Text Box:  

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک
 

 

سه‌رۆكى هه‌رێم

ئیمزاى له‌ سێداره‌دانى ئازادى مه‌كه.

 

 

نیا كامیل      

 

پرِۆژه‌ یاساى سه‌ندیكاى رِۆژنامه‌نووسانى كوردستان ، پاش ئه‌وه‌ى له‌ به‌روارى (25-5-2005 ) ئاماده‌كرا ، پاش سێ جار پێیدا چونه‌وه‌ و ته‌عدیلكردن سه‌ره‌نجام پرِۆژه‌یه‌كى دژى ئازادى و ئازادى رِۆژنامه‌نووسى لێدروستكرا . دواى ئه‌وه‌ى بۆ ماوه‌ى ساڵێك له‌به‌رده‌م په‌رِله‌ماندا كه‌وت دواجار له‌ به‌روارى 11-11-2007دا په‌رِله‌مانى كوردستان دانیشتنى خۆى به‌ست به‌مه‌به‌ستى موناقه‌شه‌ كردن و به‌یاسایى كردنه‌وه‌ى . كاتێك ئازادیخوازان و رِۆژنامه‌نووسان ئه‌م جه‌لسه‌یه‌یان بینى به‌رِاستى توشى شۆك و رِاچه‌نین بوون ، كاتێك پێشنیاره‌كانى ئه‌ندامانى په‌رِله‌مانمان بینى وه‌ك شمشێر دلڕ و جه‌سته‌ى برِین ، بۆیه‌ ده‌نگى  نا بۆ ئه‌وپرِۆژه‌ یاسایه‌ به‌رزبوه‌وه‌ و ئیعترازات و نارِه‌زایه‌تى له‌به‌رامبه‌رى به‌رِێكه‌وت . نه‌تیجه‌ په‌رِله‌مان نه‌یتوانى به‌بآ كێشه‌ و هه‌روا به‌ئاسانى بیكات به‌یاسا ئه‌گه‌رچى پێشنیارات و ئیزافه‌ى زۆر ترسناك و خنكێنه‌رى بۆ زیادكرا و قبوڵكرا ، ئێستا ئه‌م یاسایه‌ له‌ دواین ساته‌كانى گیان به‌به‌راكردنیدایه‌ ، ئه‌گه‌ر گیانى پێبه‌خشرا سه‌ره‌نجام درِنده‌یه‌كى لێده‌رده‌چێت  كه‌ به‌مژینى خوێنى جه‌سته‌ى ئازادیخوازان و رِۆژنامه‌نووسان ده‌ژى ، به‌برِینى زمانى قه‌ڵه‌م ئاسوده‌ده‌بێت ، ئه‌گه‌ر ئه‌م دێوه‌زمه‌یه‌ دونیا ببینێت ئه‌وكات ده‌بێت لاپه‌رِه‌كانى رِۆژنامه‌كانمان بگۆرِین بۆ شوێنى كاریكاتێر كردن له‌سه‌ر شێر و رِێوى ، و خوێندنه‌وه‌ى چیرۆك و نوكته‌كردن ، ده‌بێت دابنیشین لیستى دروستكردنى خواردن بڵاوبكه‌ینه‌وه‌ ، سیره‌ى زاتى سه‌حابه‌ و داستانى قاره‌مانێتى مێشوله‌ بنوسینه‌وه‌ ، باسى لافاوه‌كه‌ى ئه‌و ساڵه‌ و رِزگاربوون له‌ به‌فره‌ سوره‌كه‌ى قه‌دیم بكه‌ینه‌ ستونى تایبه‌ت و به‌زنجیره‌ دایبه‌زێنین . ئیتر كه‌س بۆى نیه‌ نه‌زه‌رى خۆى له‌سه‌ر هیچ شتێك جگه‌ له‌وانه‌ى سه‌ره‌وه‌ نیشانبدات . ته‌حلیلى هیچ بابه‌تێك بكات . چونكه‌ په‌یوه‌ندى به‌ ئاسایشى نه‌ته‌وه‌یمانه‌وه‌ هه‌یه‌ . كه‌س بۆى نیه‌ بانگه‌شه‌ بۆ خۆپیشاندان له‌دژى هاتنى سوپاى توركیا و ئێران بلاوبكاته‌وه‌ ، هیچ رِۆژنامه‌یه‌ك نابێت خه‌به‌رى له‌سه‌ر بڵاوبكاته‌وه‌ چونكه‌ په‌یوه‌ندى به‌ئاسایشه‌وه‌ هه‌یه‌ . میدیاكان ناتوانن هه‌واڵى مانگرتنى كرێكارانى به‌رِازیل و فه‌رِه‌نسا بڵاوبكه‌نه‌وه‌ چونكه‌ بانگه‌شه‌یه‌ بۆ پشێوى و كرێكارانى كوردستان هانده‌دات له‌به‌رامبه‌ر كه‌مى كرێ و مه‌حرومیه‌تدا و مانبگرن ، ده‌بێت به‌یاسا تیرۆر دادگایى بكرێت . رِۆژنامه‌نووسان ناتوانن ئامار و هه‌واڵى سجنه‌كانى هه‌رێم بڵاوبكه‌نه‌وه‌ ، كه‌س بۆى نیه‌ بڵێت كۆنه‌په‌رستان ژن ده‌كوژن به‌بیانوى ناموس په‌رستى چونكه‌ دابى گشتی له‌كه‌دار ده‌كات ، ئازادیخوازان ناتوانن بڵێن كردنه‌وه‌ى دیوه‌خان و سه‌رفكردنى بودجه‌ى تایبه‌ت وقه‌به‌ چه‌ند به‌قه‌دى بودجه‌ى رِۆژنامه‌یه‌ك بۆیان ، خزمه‌ته‌ به‌ كۆنه‌په‌رستى و ئیرتیجاعه‌ چونكه‌ رِه‌مزى یه‌كێك له‌ تائیفه‌كانه‌ بڤه‌یه‌ . ناتوانرێت بوترێت فڵانه‌ لێپرسراو خاوه‌نى چه‌ند خانوو چه‌ند سه‌یاره‌ و شه‌ریكى چه‌ند كۆمپانیایه‌كه‌ و پشكى هه‌یه‌ له‌ چه‌ندن كۆنتراكتا چونكه‌ ته‌شهیر و قسه‌ كردنه‌ له‌سه‌ر كه‌سایه‌تى كه‌سێك . بۆیه‌ ئازادخوازان و رِۆژنامه‌نووسان ده‌نگیان هه‌ڵبرِى و ووتیان نا به‌ یاساى كۆنه‌په‌رستانه‌ .

 

به‌مه‌به‌ستى رِاگرتنى ئه‌و نارِه‌زایه‌تیانه‌ى كه‌به‌رامبه‌ر به‌م پرِۆژه‌ یاسایه‌ دروستبوون ، كپكردنه‌وه‌ى ئه‌و فشاره‌ى كه‌له‌سه‌ر حكومه‌ت و په‌رِله‌مان و سه‌ندیكا دروست بوون و نه‌فره‌تیان له‌ كۆنه‌په‌رستى كرد ، سه‌رۆكى حكومه‌ت له‌ په‌راوێزى كۆبونه‌وه‌یه‌كى سیاسیدا چه‌ند ده‌قیقه‌یه‌كى ته‌رخانكرد بۆ گوێگرتن له‌ كۆمه‌ڵێك رِۆژنامه‌نووس و به‌ڵێى رِاگرتنى پرِۆژه‌كه‌ى پێدان ، به‌ڵام وانه‌بوو . پاشان ده‌سته‌ى یاساى و سه‌رۆكى په‌رِله‌مان و ده‌سته‌ى رِۆشنبیرى بانگهێشتى چه‌ند رِۆژنامه‌نووسێكیان كرد بۆ ته‌لارى په‌رِله‌مان رِاو سه‌رنج و پێشنیاره‌كانیان لێوه‌رگرتن و به‌ڵێنى ته‌عدیل كردنى پرِۆژه‌كه‌یان پێدان ، كه‌ ووتبویان پێشنیاره‌كانتان له‌ یاساكه‌دا جێگیر ده‌كرێن ،  له‌دوایدا كردیان ته‌نه‌كه‌ى خۆڵه‌كه‌یانه‌وه‌ ئیحترامى میوانه‌ بانگهێشت كراوه‌كانى خۆیان نه‌گرت . په‌رِله‌مانى كوردستان پێیان وایه‌ خه‌ڵكى كوردستان دواكه‌وتوون بۆیه‌ ده‌بێت له‌په‌رِله‌مان یاساى دواكه‌وتوانه‌یان بۆدابنێن ، ئه‌مه‌ قسه‌ى بێشه‌رمانه‌ى ئه‌ندامێكى ده‌سته‌ى یاساى په‌رِله‌مانه‌ . كه‌ خۆیان باش دڵنیان كه‌ یاساكه‌یان چه‌نده‌ دواكه‌وتوانه‌یه‌ . پاش ئه‌و ئیزافاتانه‌ى خرایه‌ سه‌ر پرِۆژه‌كه‌ى سه‌ندیكا به‌بێ ئه‌وه‌ى حسابیان بۆ بكه‌ن ، ئێستا سه‌ندیكا به‌ده‌نگێكى نوزه‌لڕ و شه‌رمنانه‌ى دۆرِاوه‌وه‌ ده‌یه‌وێت بڵێت ئێمه‌ش دیفاع له‌ ئازادى ده‌كه‌ین ، داواى رِاگرتنى یاساكه‌ ده‌كه‌ن . ناله‌به‌ر ئه‌وه‌ى بۆیان ده‌ركه‌وتوه‌ كه‌ پرِۆژه‌كه‌یان زۆر كۆنه‌په‌رستانه‌یه‌ به‌ڵكه‌ له‌به‌ر ئه‌وه‌ى ئیزافه‌ى بۆ كراوه‌ بێئیزنى ئه‌وان . ئه‌مه‌ رِوى سه‌ندیكا سپى ناكاته‌وه‌ چونكه‌ ناوه‌رۆكى پرِۆژه‌كه‌یان دارِزیوه‌ بۆگه‌نه‌ دوره‌ له‌ ئازادیه‌وه‌ .

 

ئێستا ئه‌م یاسایه‌ له‌به‌رده‌مى سه‌رۆكه‌ هه‌رێمدایه‌ ، زۆر كه‌س چونه‌ته‌ خه‌ڵوه‌ته‌ ده‌سته‌و دوعا ده‌پارِێنه‌وه‌ قه‌ڵه‌مه‌كه‌ى سه‌رۆك نه‌نوسێت یان دڵى غایه‌له‌ بكات ئیمزاى نه‌كات ، ئه‌گه‌ر ئیمزاى نه‌كرد چى ، خودى میوانه‌كانى ده‌سته‌ى یاساى و سه‌رۆكى په‌رِله‌مان و ده‌سته‌ى رِۆشنبیرى خاوه‌نى ئه‌و خواسته‌ن كه‌ (داواكارین جه‌نابى سه‌رۆك ئه‌م پرِۆژه‌یه‌ ئیمزامه‌كه‌و بیه‌ره‌وه‌ به‌ ئه‌ندامانى په‌رِله‌مان تا پیایدا بچنه‌وه‌ )، به‌ڵام بیریان چۆته‌وه‌ ئه‌ندامانى په‌رِله‌مان هه‌رهه‌مان ئه‌و ئه‌ندامانه‌ن كه‌ ده‌نگیان به‌م یاسایه‌ داوه‌ و پێشنیاره‌كانى ئه‌وانیان به‌ هیچ وه‌رنه‌گرت ، خۆئه‌گه‌ر چانسیشى هێنا سه‌رۆك ئیمزاى نه‌كرد ئه‌وكات یان ئه‌ندامێك یان دوان رِه‌نگه‌ تۆزێك به‌هۆش خۆیاندا هاتبنه‌وه‌ و بڵێن نا ، سه‌ره‌نجام باقى تریان تورِه‌تر و به‌ده‌نگێكى به‌رزتر و گرِ ده‌ڵێن به‌ڵآ . ده‌چێته‌وه‌ به‌رده‌م سه‌رۆكى هه‌رێم و ئیمزاى ده‌كات . كه‌ له‌ سه‌دا سه‌دى فرِاكسۆنى حیزبه‌كه‌ى سه‌رۆك ده‌نگیان به‌م پرِۆژه‌یه‌داوه‌ و لاریان لێى نیه‌ بۆ ده‌یان جارى تریش ده‌نگى پێبده‌نه‌وه‌ . ئێستا ئازادى كۆمه‌ڵگا چاوه‌رِێى ته‌ڵقه‌ى رِه‌حمه‌یه‌ ، چاوه‌رِێیه‌ نه‌هێڵرێت یه‌ك نفه‌سى تر هه‌ڵكێشێت و به‌ گوێزانێكى تیژ قورِگى ببرِرێت ، ئێستا له‌فایلێكى زه‌رددا له‌به‌رده‌مى سه‌رۆكى هه‌رێمدا كه‌له‌پچه‌یه‌ . چاوه‌رِانى خوێندنه‌وه‌ى برِیارى له‌سێداره‌دانیه‌تى . به‌م پرِۆسه‌یه‌ ئازادیان كرد به‌ تاوانبارێك و حوكمى له‌سێداره‌دانیاندا به‌سه‌ریدا ئه‌م كاره‌شیان به‌سه‌رۆكى هه‌رێم  سپارد، خه‌ڵكى كوردستان كۆبونه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى دیفاع له‌ ئازادى بكه‌ن نه‌ك ده‌نگه‌كانیان كۆبكرێته‌وه‌ له‌ حزورى سه‌رۆكدا بیكه‌نه‌ لاڵانه‌وه‌ و پارِانه‌وه‌ بۆ به‌خشینى كۆرپه‌كانیان له‌سزاى سێداره‌ كه‌ قه‌ڵه‌مه‌كانیانه‌ . ئێستا ئه‌م یاسایه‌ له‌لایه‌ن سه‌رۆكى هه‌رێمه‌وه‌ بۆ جارى یه‌كه‌م رِه‌تكراوه‌ته‌وه‌ ، به‌ڵام ئه‌گه‌ر دووباره‌ ده‌نگى هێنایه‌وه‌ ،به‌بآ ده‌سكارى یان به‌ده‌سكاریه‌كى كه‌مه‌ ماناى وایه‌ ئیتر یاسایه‌كى باشه‌ ؟ وه‌قسه‌یه‌ك نیه‌ له‌سه‌رى ؟ ده‌بێ نه‌تیجه‌ بچێته‌وه‌ به‌رده‌م سه‌رۆك و ئیمزاى بكات . بۆیه‌ رِێگاچاره‌ گێرِانوه‌ى نیه‌ بۆ په‌رِله‌مان ، كه‌قبوڵیان كردوه‌ و ده‌نگیان پێداوه‌ ، چونكه‌ ئه‌م یاسایه‌ دواكه‌وتوانه‌یه‌ ، ده‌بێت هه‌ڵبوه‌شێته‌وه‌ . له‌ جێگه‌یدا یاسایه‌كى مه‌ده‌نى پێشكه‌وتوخوازانه‌ و ئازادیخوازانه‌ دابنرێت .

 

nya-78@hotmai