆیەتى.


هەر ئەو پێودانگە دەشێ کورت بکرێتەوە بۆ خێزانێکیش و باوک و دایکێکى رۆشنبیر، دەتوانن خێزانێکى بەختەوەر بنیاد بنێن، کە دواجار رۆڵەکانیشیان لەو هۆشیاریەى خۆیان بەهرەمەندکەن. بە پێچەوانەوە، لە کۆمەڵگا دواکەوتووەکاندا، ئەو کۆمەڵگایانەى کە ئاستى رۆشنبیریی تاک، لەئاستێکى نزمدایە، دەرفەتى گەمەکردنى هەڵپەرستان، تێیدا کراوەترەوهەرئەم گەمەیەش، هەمیشە کۆمەڵگابە کۆمەڵێک شتى لاوەکى دەخڵافێنێ کەسەرئەنجام، ئەندامانى ئەو کۆمەڵگایە سەرگەرمى کۆمەڵێک کاربن کەدەرفەتى راست کردنەوەى بارى ژیانیان قورس و گران بێت، .ئەوکۆمەڵگایەى کەئاستى رۆشنبیرى تاک تێیدا نزمە، هەمیشە گۆڕەپانێکى گونجاو و لەبارە تا سیاسەتمەداران، بازرگانان، کەسانى هەلپەرست، ئەسپى بەرژەوەندییە تایبەتیەکانى خۆیانى تێیدا تاوبدەن، کۆمەڵگاى دواکەوتوو، کە دواجار پڕە لە کەسانى کاڵفام و خۆشباوەر، کۆمەڵگایەکى هەمیشە پڕ لە کێشە و ململانێی ناتەندروستە، ململانێ و کێشەیەک کە بەردەوام دەستەیەکى بچووک براوە و زۆرینەیەکى ڕەهاش دۆڕاو، کۆمەڵگایەکى دواکەوتوو، کە بناغەى سەرەکى دواکەوتوویى خۆى لەسەر ناهۆشیاریی و کاڵفامیی تاکەکانى بنیاد دەنێ، هەمیشە جەستەیەکى نەخۆش و لەبارە تا میکرۆب و ڤایرۆسەکان، تێیداگەشەبکەن، ئەوەى کەلە هەمووى ناخۆشتر و مایەى نێگەرانییە، ئەوەیە کە گەمەکەرە سەرەکیەکانى ئەم مەیدانە، بە شێوازی جۆربەجۆر و تاکتیک، لە هەوڵى مانەوە و درێژەپێدانى ئەم دۆخە و چارەسەرنەکردنى ئەم جەستەنە خۆشەدان و ئەندامانى کۆمەڵگاش، کوێرانە، گوێڕایەڵى فەرمان و دەرئەنجامى هاوکێشە سیاسیی و کۆمەڵایەتى و ئابوورییەکانن، بە بێ ئەوەى رۆژێک ئەوان لە خۆیان بپرسن، کە ئایا هۆکارى سەرەکیی ئەو هەموو نەهامەتى و دەردەداریە چیە؟ یاخود دەبێ تاکەى بە دەست ئەو ناڕەحەتى و نالەبارى ژیانەوە بناڵێنن؟!


قسەیەک هەیە دەڵێ، (دەردى خۆمان لە خۆمانە و دەواى خۆشمان لاى خۆمانە) کەچى ئەوان، بێ ئەوەى ساتێک بیر لە خۆیان بکەنەوە، تەمەنێک بە دیار زۆرێ لە بیانوو و بیروباوەرى سەیروسەمەرەوە دەگوزەرێنن، ئەوان ئامادەن هەموو رۆژێک بەرگەى ناهەمواریی قورسى ژیان بگرن، بێ ئەوەى ساتێک بە دواى چارەسەرى راستەقینەى ئازارەکانیان بگەڕێن!


دەبێ هەر تاکێکى کۆمەڵ ئەوە بزانێ، کە رۆڵ و کاریگەرى ئەو لەو کۆمەلگایەدا کە تێیدا دەژى چەندە؟ دەبێ بزانێ کە ئەویش وەک هەر ئەندامێکى دیکەى کۆمەڵگاکەى، وەک چۆن ئەرکدارە، خاوەنى مافى یاسایى و مرۆیى خۆیەتى، دەبێ بزانێ کە هەرگیز دەرفەتى باشتربوونى ژیان لەخۆڕا نایەتە پێش، هەرگیز دەسەڵاتدار، (جا لە هەر شوێنێکى دونیادا بێ) رێنادەن و پێیان خۆش نییە ئەو دەرفەتە بڕەخسێ، بەڵکو تەنها ئەوە خواست و ئیرادەى ئەندامانى کۆمەڵگایە کە دەبێ رەوڕەوەى ماشێنی پێشکەوتنخوازیی کۆمەڵگا بخاتەگەڕ، هەرگیزاو هەرگیز، هیچ کۆمەڵگایەکى پێشکەوتووى جیهان، لەخۆڕا پێشنەکەوتووە، ئەگەر بە بەردەم سەنگى محەکى هۆشیاریی ئەندامانى کۆمەڵگاکەیدا تێپەڕنەبووبێ.

 

ماڵپه‌ڕی سامان عه‌لا

 

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک