|
٢٨\١\٢٠٢٠
تیشکێ بۆ سەر مافی
مرۆڤ.
هەڵۆ محەمەد
ئەو ڕۆژەیە کە پاش کۆتایی جەنگی کاولکاری
دووەم جەنگی جیھانی بانگەوازی بۆ کرا و دامەزرێندرا.
ئەگەرچی ھێشتا سیاسەت و ھێزی دەسەڵاتدار و بڕەکیش ئایدۆلۆژی ڕەنگوبۆی
بەم رێکخراوەوە دیارە، لێ دیسان ھەبوونی لە نەبوونی باشترە.
ئاخر مرۆڤ لەم گەردونە بێ سەروبەرەدا ، لەسەر شتی بێ مانا وناوەڕۆک و
بێبایەخ، زۆر بەر ئازار و سووکایەتی و ھەڕەشەی مردن دەبێتەوە.
ئەم چیرۆکە لای ھەموان کەم و زۆر ئاشکرایە.
ڕاپۆرتی ئەمساڵی ٢٠١٩ بە تێروتەسەلی تیشکی خستە سەر ئەو تاوانانەی
بەرامبەر بە مرۆڤ کراون...
پوختەیەکی ئەو ڕاپۆرتە رۆژنامەی« دێر تاگە شپیگلی »
DerTagesspiegel ئەڵمانی بە ئاماژەدان بە ٩ وڵات وەک
سەرتۆپی پێشلکاری مافی مرۆڤ دەخاتە بەردەست.
لەوانە ٢ دەوڵەتیان - ئێران و سووریا- داگیرکەری کوردستانن و دووانی
تریان - رووسیا و چین - دۆستی سەرسەختی داگیرکەرانی وڵاتەکەمانن.
ئەمەش ئەوە ناگەیەنێ کە «تورکیا و عێراق »لەم تاوانە بێبەشن و لاشم
سەیرە!! رۆژنامەی ناوبراو، بە تایبەت دۆخی تورکیای نەخستۆتە بەرچاو!
پوختەیەکی وتارەکە:
- چین:
کەمینەیەکی زۆری Uiguren، زۆر خراپ
دەچەوسێندرێنەوە و گرتن و لێدان و ڕاوەدونان بە بڕێکی زۆر بەکار دێت.
ھەموو مافە ئازادی و مرۆییەکان پێشێل دەکرێن و نادادییە گەورە ھەس. زۆر
لەگیراوەکان ، لەژێر ئەشکەنجەدا دەمرن و ئەندامی خەستەی زۆریشیان
دەدزرێ....
- کۆریای باکوور:
رێکخراوی مافی مرۆڤ، باس لە ستەم و چەوسانەوە و ڕاوەدوونانێکی بێ وێنە
دەکات لەم وڵاتەدا. نزیکەی ١٢٠ھەزار کەس لەزینداندان و کاری قورسیان پێ
دەکرێ. ھاوڵاتی لەموڵاتەدا دەبێت ماوەیەکی باش بە خۆڕایی بۆ دەوڵەت کار
بکات. بەرامبەر کارکردنی ئاسایش پارەی کەم وەردەگرن. ھەر بۆیەباس لە «
کۆیلایەتی کارکردن» دەکرێ لەم وڵاتەدا.
- رووسیا:
ئۆپۆزیسیۆن و ڕۆژنامەنووس و ڕەخنەگر ڕاوەدوو دەنرێن و ھەر کەسێ باسی
مافی مرۆڤ بکات دەبێ لەئازادی و تەندروستی و ژیانی خۆی بترسێ.
سیاسەتێکی توند وتۆقێنەر لە چیچان بەڕێوەدەبرێ.
ئێستا ھەر رۆژنامەنووسێ ڕەخنە بگرێ بەسیخوڕی ڕۆژئاوا لەقەڵەمی دەدەن.
رووسیا لەسەردەمی پۆتین دا، ناحەزەکانی لەدەرەوەی وڵات لە ڕێگ مادەی
سالیۆم و ژەھرخواردکردنەوە لەناو دەبات.
- فەنزەویلا:
لە ھیچ وڵاتێکی ئەمەریکای لاتینی چەوسانەوە و پێشلکاری دژ بە
زیندانەکان سیخناخ کراون بە مرۆڤ و لەتاوستەمکاری نزیکەی ٤,٥ ملیۆن
مرۆڤ ئەووڵایەی مادۆرای Madura جێھێشتووە. Foto Penal رێکخراوێکی
سیاسییە خەریکی تۆمارکردنی تاوانەکانە.
-سووریا:
بۆ بەشار ئەسەد ھەموو شت ڕوون و ئاشکرایە، ھەرکەسێ ئەو ڕژێمە و ئەوی
نەوێت، تیرۆریستە و دژی دەوڵەتە و دەبێ بێ ڕوحمانە سزا بدرێ. زیاتر لە
١٧ ھەزار کەس بەس لەژێر ئەشکەنجەدا گیانیان لەدەست داوە. ئەشکەنجە و
برسی و تینووکردن و کوشتن بریتییە لەسیاسەتی فەرمی لەناو بردنی
ناحەزانی بەشار و سیستەمەکەی.
- میسر:
سیسی حوکمەکەی لە موبارەک خراپتر لێ کردووە و میسر بۆتە دەوڵەتێکی
سەربازیی وپۆلیسی .ترس وتۆقاندن و زیندانی کوشتن بەرفراوانە. لە
ئێستادا زیاتر لە٦٠ ھەزار گیراوی سیاسی ھەیە.
- ئێران:
زۆر بەشێوەیەکی زەق درشت پێشێلی مافی مرۆڤ دەکرێ و بیروڕای ئازاد و
مەزھەبی ئازاد و ئازادی سێسوالێتی وگردبوونەوە بەتوندی لێدەدرێو و ڕێگە
پێنادرێن. بەسەدان کەس لە سێدارە دەدرێن . بەتوندی خۆپیشاندانەکان
بڵاوەیان پێ کراوە.
- سعودییە:
ھەرکەسێ ناحەز ودژی بێت سزات توند دەدرێ و ڕەنگە بشکوژرێ. وەک قاشوچی.
ئازادی ئافرەت زۆر بەرتەسکە و لە سێدارەدانیش پێڕەو دەکرێ.
- کۆنگۆ:
لە ساڵی ١٩٦٩-٢٠١٩ زیاتر لە ٤ ملیۆن کەس کوژراوە. ڕۆژانە ١٠٠ کەس دەمرێ.
دیارەچەوسانەوەی ئێتنی لەم دەوڵەتە ئەفریکاییەدا زەق و بەرچاوە.
ماڵپه‌ڕی هه‌ڵۆ
محه‌مه‌د
|
