په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

١٨\٤\٢٠١١

خودا، لانەوازان، شتگلیس، و ئایکۆنی بەرگری!

سەلام عەبدوڵا   


خودا: ئەرێ تۆ شتێکیتر پێ نییە بۆ گوتن؟ هەر بۆ سکاڵاکردن سەردانم دەکەی؟ ئایا بە بڕوای تۆ لەسەر زەمین هەرگیز شتی ساغلەم نینە؟
شەیتان: نەخێر خودا! بەڕاستی بارودۆخەکەی ئەوێ زۆر بە خراپی دەبینم. مرۆڤەکان جێی بەزەیی منن بۆ رۆژگارە پڕ سکاڵاکانیان، تەنانەت منیش نامەوێ سەرباری ئەو بارودۆخ و، ئازاری ئەو بەدبەختانە بدەم.(لە شانۆگەری فاوست).


لە قۆناغی مەیمونین؟!


لە تەلەفزیون دەنگێک وتی: (وڵاتەکانی دەرەوەش ئاگادار دەکەینەوە)و لەولاوە دەنگێگی تر(گرەو لەسەر رۆڵی حزبی مۆدیرایی سویدی دەکەن)و لەولاوە لایەنێک ئەمریکییەک وەک پارێزگەری هەڵویستەکە، بۆ کەناڵەکەی مێواندری دەکات. هەموو ئەمانە نیشانەی خۆ بچووکزانی و خزمەتچێتی کردنن، وەک بڵێی خودی خۆیان ئەقلیان لەدەستداوە و نەزانن هاوری خەڵک لەچییەوە سەرچاوە وەردەگرێ و نەزانن عەدالەتی کۆمەڵایەتی چییە. ئایا ئێمە هێشتا لە قۆناغی مەیمونە؟!
رێکخراوی(هاوپەیمانی بۆ لانەوازەکان)ئەمریکی لە15/4/2011 بەروبوومی بازاڕی ئازاد لە زلهێزترین وڵاتانی دنیا رایگەیاند: لە نیویورک 115هەزار لانەواز هەیە و لەناویاندا 40هەزاریان منداڵن). 25%ی لانەوازەکان، ئالودە بە ئەلکهول و تراوما و مادە بێهۆشبەرەکان، سەربازبوون.(پرێس تی ڤی و دێر شپیگل).


لانەوازی دیاردەیە و لە هەموو شارو شارۆچکەکانی وڵاتە"شارستانی و مۆدێرن"ەکانی ئۆروپا و ئەمریکا بە زەقی دەبینرێت و چەندین رێکخراوی جیاجیا کاری لەسەر دەکەن. نموونەیەکی بچووکی ئەو"شارستانیە مۆدێرە" لەم هەواڵە دەبینرێت: رۆژنامەی(taz)باسی لانەی مافی مرۆڤ(فەرەنسا)دەکات: جیورجیس موترون(سەرۆکی ناوچەی ئەرگێنتویل) لە پاریس دژ بە لانەوازەکان گازی بۆن خراپ بەکارهێنا. ئەم گازە دژ بە مشک بەکاردەهێنرێت و لەسەر پاکەتەکەی نووسراوە نابێ هەڵیمژی. لەم بارەیەوە بێرنارد تیبۆڵت(سەرۆکی سەندیکایcgt)، وتی: رەفتارێکی کەرامەت شکێنە لەگەل لاوازەکانی کۆمەڵگەکەمان).


بارودۆخی هەزاران لانەواز لە ئەڵمانیا و وڵاتانی تر لە ئەوانەی ئەمریکا و فەرنسا باشتر نییە و لە ساڵانی رابردوو بە دەیان لانەواز بۆ نموونە هەر بەهۆی سەرما گیانیان لەدەستداو هەروا بە بەردەوام سەنتەرەکانیان رووبەڕووی هێرشی نازییەکان دەبن و زۆر جاریش بوون بە قوربانی. بەداخەوە، کاتێ وێنەی لانەوازەکانی ئەڵمانیا لە فێسبوک بڵاوکردەوە، هەندێ نەزان و بێئاگا نووسییان(تۆ درۆ دەکەی)و چەند کۆمینتاری بێسەروبەری تر.


شتگلیس: ئەمە توڕەم دەکات.


ئابووریناسی ئەمریکی پرۆفیسۆر یوسف شتگلیس(هەڵگری خەڵاتی نۆبڵ و سەرۆکی بانقی جیهانی رابردوو) دەڵێ: (ئابووری ئەمریکی کۆن بووە)و لە گفتوگۆییەکیتر دا بە روونی نامرۆیی سەرمایەداری لە ئەمریکا دەردەبڕێ و دەڵێ: (پێش ماوەیەک سەرۆک بۆش نەیتوانی چەند ملیارد دۆلارێک رێکبخات بۆ ئەو منداڵە نەخۆشانە کە بیمەی تەندروستیان نییە. من پرسیار لەخۆم دەکەم: ئەمە چ کۆمەڵگەیەکە 85ملیارد دۆلار بە (AIG)، بەڵام هیچ بە منداڵە نەخۆشەکان نادەن. ئەمە توڕەم دەکات.)


ئەو سیستێمە لەلایەن"بلیمەت و تەکنۆکرات و رەشبیرە"کانی کوردستان بە ئەڵتەرناتیف و نموونە بە خەڵک دەناسێنن.


مەترسی گەورە ئەوەیە کە خودی تەکنۆکراتەکانی دارایی جیهانی بەخۆیان نازانن چۆن لە قەیرانی ئابووری و دارایی جیهان دەربچن. لەم بارەیەوە سیمۆن جۆنسون(سەرۆکی سەندوقی دراوی جیهانی) لە وڵامی پرسیاری(خانووبەرە دوا قەیران بوو، چ قەیرانێکی تر بەڕێوەیە)، دەڵێ: نازانم چ قەیرانێک بەڕێوەیەو هەر ئەوەندە دەزانم دێت).


لەم رۆژانە پەلوپۆی قەیرانەکە خۆیی گەیاندە کۆمپانیای ئۆتۆمبیلی(ساب)و لە رۆژی پێنجچەمەی رابردووەوە کۆمپانیاکە بەرهەمهێنانەکەی لە(ترویل هاتن)و 5لقی تری)راگرت و هۆکەیشیان گەڕاندەوە بۆ نەبوونس دارایی!


ڤالرشتاین: کۆتاییهاتنی سەرمایە.


بەپێچەوانەی چیرۆکە گاڵتەجاڕەکانی"کۆتایی مێژوو"،"کۆتایی ئیدۆلۆژیا"، "کۆتایی مارکسیزم"و کۆتایی"فەلسەفە"، ئێستا باس لە کۆتایی سەرمایەداری دەکرێ. پرۆفیسۆر ئیمانۆئیل ڤالرشتاین(سۆسیۆلۆگی ئەمریکی) سەربارەت بە چارەنووسی سەرمایەداری بە رۆژنامەی لۆمۆندی فەرەنسی، وت: (دەتوانین دڵنیابین لەوەی کە ئێمە چیتر لە 30ساڵی داهاتوودا لە سیستێمێکی جیهانی سەرمایەداری ناژێین. لەوانەیە سیستێمێکی باشتر یان خراپتر بێت، نازانم، هەموو ئەگەرەکان لەبەردەمن.) .


لەم ساتەوەختە کە مرۆڤایەتی دەنگی دژ بە ناعەداڵەتی و جەنگی سەرمایە بەرزدەکاتەوە، جاهیلەکانی بەردەرگای هایدلسەرا و چەندین سیاسەتمەدار لە چاوپێکەوتنەکانی(knn)وەک شاگرێکی خاوەن ئەزمونی ساوا، لەبری مەحکومکردنی ئەو بازاڕە ئازادە کە لە قەیرانە و دەیبینن، بەخۆشحاڵییەوە پیشوازی لێدەکەن.!


فەیلەسوف و ئازادی، مەلا و راستبێژی!


دوێنێ شەو"فەیلەسوف"فاروق رەفیق لە(ک.ن.ن) وتی: لە ئۆروپا ئازادی و مەدەنییەت هەیە!...


لەم کاتە گۆرانی(ئینە وەهارەن...مەحەل جوێ زەردەن...)بۆ وت!. بەمانای رۆزایی بۆ شارستانییەت(تا جەنگ و چەوساندنەوە هەبێت، ناتوانین باس لە شارستانییەت بکەین)! ئاخر حەق وایە"مامۆستا" پێمان بڵێ مەبەستی لە ئازادی چییە(ئازادی دەرکردنی پەنابەران؟ ئازادی کەمکردنی کرێی کار؟ ئازادی جەنگ بەرپاکردن؟ ئازادی سێکسیزم؟ ئازادی بەکاڵاکردنی زانست؟ ئازادی لانەوازکردن و هەژارکردنی مرۆڤ؟ ئازادی میلیتاریزەکردنی جیهان؟ ئازادی وێرانکردنی ژینگە؟ ئازادی گرانکردنی بازاڕ؟ ئازادی قۆرخکردنی بازرگانی لەیەن چەند کۆمپانیایەکەوە؟ ئازادی دامەزراندنی زیندانی تاقە کەسی؟ ئازادی بەرهەمهێنی چەک و تەقەمەنی؟ ئازادی....هتد لیستەکە زۆر درێژە. "مامۆستا"خوێناویترین و چەوسێنەرترین سیستێَم بە ئەڵتەرناتیڤ پێ دەفرۆشێت!


پاشان مەلا(هەورامان کەچینەیی)لە رەحمەتی درۆیەکی شاخدار بێبەشمانی نەکرد. ئەم مەلایە وتی: (...هەر نوێژەکەمان بۆ ماوەتەوە، ناهێڵن نوێژەکەشمان بکەین؟ هەر دوعاکەمان بۆ ماوەتەوە، ناهێڵن دوعاکەشمان بکەین؟). کێ بەم بەڕێزەی وتووە نوێژ و دوعا مەکە؟!


گۆڕان ویستی چاکە بکات کەچی بەشێوەیەکی خراپ، خراپی کرد. سەرتاپای دنیا سەرقاڵە بە تازەترین داهێنان و بۆچوون و تیۆری و کێشە، کەچی ئێمە ئێستا دەبێ تازە بە تازە رۆژنامە و تەلەفزیون و رۆژنامەو سایتەکان بە بابەتی(نوێژی بەر دەرگای سەرا قبووڵە یا قبووڵ نییە). هەموو رادیکالییەتی کۆمونیزمی کرێکاری بۆ دامەزراندنی حکومەتی شووراکان، لەبەردەرگای سەرا پێکەوە لەگەڵ "خەباتگێڕە"ئیسلامی و لیبڕاڵی و لیبڕاڵ دیموکراتی و"سەربەخۆ" بوو بە داخوازی(حکومەتی دیموکراسی پەرلەمانی)و خەباتە رادیکالەکەیان دژ بە کۆنەپەرەستی ئاین بوو بە مایک و کۆبوونەوەی هاوبەش لەگەل ئایندارە"شۆڕشگێڕەکان".


دەسەڵات، حکومەت، "ئۆپۆزیتسیون"، ئیسلامییەکان و رۆژنامە ئەهلی و هەندێ رەشبیری کاسەلێس و بێویژدان، نەزانی بڵاودەکەن و درۆی پڕ سەیروسەر بەسەر خەڵک دەبارێنن، بۆیە منیش دەڵێم:


نەوشیروان موستەفا"خوا" بووگرێ بۆ(فیلمە تەکنۆکرات)ەکەت!


"خوایە"مەلاکانی ئەم بەر و ئەو بەر بگری بۆ ئەو شانۆگەری پاڕانەوەیە کە هەرگیز هیچی لێ سەوز نەبوو و نابێ بۆ هەژارانی وڵاتەکەم، هەڵخەڵەتاندنیان نەبێت!


"خوایە"رەشبیرەکانمان لە کۆڵ بکە بۆ ئەو هەموو قسە قۆڕ و بێئاست و شەمشەمەکوێرئاسایانە کە بۆ خەڵک دەیکەن!


"خوایە"سەرۆکی حکومەت(تکایە راوێژکارەکانی لەبیرمەکە) بۆ دوورگە زۆر جوانەکەی تەنەرفە ببە تا سەرۆکێکمان هەبێت، لە هەرکوێی وڵات کێشەیەکی قورس روویدا، دەست لە نان بکێشێتەوەو لە شوێنەکە ئامادە ببێت!


"خوایە" بکوژەکانی 17ی شوبات بەبەێ دادگاش قبووڵ، مێوانداری بکەو حەز دەکەی ئاهەنگێان بۆ بگێرەو لە ئێستاوە70 حوریشیان بۆ ئامادە بکە.


"خوایە" کوشک و تەلارو گیرفانی دز و جەردەکان بکە بە(....)و ئەگەر بە تەنیا بوون لە ناو ئۆتۆمبیل، تایەری ئۆتۆمبیلەکانیان زوو زوو پەنچەر بکە!


"خوایە"مەستەشارو موخابەرات و رەفیق حزبییەکانی ناو مەڵبەند و لقەکان، روورەش و خەجاڵەت بکە. ئەمە تەکلیف نییە لە"بەرێزتان"، بەڵام بڵێین چی! بەهەمان شێوە راستی موستەفیدە ماستاوچییەکان دەربخە!


"خوایە"وشەی "فەلسەفە"لەسەر زاری فاروق بسڕەوە تا نامەی فەلسەفی بۆ کوڕە ئەمریکییەکەت نەنووسێ و ئابروومان ببات و بە زۆجمان بزانن!


"خوایە"بۆ خاتری حورمەت شکاوی لانەواز و هەژارو بێکار و ئالوودەکان بە نەخۆشی دەروونی و نەگبەتەکانی ئۆروپاو نیزامە دیکتاتۆرییە شەڕخوازەکانیان، هەندێ کەناڵە تەلەفزیون و رادیو بکوژێنە تا رەشبیرەکان قسەی پڕوپووچ بۆ گێلەکردن بە منداڵی خەڵکی، نەکەن...فیقەیەک لەسەر زمانیان سەوز بکە تا کاتێ قسەی قۆڕ دەکەن، دەنگ دەربکات!


"خوایە" ئەوەندە ئەقڵ بە کوردان بدە، خۆیان لەبەرامبەر هیچ کەس و لایەن و دوڵەتێک بە کەم نەزانن!


"خوایە"پرسیار لە مێشکی کوردان بچێنە تا ئەگەر یەکێک باسی ئازادی، عەدالەتی کۆمەڵایەتی و یاسای کرد، یەکسەر پرسیار بکەن(کامە، بۆ کێ، چۆن)!


"خوایە" ئەوەی لە ناو مەڵبەند و لق و ئیدارەکەی، موستەشار و جاشی هەیە، مەهێڵە یادی قوربانیانی سورەت جوانەکەت(ئەنفال)بکاتەوە...ئەی برا خۆت دژی دووفاقی و دوو روویی نیت...بڕوا بکە ئەگەر بە دەستی من بێت سواری کەریان دەکەم و لە گۆڕەپانەکەی کرندنی دەیانسوڕێنمەوە!


"خوایە" ژێربەژێر هەوڵ بدە قەناعەت بە حزبی شوعی بکەی بۆ ئەوەی واز لە هاوپەیمانی پارتی و یەکێتی بهێنێ"هەر کەسێ بۆ ماڵ خۆی و، خوا دەلیلی داماوانە، کەس لە برسی نامرێ"بەو ئومیدە وەک هەموو شوعییەکانی سەر ئەم زەمینە خەمی دامەزراندنی بەرەی چەپ بخوات...ئەی هاوار هەردوو هاوپەیمانەکەیان مامەلەی برا بچوکیشیان لەگەل ناکەن("رۆژو خۆر"ەکەمان تەنها بۆ سوێند خواردن هەندێ جار بۆ کۆبوونەوەکان بانگیان دەکەن!).


"خوایە" 24ماتژمێر کەمە و ئەزیەت بفەرموون و رۆژ بکە بە30سەعات، ئاخر سوێند بە هەموو پەرییە جوان و دڵرفێنەکانم، 24سەعات بەش ناکات بۆ بە گژداچوونی ئەو هەموو کەڵەکچی، سەختەچی، کڵاوچی، فرتوفێڵچییانە کە هەموو شتێک بۆ خۆیان قۆرخ کردووەو هەر خەریکی گیرفانی خۆیانن و بازاڕێکی گران و کرێی هەرزان بۆ خەڵک دامەزراندووە...وەک سەگ رادەکەین و فریا ناکەوین وتەنانەت(سەگیش نایەوێ لەم دنیایە بژێ)، بەڵام ئەوان لەناو تەلارە بەرزەکانیان و گیرفانە چەند سەد دەفتەرییەوە دنیا دەبینن و لە وڵامی هاوارەکانمان، دەڵێن(ئەوانە ناحەزمانن و مێشمان لێدەکەن بە فیل...ئێمە ناڵێن نوقسانیمان نییە، بەڵام کاتمان دەوێت تا هەموو ئەرکەکان جێبەجێ بکەین!


"خوایە"من ئەزانم"پاڕانەوە و دوعا"زۆر دەمێکە بایەخەکەی لەدەستداوە، بۆیە تا ئەم زوڵمە هەبێ، هەر هاوار و کوفرو نەفرەتی ئاسمان و زەوی دەکرێ و ئۆباڵەکەی لەسەر خۆتان. "خۆت"باش دەزانی کە زۆرێک هەیە نە لە تۆ و نە لە سەرمایە رازین، هەردووکتان بوون بە بەڵا بەسەرمانەوە و ژیانی ئێمەو ئەم زەمینە جوان و ئەفساناویە تاڵ کردووە."بەڕێزان"ئێوە ، ئەبەدی نین، بەڵام چەند حەزم دەکرد منیش وەک چۆن تیودۆراکیس وتی(گریتا بۆ من مۆسیقایە)، منیش لەناخەوە حەز دەکەم بڵێم کوردستان لانەی پێکەوە ژیانی هاوبەشە بۆ مرۆڤایەتی، باڵاترین ئاستی ئەقڵ و مەعریفە.


ئایا بەم سەرۆک و ئۆپۆزیتسیون و حکومەت و حزبانە بەو ئامانجە دەگەین؟...من لە خەیاڵ ناژێم و بە شانازییەوە شەیتانەکەی ناو شانۆگەرییەکەی(فاوست)م و هەموو رۆژێک مرۆڤە دەموچاوە پڕ لە سکاڵاکان دەبینرێن، بۆیە تاقە چارەسەر دامەزراندنی بەرەی چەپەو هاوڕێیان پێکەوە، پێکەوە و پێکەوە بە هەموو نرخێک، ئاڵای سووری یەکگرتووی 1ی ئایار بەرز رابگرن...ئەو رۆژە بانگەوازی روون و ئاشکرای چینێکە، پەرتەوازبوون رسواو عیبرەتی کردووە: لەبری هارمۆنی ساختە لە گەل نەیاران کە لەدواییدا بە رەنگ زەردی لێدەردەچن، یەکگرتنی خۆمان!


ئایا دەمانەوێ بەم بۆنەیەوە سەرمان بەرز رابگرین و رووی سووری داخوازییە جەماوەریی و چینەیاتییەکان لە دەستی هێزە راستڕەو کۆنەپەرەستەکان دەربکەین و تەکانێک بۆ بەرەوپێشبردنی کۆمەڵگەکەمان بدەین؟!

 

ماڵپه‌ڕی سه‌‌لام عه‌بدوڵا

 

 

 

په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌رۆشنبیرییلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک