١٢\٨\٢٠٢٢

سێگۆشەی کۆنفیدراڵی.

ئەرسەلان مەحمود    

هەرچەند سەیری ئاپۆرا جڤاگی و سیاسییە عیراقییەکە بکەی ناتوانی بنەما بابەتییەکانی ململانێ و دیموکراسییەت بدۆزیتەوە، دیالۆگ ناکەن، حەشامەت لەیەکتر کۆدەکەنەوە، کەس لەکەس تێنگـات، گـۆڕەپـانەکە بەکوێرە شوێنکەوتە لەیەکتر ڕەش دەکەن، ئەنجامەکانی هەڵبژاردنەکان قبوڵ ناکەن، هەڵبژاردن دوبارە دەکەنەوە، باوڕیان بەدیموکراسییەت نییەو بگۆی بوونیادنانی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی دەکەن!!

پێکهاتەیەکی خێڵەکی و مەزهەبگەرایی پەڕاگەندەن، دەشیانەوێت ئـەم سەردەمە قبوڵیان بکاو لەئێستاشدا بژین، تەنها بـەشونـاس عیراقین و لەگوتاریشدا نیشتمانی و عیراقچین، پێکەڵەیەکە سەیـر بەحکومەتەوە ناپابەندی دەستوری و لۆمەی دەستوریش دەکەن، ئـــەم بێبنەمــایی و ئاژاوە بێمانایەی پەیڕەو دەکرێ سنورەکانی بەزاندووەو سەر بەرەو ژور ملدەنێت!!

تەنها لەم عیراقەدا گوێت لەهەندێ چەمک و تیۆرو ئەو بانگەشەگەلە دەبێ داوای دوبارەکردنەوەی هەڵبژاردنی پاشو پێشوەختەی پێدەکرێ، کەس نازانێ پێوەرو بنەماکانی پێکهاتنی حکومەت دەبێت چـی و چـۆن بێت، هەر لایەک لەئاوازێک دەخوێنێ هەرێمی و دەولی، یەکێک سەنگی سیاسی و یەکێک پێگەی جڤاکی، ئـەم زۆرینەی دەنگ و ئــەو زۆرینـەی دەبەنگ، دیموکراسییەت حەددی چییە یەکلاکەرەوە بێت، هـێز نیـــیە سەرکردەی خراپ و پارت و پێکهاتەی دۆڕاو دور بخاتەوە، سەرکردەکان ئیرادەو هێزییان بەفەزڵی دەرەکی هەر زۆر بەرزتر لەسەروی خەڵکەوە دەبینن!!

هەمووان هێزن لەناو هێزدا، هەمووان حکومەت و دەوڵەتن لەناو حکومەت و دەوڵەتدا، لەسەروی هەموو ئەمانەیشەوە حوکمی عورفی و شتانی تر هەن، سەرکردەکان خۆیان ناچنە نــاو هەڵبژاردنەوە، کەچی بەهێزترین کارەکتەر لەگشتیدا هەر خۆیان، بەچەقەنەیەک پاڕلمان وێڵ و بەفیکەیەک دەیکەنە مۆڵگەی مەڕوماڵات و نێرگەلەخانە، دەی ئەوەی چارەی دۆخی عیراق دەکات، نەهەڵبژاردنەوەیەو نەهەمواری دەستوری، نەگۆڕینی نیزامی حوکمەو نەقۆڵ بەست کردنی دامەزراوەی دادوەری، گۆڕانکاری لەمانەدا بێگومان بەپێوەرەکانی سەدر قەیرانەکە چارە ناکات، هەموو ئەم پێشنیارانە بەرهەمی ئەو عەقڵییەتەن لەڕێگەی هەڵبژاردنی پێشوەختەی ڕابردو عیراقی بەم دۆخەی ئێستاو ئەمڕۆ گەیاند.

بانگەوازە زۆرە سەیرو سەمەرەو جیاکانی سەدرو، ئەمەی دواجاریان بەرەو هەڵبژاردنی پێشوەختە، جگە لەوەی کارتێکن سوتاو، ڕووبەڕووی ئاستەنگی یاسایی دەبنەوە، پێش ئەوەی بەرەو هەڵوەشانەوەی پارلمان بڕوات دەبێ کێشەی حکومەتی کازمی چارە بکرێ و حکومەتێکی نوێ و بەدەسەڵاتی تەواوەوە پێکبهێنرێت بـودجــەی دارایی و خـــەرجییەکانی ئەنجامدانی هەڵبژاردن ئامادەبکا، شینەکەی سەدر بۆ هەریسەکەیەتی، ئەو دەیەوێ ئەو مانۆڕە سیاسییەی ناو پارلمان لەدەستیداوە بەدەست بهێنێتەوە.

هەڵبژاردن لەعیراقی خێڵەکی و مەزهەبگەرادا، لەوڵاتێکی بەفەرهەنگ نادیموکراسیدا، هەرگیز ناتوانێ ببێ بەچارەسەر، چونکە دیموکراسییەت لەوێدا تەنها بەکار براوە، ئەوەی براوەیە خێڵە، مەزهەبە، تەنها چارەیەک ئەگەر هەبێ، دوو شتە، یان حوکمی تەوافوقی، ئەوەش تەنها دەتوانێت دۆخە سیاسیەکە پینەو پەڕۆ بکات نەک ژیان و گوزەرانی خەڵک، باقیتر دیالۆگ و لێکتێگەیشتنە بەئاڕاستەی بونیادنانی سێگۆشەی کۆنفیدڕاڵی. (کوردی، سوننی، شیعی).

ماڵپه‌ڕی ئه‌رسه‌لان مه‌حمود