|
١٨\١\٢٠١٠
سیستەمى
هاوسەرگیریى و جۆرەکانى.
ئیبراهیم بالیسانى
سیستەمى کۆمەلایەتى سیستەمێکە لە پێکهاتەى کۆمەلایەتى ،واتا سیستەمى
کۆمەلایەتى شێوەیەک لە پەیوەندى کۆمەلایەتى لە نێوان چەند کەسێکدا
وەردەگرێ کە لە شێوەوشێوازوناودا دەگۆرێن وجیاوازییان هەیە.بێگومان
سەرەتایى سیستەمى کۆمەلایەتى شێوازێکى نادیاروروون نەبوە! واتا هیچ
شێوازێکى یاساى نوسراوى یا یاسایەکى کۆمەلایەتى تیادا بونى نەبوە تا بە
هۆیەوە سیستەمەکە کارى لەسەر بکرێ یا ببرێت بەرێوەوممارەسەى لەسەر بکرێ
!هەر ئەوەش بو وایکرد کە ژمارەیەکى زۆر لە زانایانى بوارى کۆمەڵناسى و
ئەوانیدى بیرلە شێوازێک لەو سیستەمە
بکەنەوە کە بەهۆیەوە سیستەمەکەى لەسەر بنیاد بنرێ وهەڵێنجرێ .بێگومان
ئەو نەخشەو بەرنامەیەش دەبوە مایەى گەشەسەندنى کۆمەڵگاى مرۆى چونکە
لەسەرەتادا کۆمەڵگاکان بە شێوەیەکى گروپ یا کۆبونەوەى چەند کەسى بون کە
لە شوێن وناوچەى جیاجیا دەژیان وبونیان هەبو،جا لەنێوان ئەو
دەستەوکەسانەش جۆرێک لەپەیوەندى دروست بوبو.یەکێک لەو پەیوەندیانە
پەیوەندى نێوان (نێرومێ ) یا (ژن وپیاو) دروست بوبو کە بەهۆى ئەو
پەیوەندیەوە نەوەى تازەى لێدەکەوتەوە. هەر ئەوەشە وامانلێدەکا
وراماندەکێشێت بۆ باسکردن وئاماژەدان بەو قۆناغەى کە ناسراوە بە
کۆمەڵگاى سەرەتایى ،چونکە ئێمە تا نەگەرێینەوە بۆ ئەو قۆناغە لە رووى
گەشەسەندن وپێکهاتەوشێوازى ژیانى ئەو کۆمەڵگایە ناتوانین راستەوخۆ ئەو
قۆناغە بازبدەین وبێینە سەر باسکردنى سیستەمى کۆمەلایەتى ئەو قۆناغەى
ئێستامان یا دواى کۆمەڵگاى سەرەتاى.
لێکۆلینەوە و
بەدواداچونى زانایان لەبوارى سیستەمى کۆمەلایەتى و
پەیوەندیە کۆمەلایەتیەکان خزمەتێکى گەورەیان پێشکەشى کۆمەڵگاى
مرۆیی کرد،جا ئێمە پێشئەوەى بێینە سەر ناو
رۆلى هەر یەک لەو زانایانە پێویستە جۆرەکانى سیستەمى کۆمەلایەتى
دیاریبکەین وەک:
* سیستەمى کەسایەتى و خزمایەتى .
* سیستەمى پێکهاتەى خێزانى.
* سیستەمى هاوسەریەتى.
* پەیوەندییە کۆمەلایەتیەکان.
بێگومان هەریەک لەو پەیوەندیانەش بە رێگاو مەبەستى جیاجیاوە دروست بون
وەک:
* هەندێکیان لەرێگاى (خوێن یا رەچەلەک) دروست بوە وەک پێویستییەکى
ژیانى ودرێژەدان بە ژیانى رۆژ.
* هەشە لە رێگاى (ژن وژنخوازى) یەوە دروست بوە ،جا ئەو ژنخوازیە رەنگە
لەناو یەک هۆزدابێ یا جارى واهەیە لەگەڵ هۆزوتیرەکانى دەرەوەى گروپەکان
دروست بووە.
* هەشیانە لەرێگاى (پێویستى) یەوە دروست بووە ،وەک دەرخستنى
هێزوپاراستنى ناوچەى ژیان ودروستکردنى فیدراسیۆنێک لە نێوان
هۆزوتیرەوگروپەکاندا ،ئەمەش بۆ ئەوەبوە تا سنورى دەسەلات هەم
فراوانبکەن وهەم پارێزگارى لە نفوس ودەسەڵاتەکەى خۆیان بکەن.
زانا (یوهان یاکوب باخوفن) لەساڵى (1812-1887) ژیاوەو زاناوپسپۆر بووە
لەبوارى (یاسا) ولەنووسراو و تێزەکانیدا جەختیکردۆتەوە سەر دەرخستنى
نەخشەیەک بۆ رەچەڵەکى مرۆى. وەیەکەم زاناش بوە کە لە کتێبێکدا بەناوى (مافى
دایک )کەلەساڵى (1861) نوسیویەتى (دایک سالارى) بەقۆناغى یەکەمى
رێکخستنى کۆمەڵگا داناوە.وەزانایەکیتر بەناوى (جۆن ماکلینان) کەلەساڵى
(1827-1881) ژیاوەوزانایەکى کۆمەڵناسى بوەو گرنگییەکى تایبەتى داوە بە
شێوازەکانى دروستبونى هاوسەریەتى باوەڕى وابوە کە یەکەم قۆناغ کە ئەم
شێوازەى پیادا رۆویشتوە قۆناغى (الاباحە الجنسیە) یا (فرە سێکسى) بوە
وپاشان شێوازێک لەرێکخستن کە تیادا (دایک) دەرکەوتوە وهەموو دەسەڵات
ومافێک لەدەست (ئافرەت)ەوە بوە لەدوایشدا ئەو دەسەڵات ومافە
گوازراوەتەوە بۆ رەگەزى بەرامبەر کە (پیاو)ە! پاشان شێوازى هاوسەریەکە
گۆرانى بەسەردا هاتوەو ئەو نەوەیەى کە کەوتۆتەوە بۆ هەردوولا(رەگەز)
گەراوەتەوەوشێوەیەکى نوێى هاوسەرى دروست بوە .هەر ئەو زانایە یەکەم کەس
بوە کە چەمکى هاوسەریەتى (دەرەکى وناوەکى) داناوەو بڕواشى بەوە هەبوە
کە شێوازى پەیوەندى کۆمەلایەتى بەگشتى کراوەوبێسنوروسیستەم وبێیاسا بوە
،پاشان قۆناغى ترى وەرگرتوەوهۆزوتیرەوعەشیرەت دەرکەوتون. زانایەکیتر
بەناوى (هنرى مین) کەلەساڵى (1822-1888) ژیاوەوبەناوبانگکترین
نوسراوەکانى بەناوى (المجتمع القدیم) بوە ،بۆچونەکانى لەو تێزەدا بەدوو
بەش دەخاتە روو:
* یەکەمیان باوەرى بەوە هەیە کە کۆمەڵگا لە قۆناغى (فرەسێکسى) یەوە
گۆراوە بۆ قۆناغى دەرکەوتنى دەسەڵاتى (ئافرەت ) وپاشان گوازراوەتەوە بۆ
(پیاو) ورێکخستنى لێکەوتۆتەوە.
* دوومیان بۆچونێک دەخاتە روو دەلێ: لەگەڵ دروست بونى مرۆڤدا غەریزەیەک
هەیەو دروست دەبێ لاى رەگەزى (نێر) ئەویش (غیرة-ئیرە) ییە کەوایلێدەکا
رەزامەند نەبێ لەسەر ئەو شێوازو پەیوەندیانەى کەلە قۆناغەکانى پێشودا
بونیان هەبوە! ئەو بۆچونانەى کە لەلایەن ئەو بیرمەندوزانایانەى کە
خراونەتە روو ماناى ئەوە نیە کە ئەم زانایانە رووبەرووى
رەخنەوتانەوتوانج نەبوبنەوە بەلکو رەخنەى زۆریان لێگیراوە. ئێستا بۆ
زیاتر روونکردنەوە سیستەم وبەشەکانى سیستەمى کۆمەڵایەتى دێین یەک
بەیەکى ئەو بەشانە بەجیا وەردەگرین وشیان دەکەینەوە.
سیستەمى کەسایەتى یا خزمایەتى.
ئەو سیستەمە بریتیە لە پەیوەندیکى راستەقینە کە نەوەیەک بەنەوەیەکیتر
گرێدەدات.بێگومان ئەو پەیوەندیەش لەلایەن کۆمەڵگاو هەموو نەریتە
کۆمەڵایەتیەکانەوە دانیپێنراوەووەرگیراوە ،شێوازى ئەو پەیوەندیەش کە
دەخاتەروو پلەوئاستى ئەو کۆمەڵگایە دەردەخات ودەخاتە روو.بێگومان
سیستەمى خزمایەتیش بناغەیەکى بەهێزە بۆ مانەوەوبەردەوامى کۆمەڵگا ،بەشێوەیەکى
گشتیش خزمایەتى یان کەسایەتى لەچەند رێگەیەکەوە دروست دەبێ .
* کەسایەتى یا خزمایەتى خوێن: کە پێیدەوترێت (قرابة الدم) ئەمانەش ئەو
کەسانە دەگرێتەوە کە پەیوەندیەکى بەردەوام وراستەوخۆیان لە نێواندا
هەیەودەگەرێنەوە بۆ یەک رەچەڵەک.
* کەسایەتى یان خزمایەتى لەرێى هاوسەریەتییەوە: کە پێى دەوترێ (القرابة
عن صرق مسهرة) ئەم جۆرەیان لەرێگاى ژن وژنخوازى دروست دەبێ کە ئەبێتە
هۆى دروست بونى تۆرێک لەپەیوەندى لە نێوان دوولایەنى جیاوازدا کە
رێگەیەک لە پەیوەندى دروست دەکا.هەر جۆرلاێک لەو رێگایانە بەهەر
شێوەیەک دروست بووبن دەبنە مایەى دروست بونى پەیوەندێکى بەهێز لەنێوان
کەسەکاندا چونکە ئەندامەکان بەهۆى پەیوەندیەکەوە بەیەکتریەوە
بەستراونەتەوە.
بێگومان چەند جۆرێک لە (کەسایەتى یا خزمایەتى) بەپێى رەچەڵەک
جیاکراونەتەوە وەک:
• خزمایەتى یا کەسایەتى لەرێگاى(باوک) ەوە: کە پێدەوترێ (القرابە
الابوییة) واتا ئەو خزمایەتیەى کە رێگاى باوک دروست دەبێ لەناو گروپ
ودەستە کۆمەڵایەتیەکانەوە.
• خزمایەتى یا کەسایەتى لەرێگاى (دایک) ەوەکە پێى دەوترێ (القرابة
الاموییة) واتا ئەو خزمایەتیەى کە لەرێگاى دایکەوە دروست دەبێ .
• کەسایەتى یا خزمایەتى لەرێگاى (هاوبەش): بەو کەسانە دەوترێ کە
هاوبەشن لەیەک رەچەڵەک جا لەرێگاى دایکەوەبێ یا باوک.ئەمانەش یەک
باپیریان هەیە.
سیستەمى یا پێکهاتەى خێزانى.
ئەم سیستەمەش بەیەکێک لەو سیستەمە گرنگ ودیارانەى کۆمەڵگا دادەنرێ کە
بەهۆیەوە پەیوەندى کۆمەڵایەتى لەنێو تاکەکانى هەریەک لەو خێزانە دروست
دەکا یا لێیدەکەوێتەوە.مەبەست لەو سیستەمە چۆنیەتى کۆبونەوەوگرێدانى
پەیوەندیەکانى نێو خێزانە کە پێکدێت لە (باوک ،دایک،کوڕ،کچ،بووک وئەو
منداڵانەى کە لەو خێزانەدا دەکەونە ولەناو یەک خێزاندا دەژن ) پەیوەندى
کۆمەڵایەتى لە نێو سیستەمى خێزانیدا پەیوەندیەکى پتەوتۆکمەیە، چونکە
ئەندامانى نێو خێزانەکە بەهۆى (دایک وباوک) ەوە پەیوەندیەکەیان بۆ
دروست بوەوهەمیشەش بەیەکەوەن ولەیەکترى دانابڕێن ودوورناکەونەوە! چونکە
هەموویان لەناو یەک خانوودەژن وخواردن وکاروکاسبى وسەرمایەوژیانیان وەک
یەک ویەک دەسەڵاتیش هەموو تاکەکان کۆدەکاتەوە یا رێکدەخا ئەویش
دەسەڵاتى باوکە وپاشان دووردەکەوێتەوە بۆ باپیرودرێژەى دەبێ بە پێى
بەردەوام بونى ژیان لەناو ئەو خێزانەدا.
سیستەمى هاوسەریەتى.
سیستەمى هاوسەریەتى سیستەمێکى کۆمەڵایەتییە، پەیوەندیەکە لەنێوان (نێرومێدا)
لەئەنجامى ئەو پەیوەندیەشدا نەوەیەکى راستەقینە دروست دەبێ کە هەردوولا
لەرەچەڵەکەکەدا هاوبەشن.بێگومان ئەو سیستەمەش بەپێى هەموو یاساو
رێساکانى ئاسمانى و نوسراوى دانى پێدانراوە و پەیڕەودەکرێ،چونکە ئەو
سیستەمە نەک هەر پێکهاتەیەکە لە پێکهاتەکانى نێو کۆمەڵگا بەلکو ئەو
سیستەمە پێکهاتەیەکى دەوڵەتیشە.
سیستەمى هاوسەریەتى شێوە سەرەتایەکەى بریتى بوە لەیەکەم قۆناغى لە
ژیانى مرۆڤایەتى ،پەیوەندیکى کراوەبوە وهیچ سنورێکى نەبوە وپاشان
بەچەند قۆناغێکى رێکخستندا رۆویشتوە تاکو گەیشتۆتە ئەو شێوەیەى ئێستاى
هاوسەرى کە هەیەولە نێو کۆمەڵگا جیاجیاکان پەیڕەودەکرێ.
جۆرەکانى هاوسەریەتى.
ئێمەئاماژەماندا بەوەى کە سیستەمى هاوسەریەتى لە هەر قۆناغێک تا
گەیشتۆتە ئەو شێوە سیستەمەى کە ئێستا هەیە شێوەوجۆرى جیا جیایى
وەرگرتوە ،ئەو شێوەیەش لە کۆمەڵگایەک بۆ کۆمەڵگایەکیتر جیاوازبوە یا
وەک یەک بوە . بۆیە لێرەدا ناچارین بێین باس لە جۆرەکانى هاوسەرى بکەین
کە بەپێى قۆناغەکانى کۆمەڵگا بونى هەبوەوپەیڕەوکراوە .
• هاوسەریەتى تاکى ( الزواج الاحادى): جۆرێکە لە جۆرەکانى هاوسەرى کە
تیادا پەیوەندى هاوسەرى لە نێوان (یەک) پیاوژندا هەیەودروست دەبێ.
• هاوسەریەتى کۆمەڵى (الزواج الجماعة): ئەمەشیان جۆرێکە لە جۆرەکانى
هاوسەرى کە تیادا پەیوەندى هاوسەرى لە نێوان( چەند ) پیاوێک وژنێکدا
هەیە!ئەم جۆرەش تاکو ئێستا لە چەند شوێن وناوچەیەکى (دابڕاو)دا بونى
هەیەو ماوە وەک دوورگەکانى (ئوستورالیا).
• هاوسەریەتى نێوان یەک ژن وچەند پیاوێک (الزواج متعد و الازواج) :
ئەمەش جۆرێکیترى هاوسەرییە کە لەنێوان یەک ژن وچەند پیاوێکدا دروست
دەبێ ! واتا یەک ئافرەت دەبێتە هاوسەرى چەند پیاوێک لەیەک کاتدا!!
• هاوسەریەتى لەنێوان یەک پیاوچەند ژنێکدا (الزواج متعد الزوجان ):
ئەمەشیان جۆرێکیترى هاوسەرییە کە لەنێوان (یەک) پیاوچەند ژنێکدا دروست
دەبێ ،ئەم جۆرەشیان پەسندە بەتایبەت لە ناو کۆمەڵگاى رۆژهەڵات.
• هاوسەریەتى دەرەکى(الزواج الخارجى) : ئەوەشیان جۆرێکیترە لە
هاوسەریەتى کە تیایدا هەڵبژاردنى هاوسەر لە(دەرەوە) ى هۆزوعەشیرەت
دروست دەبێ ، ئەم جۆرەشیان هەندێ جار بەشێوەیەکى ئاسایى دەبێ یا رێکەوت
هەندێ جاریش شێوەیەکیتر وەردەگرێ کە بۆ مەبەستى نزیک بونەوەویەگکرتنى
دوو هۆزیا دوو عەشیرەت روودەدات وبەرژەوەندى تیادا رەچاودەکرێ .ئەمەشیان
لە پێشودا بونى هەبوە ولە ئێستاشدا بونى هەر ماوە!
• هاوسەریەتى ناوخۆیى (الزواج الداخلى) : ئەمەشیان جۆرێکیترە لە
هاوسەرى کە هەڵبژاردنى هاوسەر تەنیا لەناو خێزانەکە یا هۆزەکە یا
عەشیرەتەکە رێبپێدەدرێ !!چونکە پەیوەندى خوێن وخزمایەتى وخۆ بە
گەورەترزانین کاریگەرى هەیەوئەو گیانە زاڵە لەناو ئەو
گروپانەدا.ئەمەشیان هێشتا لە هەندێ شوێن وهەندێ هۆزو عەشیرەت بونى
هەرماوە!!
• هاوسەریەتى پلەوپایەیى(الزواج بالمحارم) : ئەمەشیان جۆرێکیترە لە
هاوسەرگیرى کە کەسێکى خاوەن پلەومەکانەى سیاسى یا کۆمەڵایەتى یا
دەوڵەمەندوخاوەن هێز ئەو مافە دەدات بەخۆى کە ئافرەتێک بهێنێ
ئەگەر(محرەمیش) بێ نەتوانێ بیهێنێ یان دەست نیشانى کردنى ئافرەتێک
بەشێوەیەک کە کەسیتر نەتوانێ بیخوازێ یا بیهێنێ!! ئەم جۆرەشیان رەنگە
تاکو ئێستا لەناو کۆمەڵگا دواکەوتوەکان بونى هەرمابێ .
• هاوسەریەتى کاتى (الزواج متعة) : ئەم جۆرەشیان زۆرجار پێیدەوترێ
هاوسەرگیرى (سیغە) کە تیادا هاوسەرگیریەکە بۆ کاتێکى دیاریکراودەست
نیشان دەکرێ ودروست دەبێ.
• هاوسەریەتى بە هەڵگرتن (الزواج بالختف) : ئەمەشیان جۆرێیکیترى
هاوسەرگیرییە کە ئافرەتەکە لە ماڵى (باوک)ى هەڵدەگیرێ ودەبردرێت بۆ
ماڵى (نوێ) ئەمەشیان( دوو) جۆرە: هەیانە بەراستى روودەدات وەک ئەوەى لە
کۆمەڵگاى خۆماندا رووى داوەوتا ئێستاش هەیە بەڵام کەمتر لە جاران. هەشە
وەک تەقس وعادەت وایە کە پێویستە پیاوەکە بەم شێوازە پڕۆسەى هاوسەرگیرى
بۆ خۆى دروست بکات.
• هاوسەرگیرى منداڵى (الزواج بالاتفل) : ئەم جۆرەیان پێکدێ لە
هاوسەرگیرێکى لەپێشى کە لەنێوان (دوو منداڵ) رێکدەخرێ کە هەردووکیان
لەتەمەنى منداڵى بۆ یەکتر دەست نیشان دەکرێن وکە گەورە بون پێویستە
هاوسەرگیریەکە پێکبهێنن وناتوانن پەشیمان ببنەوە .ئەم جۆرەشیان تا
ئێستا لەلاى هەندى خێزان وتیرەوهۆزوعەشیرەت ماوەوپەیڕەودەکرێ .
• هاوسەریەتى بەمردویى (الزواج بالمیت) : کاتێک کە خێزانێک یەکێک لە
کوڕەکانى بمرێ ، ئەوا لەلایەن کوڕێکیتریان هاوسەرگیرى لەگەڵ ژنێک دروست
دەبێ کە بەناوى برا مردوەکەوە دەبێ وئەو منداڵانەى کە لەو ژنەشەوە
دەکەونەوە بەناوى (مردوە)کەوە دەکرێن وپاشان براکە (ژن)ێکیتر بۆ خۆى
دەهێنێتەوە!
• هاوسەریەتى دووبارەیى (الزواج النانوى) : کاتێک کە ژن (مێردە) کەى
دەمرێ ئەوا پاشان (شو) بە براى مێردەکەى خۆى دەکاتەوە!! هەندێ جاریش کە
پیاو (ژنەکەى بمرێ) ئەوا خوشکى (خێزانەکەى) دەهێنێ وهاوسەرگیرى لەگەڵ
دروست دەکات .ئەم جۆرەشیان لە کۆمەڵگاى رۆژهەڵات تا ئێستا پەیڕەودەکرێ
وهەیە!!
پەیوەندى کۆمەڵایەتى.
پەیوەندى کۆمەڵایەتى بریتیە لە دروست بونى پەیوەندى لە نێوان دووکەس یا
زیاتریا زۆرتر،بەهۆى ئەو پەیوەندیەشەوە کۆمەڵێک هەڵوێست وسۆزوهەست
وخۆشەویستى لە نێوان تاکەکاندا دروست دەبێ.بێگومان زۆرجار بەهۆى ئەو
پەیوەندیەى نێوان تاکەکان خێزانێکى لێدەکەوێتەوە وەک : ناسینى (دوو)
کەس لە قۆناغەکانى (زانکۆ) کە رەنگە بە هۆى ئەو ناسینەوە یەکێک لەو
دووکەسە (هاوسەرگیرى) لەگەڵ (خوشکى) ئەوەیتر دروست بکات. یا
پەیوەندیەکى (دەرەکى) لێدەکەوێتەوە وەک کارکردنى (کەسێک) لەناو (حزب)
یا(رێکخراوێک) کە دواجار بەهۆى ئەو کارکردنەوە پەیوەندى لەنێوان
کەسەکەوچەند کەسێکیتردا دروست دەبێ .
ئاشکرایە مرۆڤ وەک بونەوەرێکى کۆمەڵایەتى وبایلۆجى بەتەنیا ناتوانێ بژێ
وهەموو پێداویستیەکانى خۆى دابین بکات ودرێژە بە ژیانى بدات . لەبەر
ئەوە هەموو مرۆڤەکان تاکو لە ژیاندابن پێویستیان بەپەیوەندى
کۆمەڵایەتیەوە هەیە وناتوانن لێیدوورکەونەوە.بێگومان هەندێ پەیوەندیى
هەن بە شێوەى ئاسایى دروست دەبن وەک پەیوەندى نێوان (ئەندامانى) ناو
یەک (خێزان).،هەندێ پەیوەندیش بە شێوەیەکى نەخشەبۆ دارێژراوپلان وهێز
دروست دەبێ وەک یەکگرتن وهاوپەیمانیەتى لەنێوان دوو(پارت) کە ئەوە
دەبێتە مایەى دروست بونى پەیوەندى لەنێوان (ئەندامان) ى هەردوولا.وە
زۆرجاریش پەیوەندى کۆمەڵایەتى وەک تۆرێکى کۆمەڵایەتى سنورداردروست دەبێ
،چونکە ئەو پەیوەندیە بۆ مەبەست وئامانجێکى دیاریکراوپێکدەهێنرێ
وزاڵدەکرێ بەسەر تاکەکان وئەندامەکان. زۆرجار ئەو پەیوەندیە سنوردارە
دەسەپێ بەسەر کەسەکە وەک مەرجێکى دیاریکراو.
فاکتەرەکانى پەیوەندى کۆمەڵایەتی.
فاکتەرى دروستبونى پەیوەندى کۆمەڵایەتیش چەند جۆرێکن کە خۆیان لەو چەند
خاڵەدا دەبینەوە.
• فاکتەرى تایبەت : ئەو فاکتەرەش پەیوەستە بە خودى کەسەکەى خۆى ،چونکە
تاک هەمیشە بەدواى پێداویستیەکانى رۆژانەیەوەیەوبۆ سەرکەوتن وگەیشتنیش
بەو ئامانجە پەیوەندیە تایبەتیەکانى لەگەڵ ئەم وئەو دا گرێدەدات.
• فاکتەرى هاوبەش : ئەو فاکتەرە شێوەیەکى گشتى تێدایە ،لێرەدا مرۆڤ
هەوڵدەدات ببێتە ئەندام لە گروپێکدا یا تۆڕێکدا ئەمەش بۆ مەبەستێکى
دیاروتایبەتەوە دەبێ وبەرژەوەندیەکانى خۆى لەو پەیوەندیەدا دەبینێتەوە
بۆیە لە هەوڵى دروست بونى دادەبێ .زۆرجاریش دواى کۆتاى هاتنى
بەرژەوەندیەکان ئەو پەیوەندیە کۆتاى پێدێ ونامێنێ.
• فاکتەرى هێز: ئەو بەشەیان پەیوەندى بە هەردوو فاکتەرەکەى ترەوە
هەیە،مرۆڤ پەیوەندى کۆمەڵایەتى وەک هێزێکى کۆمەڵایەتى بەکاردەهێنێ بۆ
بەردەوام بونى ژیانى لەگەڵ هێزێک بۆ رووبەرووبونەوە لەگەڵ هەر
هەڵوێستێک یان هەر کێشەیەک کە لە ژیانى رۆژانەیدا دێتەبەردەمى
وبەسەریدادێ.
Info_balisani@yahoo.com
|
