په‌یوه‌ندیپه‌رتووکخانه‌ئێمهلینکئه‌رشیفنووسه‌رانده‌سپێک

 

یوسف عیزەدین و

دیمانەیەکى تایبەت بە کێشە و گرفتى گەنجان.

سازدانى: سامان کەریم

 

 

سامان کەریم: بەڕاى تۆ گەنج کێیە؟ ئایا پێوەرێکى ئەوتۆمان هەیە بۆ جیاکردنەوەى لەچینەکانى تر؟

 

یوسف عیزەدین: بۆ ئەوەى هەوڵدانمان بۆ راڤەکردنى ئەم پرسیارەو پرسیارەکانى دیکەش تا رادەیەک روون بێت و تووشى ئیلتیبێس و کۆمەڵێک ئیشکال نەبین، دەبێت لەدەستپێکدا بێنگهێشتێکى "فۆکۆ" وەبیر خۆمان بهێنینەوە کەداوا لەروناکبیرەکان دەکات دەستبەردارى بیرو بۆچوون و تەرحى گشتگیرو پێشبینیکارانە بن.. وەک دەڵێت:( هێشتاکە ئەوانەى نووسین و ئاخافتن دەکەنە پیشە، پێغەمبەرى یەهودییەکان و حەکیمى گریکییەکان و یاسادانەرى رۆمانییەکان دەکەنە پێشەنگ و نمونەى خۆیان ).

 

بۆیە ناکرێت مامەڵەیەکى رەهاو تاک رەهەندانە لەگەڵ هیچ جۆرە پرسیارێکدا بکرێت، ئێمە لەبەردەم هاوکێشەیەکى کیمیایى دۆش دانەماوین، تا بەخوێندنەوەى زیاتر و هاریکارى پسپۆڕان و زانینى خودى یاساى هاوکێشەکە بتوانین، دەرئەنجامەکەى بدەین بەدەستەوە، بەڵکو لەڕووى ئەنتۆلۆژییەوە لەئاست ئاڵۆزترین بوونەوەردا راوەستاوین کەمرۆڤەو بەتایبەتیش قۆناغێکى دیاریکراوى ئەو بوونەوەرە کەگەنجییە؟!.

 

لەڕووى سایکۆلۆژیشەوە قۆناغى گەنجێتى وەک بۆدلێر دەڵێت:

 

(گەنجێتیم بێجگە لەگەردەلوولێک کەلێرەو لەوێ هەڵیدەکرد، هیچى دیکە نەبوو!؟).

 

گەرچى گەنجێتیش وەک سەرجەم قۆناغەکانى دیکەى مرۆڤ، قۆناغێکى جێگیر و زۆر خایەن نییە، بەڵکو راگوزەرەو هێندە نبێت بۆ گەورەیى و دواتریش بەرەو مەرگ هەڵدەکشێت. ئەم قۆناغە هەستیارە بورکان ئاسایە، بەدرێژایى بوونى سیستەم و دەسەڵات و شارستانییەتەکان رووبەڕووى گەورەترین دژایەتى بۆتەوە، رەنگە سازدانى جەنگە بەردەوامەکان بەشێکى ئەو گەمەیەى دەسەڵاتداران و سەرانى سیستەمەکان بووبێت بۆ رزگاربوون لەو هێزەى کەلەنێو گەنجاندا دەجمێت و بێشترین رێگەچارە بۆ بەتاڵکردنەوەى گۆڕەپانى جەنگەکان بووە، کەهەر لەوێدا خودى گەنجێتى کۆتایى پێهاتووە، پێش ئەوەى قسە لەسەر گەنجانى ئەمڕۆ بکەین دەبێت ئاگادارى مێژووى گەنجانى چاخە جیاوازەکان بین، دیارە بەنێر و مێشەوە، بەڵام نابێت ئەو راستیەشمان لەیاد بچێت، هەرچۆن سەرجەم شتەکان لێوانلێون لەحیکایەتى نێرینەکان و مێ لەپەراوێزدایە، ئاواش مێژووى گەنجانى چاخە جیاجیاکان تا ئەم ساتەوەختە، بەشێوەیەکى گشتى مێژووى نێرە گەنجەکانە، قسەو بێسێکى ئەوتۆ دەربێرەى مێینە گەنجەکان نییە، بەدرێژایى مێژوو ئەوەى لەهەموو جەنگەکاندا لەنێر زیاتر رووبەڕووى ترسناکترین دەستدرێژى بوونەتەوە مێینەکان بوون، ئاخۆ هەر ئەوان نەبوون کراونەتە جاریەو کەنیزەک و لەبێزاڕەکانى نەخاسەدا فرۆشراون. "ئیبن بەتووتە" ى گەڕیدە  لەگەشتنامەکەیدا بێس لەوە دەکات چۆن خۆى و برادەرەکانى لەسەر کیژێکى منداڵى تەمەن 8-12ساڵ بەشەڕهاتوون و دواتریش "ئیبن بەتووتە" سەرکەوتوو دەبێت لەوەى ئەو کیژە بکاتە کەنیزەکەى خۆى و ئەمەش بەماناى سێکس دێت لەگەڵ منداڵانێکى کچ، کە تائەمڕۆ درێژەى هەیەو هەرئەوەندە نییە لەکۆمەڵە دواکەوتووەکاندا لەڕێى شەرعەوە پیاوانێک دەستیان بەو منداڵە مێینانە بگات، بەڵکو خودى ئەو دنیایەى کەبەپێشکەوتوو تاریفى خۆى دەکات و بێس لەمافەکانى مرۆڤ دەکات، بێشترین تەرویج بۆ سێکس کردن لەگەڵ منداڵە مێیەنەکاندا دەکات و بێشوومار سایتى پۆرنۆ و کەناڵى بۆ ئەو مەبەستە خستۆتە گەڕ، دیارە لەمەدا حاڵى نێرینەکانیش لەوان  بێشتر نییە. هەر بۆیە قسەکردن لەگۆرانى دنیا وەک خودى ناوەڕۆکى تێڕوانینى بۆ سەرجەم بەها مۆڕاڵییەکان، تووشى ئیشکالى ئەوەمان دەکات کەئەو گۆڕانەى دەبینیرێتەوە زیاتر فۆرم و مۆدێلە، ئەگینا هەر خودى ئەوەى کۆنترین سیستەمى مرۆڤایەتى پیادەى کردووە، هێشتاکە لەنێوەڕۆکدا وەک خۆى پیادەدەکرێت، گەرچى لەفۆرم و خۆ نمایشکردندشیدا جیاواز بێت. دەبینین کەرستەو ئامڕازەکانى جەنگ گۆڕاون، بەڵام ئامانج و مەبەست لەهەڵگیرسانى جەنگ، هیچ جیاوازییەکى لەگەڵ کۆنترین جەنگدا نییە، ئەمە بێجگە لەوەى جەنگى کۆن و نوێ تەنها لەڕێى زیانبەخشین و کوشت و کوشتارەوە دەتوانن بگەنە ئامانجى خۆیان. پێوەندییەکانى خێزان لەسەردەمە کۆنەکانەوە تائێستا هیچى ئەوتۆى تێدا نەگۆڕاوە، ئاخۆ هەر بچووکترین خانەى جەستەى سیستەمە گەورەکە نییەو ئامانج لەبوونى پاراستنى موڵکایەتى و تێکشکاندنى خودى تاکەکانى نییە، بەتایبەتیش منداڵان و گەنجان کەبەهێزترین گورزیان بەردەکەوێت، ئەویش سنووردارکردنى ئازادییەکان و تەئدیبکردن و هەڕەشەلێکردن و لێدان و ئەشکەنجەدان و...تاد. بێشە هەر ئەمەش نییە وەک "فۆکۆ" ئاماژەى پێدەدات لەزیندانەکاندا بەرانبەر بەسەرپێچى کاران پەیڕەو دەکرێت. زیندان و قوتابخانەو هەموو شتەکانى دیکەش  کۆڵەکەى سەرەکى بێڵادەستبوونى سیستەم و دەوڵەتن، ئەشکەنجەدان و هەڕەشەو گوڕەشەو ترساندنیش بەمەبەستى رەتدانەوەو تەئدیبکردن کارێکى سەرەکى هەموو دەزگاکانن، بەخێزانیشەوە، ئیدى دواجار هەموو ئەوەى کەهەیە بۆ پاراستنى سیستەمە، جا ئەو سیستەمە هەر چییەک بێت، زۆر سەرەتایى بێت یان زۆر پێشکەوتوو، بێشترین شێوازى هەندێک لەخێڵە سەرەتاییەکان بۆ راگەیاندنى ئەوەى کە مێرد منداڵانێک بوونەتە گەنج و دواجاریش بوونەتە پیاو، ئەشکەنجەدانیانە، دیارە لەهەمووشى سەیرتر دەبێت ئەوانەى کەبەشێوەیەکى زۆر دڕندانە ئەشکەنجە دەدرێن خەندەو خەنینەوە سەر لێویان جێ نەهێڵێت، ئەگینا دەبنە گاڵتەجاڕى کۆمەڵەکەیان و لەنێویدا جێیان نابێتەوە، ئائەمەیە سادەترین مامەڵە لەگەڵ گەنجان، هەر ئەمەشە وامان لێدەکات بیر لەوە بکەینەوە کەبەدرێژایى مێژوو گەنج وەک تاکێکى جودا سەیر نەکراوە، بەڵکو وەک قۆناغێکى پەڕینەوە، کەپێویستە لەپێناو بەرهەمهێنان و وەچە خستنەوەو پاراستنى کۆمەڵەکەى و زۆر شتى تر، بەزووترین کات گەورە بێت، بۆیە سەیرکردنى گەنج لەو روانگەیەوە بووە کەئاخۆ کەى گەورە دەبێت، نەک لەو تەمەنەدا پێویستى بەچییە، حەز و ویستەکانى کامانەن و زۆر شتى تریش؟!.

 

دەبێت جارێکى دیکەش ئەوە وەبیر خۆمان بهێنینەوە، کەهەوڵدانمان بۆ راڤەکردن رێژەییە، ئەگینا وەڵام و تەرحى حازر بەدەست و سەپاندنى ئەم تێوریى و ئەو تێوریى و شتەکانى دیکە بێمانان.. "لویس فیناس" دەڵێت:

 

(هیچ کاتێک بێجگە لەوەهمەکان شتێکى دیکەم نەنووسیوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا نامەوێت بڵێم کەئەم وەهمانە دوورن لەحەقیقەتەوە، بێوەڕم وایە دەکارێت وەهم لەنێو حەقیقەتدا بخرێتە کار و دەرئەنجام حەقیقەتەکانیش بخرێنە نێو گوتارە وەهمییەکانەوە، بەم شێوەیەش دەگەینە گوتارێک کەشتێکى نامەوجود دروست دەکات، شتێک کەتەوەهومى دەکەین، ئێمە لەواقیعێکى سیاسییەوە تەوەهومى مێژوو دەکەین، کەزیاتر دەیکاتە شتێکى حەقیقى، تەوەهومى سیاسەتیش دەکەین کەبوونى نییە لەگۆشە نیگاى حەقیقەتێکى مێژووییەوە ).

 

سامان کەریم: وەکو ئاشکرایە لەئێستادا گەنجى کورد بەشێوەیەکى گشتى نائومێدن و هەندێکیان سەرى خۆیان وەکو بەختیار عەلى دەڵێت بۆ ناشوێن هەڵدەگرن، هەندێکیتر خۆیان لەناو دەبەن یان شتى خراپ، هۆکارى نائومێدبوونى گەنج لەم واقیعەدا چییە؟

 

یوسف عیزەدین: دیارە پێشتریش لەدیمانەیەکدا ئاماژەم بەگوتەیەکى "کیرکیگارد"داوە سەبێرەت بەوەى کەئەو کەسانە خاوەنى ئومێدن و بەختەوەرن کەتەنها بیر لەساتەوەختێکى هەنووکەیى دەکەنەوە، ئەگینا ئەوانەى بیر لەڕابردوو یان لەداهاتوو دەکەنەوە ناکرێت بەختەوەر بن.

 

ئەقڵیەتێکى تەقلیدى قایل بەهەموو ئەوەى کەهەیە، لەهیچ ئان و زەمانێکدا پرسیارێکى کەینونەیى، مەعریفى، فەرهەنگى، کولتوورى، لادروست نابێت و دەستەو سانە لەئاست زانراوە دووبێرەکراوە کرچ و کاڵەکاندا. ئەو ئەقڵیەتەى کەبێڵادەستە لەنێو کۆمەڵگەى کوردیدا هەروەک زۆر کۆمەڵگەى دیکە، ئەقڵیەتییەکى کەڕو لاڵە، مەگەر تەنها بتوانێت سەیرى ئەوە بکات کەلەدەورو بەرى دەگوزەرێت، راستیەکەى بۆ خۆى راهاتووى تەنها سەیرکردنەو بەس. ئیدى لەنێو ئەو سیستەمە خێڵەکییە کوردییەى کەتا ئەم ساتەوەختە کورد نەیتوانیوە دەستبەردارى بێت، بەڵکو بەپێچەوانەوە خێڵ تێکەڵ بەهەموو دام و دەزگاو پرۆسەکانى کۆمەڵگە بووەو یەکانگیرە لەگەڵ تێڕوانین و فیکرى بێڵادەست و لەمێژینەى کوردو بەبێ مل کەچکردنى تاکەکانیش بۆ ئەم سیستەمە فیوداڵییە خێڵەکییە، چانسى مانەوەو گوزەرانیان ئاستەمە. هەر لەنێو خێزانى کوردییەوە ئەم ئینتیمایە بۆ خێڵ و پێکهاتەکانى دیکە دەست پێدەکات و بەم چەشنە بەردەوام دەبێت. رەنگە بەشێکى کەمى گەنجە هۆشمەندەکان دژ بەم سیستەمە بن و پێکدادانیان لەگەڵیدا هێندەى تر بێ هیوایان بکات، هەرچەند زۆرێک لەو گەنجانەى کەسەربێرى هۆشمەندیشیان بەو واقیعەى کەهەیە، بەڵام پاش دەرچوونیان لەوڵات، دەبینین نەک هەر پرۆژەکەیان سەبێرەت بەگۆڕینى ئەوەى کەهەیە لاگەڵاڵە نەبووە، بەڵکو لەنزیکترین فرسەتیشدا ئامادەى گەڕانەوەن بۆ نێو بێوەشى ئەو سیستەمەو بگرە زۆریشیان پەشیمان دەبنەوە لەوەى کەڕۆژێک لەڕۆژان دژایەتیشیان کردووە، ئیدى گەنجێکى هەڵهاتوو نێر بێت یان مآ پاش ماوەیەک دەگەڕێتەوەو بەهەمان پێودانگەکانى جاران کچ دەخوازێت، یان شوو دەکات و بەهەمان رێچکەى جارانى بێو و بێپیرانى خۆیدا رێدەکات، ئەمانەو چەندین راستى تر هەن. ئەو گەنجانەى لەسەردەمێکى گەنجێتیدا پارت و رێکخراوێکیان دروستکردووە، تاپیریش بوون هیچ کاتێک ئامادەنەبوون رێ بەگەنجانى دیکە بدەن تا بێنە پێشەوەو شوێنەکانى ئەوان بگرنەوە، مەگەر مردن ئەو شوێنانەیانى پێ چۆڵ کردبێتن. کاتێک سەیرى لێدوان و قسەکانى ئەو گەنجانە دەکەیت لەسەردەمى گەنجێتیاندا، دەبینیت تا ئەو پەڕى بێس لەدژایەتى کۆنەخوازى و دەسەڵاتى فیوداڵیانەى بێوانى کورد و ناشیرینیەکانى عەشرەت و خێڵ و میراتە ناشیرینەکانى کورد دەکەن، بەڵام دواتر هەر خۆیان بوونەتە ناشیرینترین دەسەڵات، ئەم جۆرە نمونانە بەبێ جیاوازى لەڕاستەوە بۆ چەپ بەدیدەکرێن.. تەنانەت نێوەندى ئەدەبى و رووناکبیرى  کوردیش لەدژایەتى گەنجەکاندا درێغى نەکردووە، بەتایبەت سەردەمانێک کەئەم هەموو کەناڵى بڵاوکردنەوەو سایتانە نەبوو، ئاستەم بوو گەنجێک بێبەتێکى بڵاوبکرێتەوە، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا کەلەمڕۆدا هەرچۆنێک بێت دەکارێت لەڕێى هەندێک کەناڵەوە بیر و بۆچوون و تەرحەکانى خۆى بگەیەنێت، دەبێت بڵێین چیکردووە، یان چ پرسیارێکى خستۆتە روو؟!.

 

هەروەک چۆن قسەکردنى منداڵان لەبێرەى گەنجانەوە شتێکى سەیرە، ئاواش قسەکردنى بەتەمەنەکان دەربێرەى گەنجان سەیرو سەمەرەیە، ئەو بوونەوەرەى پێى دەگوترێت گەنج خۆى دەیەوێت بڵێت چى؟!.. پرۆژەى چییە؟!.. چۆن بیر دەکاتەوە؟!.. ئەگەر بێدەنگە بۆ بێدەنگە؟!.. ئەگەر داواکارییەکى هەیەو وەڵامى پێنادرێتەوە بۆ قبووڵى دەکات؟!.. لەکاتێکدا گەنجێتى تەمەنێکەو بەسەر دەچێت؟!.. راستە هەموو ئەمانە سیستەمى کۆمەڵایەتى و سیاسى و فەرهەنگى لێى بەرپرسیارە؟َ!.. بەڵام ئاخۆ ئەم سیستەمە هەر وا بەخۆشى دەگۆڕێت؟!.. ئەى ئەگەر گۆڕڕا چى جێى دەگرێتەوە؟!.. راستییەکى من وەک خۆم دژ بەهەموو ئەوانەم کەگەنجان لەدەورى دروشمە رەنگاو رەنگەکانى خۆیان کۆدەکەنەوەو دواتریش لەپێناو مەرامەکانیاندا ئامادەن زۆرترین ژمارەیان تووشى گێچەڵ بکەن، بگرە بەکوشتیشیان بدەن؟!.. هەروەک چۆن رۆژگارێک لەپێناو بەدەستهێنانى ئەمڕۆیەکدا هەزاران گەنج بەکوشتدران، بەڵام ئاخۆ ئەگەر لەمڕۆدا وەک گریمانێک هێزێکى غەیبى زیندوویان بکاتەوەو بڵێت: سەیر بکەن ئەمە ئەو رۆژە بوو ئێوە لەپێناویدا گیانى خۆتان بەختکرد، ئاخۆ کامیان پەشیمان نابێتەوە، کامیان نەفرەت لەخۆیان ناکەن. بەکارهێنانى گەنجان فێڵیکى زۆر کۆنى دەسەڵاتداران و دواتر لایەن سیاسییەکان بووە بۆ گەیشتنە مەرامیان، هەموو ئەوەى "ناپیلیۆن" بەگەنجانى فەڕەنساى کرد، ئەگەر لەڕۆژگارێکیشدا مانادار و پڕ مەغزا بووبێت، ئەوە لەمڕۆدا جێگەى نەفرەتە. هەڵخڕاندنى گەنجان لەدەورى ئایدیۆلۆژیا جیاجیاکان شتێکى ترسناک و بێمانایە.. زۆر لایەن هەن بەناوى بەرگرى لەگەنجان، بەکاریان دەهێنن بۆ مەرامى دیکە، زۆر نووسەر و کەناڵیش هەیە بەناوى داکۆکى لەمافى گەنجان، گەنجان لەدەورى خۆیان کۆدەکەنەوەو ئەمانەو زۆر نمونەى تر. هەروەک چۆن بوون بەمۆدێلى بەرگرى لەمێینە بۆتە قسەو بێس و دەقى نووسینى زۆرێک لەوانەى لەڕاستیدا تا سەر ئێسک دژ بەمافەکان و داواکارییەکانى مێینەن.. بوونى هەموو ئەمانەو نەبوونى وەک یەکە، گرنگ ئەوەیە ئەوان بۆخۆیان چیان دەوێت داواکارییەکانیان کامەیە، چییان دەوێت و تەرحەکانیان کامەیە، سەیرە کەسانى تر لەجێى ئەوان قسەبکات، ئەمە جگە لەوەى کێن ئەوانەى لەبرى ئەوان قسەدەکەن و خۆیان کردۆتە دەمڕاستى ئەوان. ئیدى ئێمە لەڕۆژگارێکدا دەژین ئەوانەى سەدان جار دەستدرێژى سێکسیان کردۆتە سەر ئاژەڵان ئەمڕۆ بێس لەمافەکانى ئاژەڵان دەکەن، ئەوانەى مێینەکانى نێو خێزانەکانى خۆیان بەدەستیانەوە زەلالەتیانە پێشەنگن لەبەرگرى لەمافەکانى مێینەو...تاد.

 

سامان کەریم: کوردستان و عێراق بەگشتى تاوەکو ماوەیەک پێش ئێستاو ئێستاشى لەگەڵدا بێت خێزانەکان بێرێکى ئابوورى گونجاو و بێشیان نەبووەو نییە، گەنجیش وەکو تاکێک لەکۆمەڵگە کاریگەرى ئەم بێرودۆخەى بەسەرەوەیە، بەڕاى جەنابتان ئەم هەژارییە گەنج بەئاقارێکى خراپدا نبێت؟ بۆ نموونە هەندێک کارى نایاسایى وەکو دزى و رێگرى و تەنانەت کارى تیرۆریستیش؟!

 

یوسف عیزەدین: ئەگەر بڕوانینە بەشێکى بەرفراوانى دنیاى میدیاتیکى ئەمڕۆ بەهەموو کایەو بوارەکانییەوە، دەبینین تا چەند کار بۆ شێواندنى لایەنى مۆڕاڵى گەنجان دەکرێت. هەر زۆر دەمێکە بەشێکى هەر زۆرى ئەو فیلمانەى تەرویجى بۆ دەکرێت تایبەتن بەتەشویقکردنى کوشتن و دزى و...تاد.

 

بێشوومار سایت هەن کەتایبەتن بەپۆرنۆ، یان چۆنیەتى ئەنجامدانى کارى تیرۆریستى و دروستکردنى بۆمب و شتى لەو بێبەتانە. ئیدى بەبەرنامە کار بۆ دروستکردنى دڕندەیەک دەکرێت، لەو بوونەوەرەى کەپێى دەگوترێت گەنج!؟.. ئەو هێزانەى کەکۆنتڕۆڵى دنیایان کردووە، کاریان بەبوونى هێمنى و ئاشتى و دنیایەکى ئارام مەیسەر نابێت، بەڵکو بەپێچەوانەوە ئیشیان بەنانەوەى پشێوى و نا ئارامى و کێشەو گرفت و پانیکە، کەهەر هەموو ئەمانە لەسیناریۆ فۆبیا ئامێزەکانیاندا جێدەکەنەوە، لەگەڵ کاڵبوونەوەى کاریگەرى سیناریۆیەک و پەکەوتنى لەڕووى کاریگەرییەوە، سیناریۆیەکى دیکە دێنە پێش، تا کار گەیشتە سەر قڕکردن و کوشتن و سووتاندنى بێڵندەکان بەناوى ئەنفلۆنزاى بێڵندەوە، زۆر سانا خەڵکێکى زۆرى دنیایان هەڵخەڵەتاند و تووشى پانیکیان کردن لەو بوونەوەرە بەستەزمانانەى کەبەبێ بوونى ئەوان دنیا زۆر بێماناتر و ناشیرینتر دەبێت، نامەوێت لەبێبەتەکە لابدەم و بچمە سەر بێس و خواسى ئەو سیناریۆیەى بەناوى ئەنفلۆزاى بێڵندەوە لەدنیادا تەرویجى بۆ کرا، بەڵام هەر بۆ نوکتە پێم خۆشە بێسى ئەوە بکەم هەموو ئەو گۆشتە زۆرەى  پەلەوەرەکان کەلەزۆرێک مارکێتەکانى دنیادا لەکاتى گەرمەى بڵابوونەوەى هەواڵەکەدا نەفرۆشران و کەڵەکە بوون و دواتر گەڕانەوە بۆ ئەو شوێنانەى کەلێوەى هاتبوون، جارێکى تر و پاش ماوەیەک بەناوى مارکەیەکى نوێى بێوەڕپێکراوەوە، کەدەسەڵاتى ئەم شوێن و ئەو شوێن بەدانانى ئەو مارکە بێوەڕ پێکراوانە پارەیەکى خەیاڵیان چنگ کەوت، هەمان گۆشتى پەلەوەرەکانى پێشوو هاتنەوە بێزاڕ و خەڵکى بەو پەڕى قەناعەتەوە گرانتر لەجاران دەستیان دایە کڕینى. ئەمە بەشێکە لەتەکنیکى ئەو پڕوپاگەندانەى کەدەسەڵاتداران بەپشتگیرى کەناڵەکانى میدیا، دەتوانن کۆنتڕۆڵى خەڵکیى پێ بکەن، ئیدى ئەمە وەک نمونەیەک و دەکرێت لەمەشەوە بڕوانینە هەموو نمونەکانى دیکەى، وەک سیناریۆى نزیک بوونەوەى قیامەت و پەیوەستکردنى بەگەرداو و گەردەلول و تۆفان و تووسونامییەکانەوە، تا دەگاتە سیناریۆى ئێیدز کاتێک پێویست بێت بەکار بهێنرێت، ئەگینا لەم ساڵدا سەربێرى کۆبوونەوەى نوێنەرانى نەتەوە یەکگرتووەکان سەبێرەت بەترسناکى ئێیدز لەمڕۆداو نەبوونى بودجەى پێویست بۆ فریاکەوتنى چوار یەکى تووشبووانى ئەو دەردە کوشندەیە، کەچى لەمیدیاکاندا کرا بەژێر لێوەوەو هەر بێسیش نەکرا، چونکە لەمڕۆدا کار بۆ تەرویج بۆ چەشنە سێکسێک دەکرێت کەسروشتى سێکس وەک پێداویستییەکى مرۆیى تێپەڕدەکات و دەبێتە کاڵا و لەبێزاڕى گەرمى کاپیتالیزمدا بێشترین هۆکارێکە بۆ راکێشانى زۆرترین توریست بۆ ئەم شوێن و ئەو شوێنى دنیا، لەکاتێکدا لەهەشتاکاندا بەمەبەستى ترساندن و پاڵنان بەزۆرترین ژمارە خەڵکدا بۆ گەڕانەوە بۆ نێو ئایین و بێوەڕە کۆنەکان و پتەوکردنى خێزان و شتى لەم جۆرە بەشێوەیەکى یەکجار ترسناک لەمیدیاکاندا گەورەکرا. کەواتە ئێیدز وەک خۆى چەند هەبێت و چەند ترسناک بێت، ئەوە نییە کەلەمیدیاکاندا بێس دەکرێت، نەئەو کاتەى کەگەورە دەکرێت، یان ئەو کاتەى کەبچووکدەکرێتەوەو دەخرێتە پەراوێزەوە.

 

ترسناکى میدیاش و کاریگەریشى لەو گەمە ترسناکەیدایە کەدەتوانێت هەموو کاتێک کۆنتڕۆڵى زۆرترین ژمارەى خەڵکى پێبکات. ئەگەر بگەڕێمەوە بۆ پرسیارەکەتان و بەلەبەر چاوگرتنى ئەوەى کەلەدنیادا دەگوزەرآ و وەک هەوڵ بەخێراترین شێوە پاش سازاندن و گونجاندنى لەگەڵ مەرامەکانى کۆنتڕۆڵکارانى دنیا دەخرێتە روو، ئەوە دەگەینە ئەو راستیەى کەناکرێت بەشێوەیەکى تەقلیدى و وەک جارى جاران لەشتەکان بڕوانین.

 

سامان کەریم: ئایا چى دەڵێیت دەربێرەى ئەم دوو وشەیە( گەنجى ناو حیزب) و ( گەنجى دەرەوەى حیزب ) ئایا شتێک هەیە بەم ناوەوە؟ ئەگەر هەیە چ جیاوازییەک لەنێوانیاندا هەیە؟

 

یوسف عیزەدین: پێوەندییەکانى تاک و ئەوانى تر، لەڕوانگەى هایدگەر- ەوە، هەرچەندە تاک هەوڵى خۆ رزگارکردن بدات و مەبەستى بێت سەربەخۆ و ئازاد بێت، بەڵام دواجار دەربێزبوونى لەپێودانگەکان دەبێتە ئاستەم و کاتێک دەزانێت کەوتۆتە ژێر کاریگەرى دیکاتۆرێکەوە، دیکاتۆرێکى بێناو، هەر ئەمەشە هایدگەر ناوى دەنێت" ئەوان" یان ئەوانى تر. بەڕادەیەک کەتاک بۆ خۆى نابێتە بێبەتى بوون، بەڵکو "ئەوان"ن بێبەتى بوون، ئیدى "من" ونبووە لەگێرمەو کێشەى ژیانێکدا کەهیچ ئیختیارێکى نییە لەهەڵبژاردنیدا. "ئەوان" دیزاینێکى بەرفراوان و بێڵادەستى دەرەوەى ئێمەن، کەدەتوانن ئیگۆ، تاک بەرنە دەرەوەى خۆى و بیکەنە یەکێک لە"ئەوان"، بۆیە بوونى هەر یەکێکمان بەشێوەیەک لەشێوەکان بوونێکى وابەستەو تێکشکاوە لەڕووى ملکەچبوونى بۆ "ئەوان".

 

سامان کەریم: رێبوار سیوەیلى لەچاوپێکەوتنێکیدا دەڵێت:( گەنج تاکە ئۆپۆزسیۆنى راستەقینەى پەرتەوازەیە )، ئایا بەڕاى تۆ تاکەى ئەم پەرتەوازەییە بەردەوام دەبێت؟ ئایا گەنج ئاڵتەرناتیڤى هەیە بۆ دەسەڵات؟

 

یوسف عیزەدین: دیارە ئەو گوتەیەى ( رێبوار سیوەیلى) کەبەنموونە هێناوتانەتەوە، بەو پێیەى ئاگادارى سیاقى پێشتر و دواترى نیم، ناکرێت هیچ لەبێرەیەوە بڵێم!؟.. بەڵام ئەگەر بەئەبستراکتى بڕوانینە گوتەى( گەنج تاکە ئۆپۆزسیۆنى راستەقینەى پەرتەوازەیە)، ئەوە پێویستە هەڵوێستەی لەئاستدا بکەین!؟.." هێربێرت دەین" لەوتارێکیدا بەناوى" هەندێک بیرۆکە سەبێرەت بەڕادیکالیزمى خوێندکاران"، بێس لەخۆپیشاندان و پرۆتێستۆکانى مانگى نیسان و مایسى ساڵى 1998- ى خوێندکارانى زانکۆى"کۆلۆمبیا" دەکات، هەر لەهێرشکردنیان بۆ سەربیناى زانکۆ و کۆلێژەکان و تا سوتاندنى فایل و دۆسآ و شتەکانى تر و بەبێرمتەگرتنى کارمەندانى زانکۆ و زۆر شتى دیکەى لەو جۆرە دەکات. لەمیانى وتارەکەیدا ئاماژە بەوە دەکات ئەو چەشنە بزووتنەوانە تا کوێ بڕدەکات، کەدیارە رێگە پێدانى سنووردارەو لەئاستێکدا دەسەڵات بەتوندى وەڵامیان دەداتەوە. بەڵام بەدەر لەمانە راستیەک هەیە، ئەویش پاش روودانى چەندین جۆر و چەشنى ئەو شێوە پرۆتێستۆ و رووبەڕووبوونەوانەى خوێندکاران یان گەنجان لەگەڵ دەسەڵات، چیان بەدەست هێنا، ئاخۆ دەکرێت یاخی بوونێکى نێگەتیفمان پێ بێش بێت، کەهیچ ستراتیژێکى نەبێت و مەبەست تەنها پشێوى بێت؟!.. ئەمانەو زۆر پرسیارى تر هەن کەئێخەمان پێدەگرێت و راڤەکردنى کارێکى سەرپێى و ئاسان نییەو لەم دەرفەتەشدا ناکرێت یەکاڵاى بکەینەوە!؟.

 

کاتێک گەنجان وەک ئۆپۆزسیۆن تاریف بکەین، ئەوە بێگومان دەیانکەینە ئەڵتەرناتیڤێکى سیاسى بۆ دەسەڵات، واتە بێڵادەستبوونى دەسەڵاتێکى تر، هەرچەندە تائێستا دەسەڵاتێکى وا لەدنیادا بێڵادەست نەبووە، بەڵام لەگریمانێکدا ئەگەر توانى خۆى ببێتە دەسەڵات، چى روودەدات؟! چۆن ئیدامە بەخۆى دەدات؟! تاکەى دەسەڵات دەبێت و لەچ ئان وساتێکدا شوێن بۆ گەنجانى دیکە چۆڵ دەکات، کێن کارێزماو ئۆتۆریتەى ئەو ئۆپۆزسیۆنە گەنجانەیە، ئاخۆ هەر بوونى ئەوان وەک کارێزماو ئۆتۆریتە، تێکشکاندنێکى دیکەى خودى ئیگۆى فەردانیەتى گەنجان نییە؟! تاچەند ئەمانە بەڕاستگۆیى دەمێننەوە؟! یان چى وایان لێدەکات بەڕاستگۆیى بمێننەوە، ئەگەر وەک گریمانێک شتێک هەبێت ناوى راستگۆیى بێت!؟ ئەمانەو دەیان پرسیارى تر دەکرێت بخرێنەڕوو.. یان وەک هەموو جارێک مەبەست لەفریودانى گەنجان و هەڵخراندنیانە بۆ هاتنە سەرکارى لەوەو دواى لایەن و کەسانێکى پشت کەوالیس، ئایا تائێستا هەموو سیناریۆکانى بەکارهێنانى گەنجان هەر وا نەبوون!؟

 

سامان کەریم: دروستبوونى رێکخراوى ناوەندى مەدەنى و گەنجانە هەوڵێکە بۆ گەڕاندنەوەى ئومێد بۆ گەنج یاخود خەساندنى تواناو دووبێرە راکێشانەوەى گەنجە بۆ کۆشى حزب؟

 

یوسف عیزەدین: بەو پێیەى ئاگادارى کارو هەڵسووڕانى ئەو رێکخراوە مەدەنیانە نیم، ناتوانم هیچى لەبێرەوە بڵێم.

 

بەڵام دەکرێت لەتێڕوانینمان بۆ ئەمڕۆى دنیا، راڤەى شتەکان بکەین ئەوەندەى مەزەندەى دەکەین و وەک بۆچوونێک بیخەینەڕوو، ئەگینا پێداگرتن لەسەر بیرۆکەیەک و خستنەڕووى وەک شتێکى رەها دۆگماتیگەو هیچ سوودێکى نییە. هەن پێیان وایە کۆمەڵگەى ئەمڕۆ مرۆڤایەتى لەرۆژهەڵاتەوە بۆ رۆژئاوا، لەبێکورەوە بۆ بێشوور، کەوتۆتە ژێر کاریگەرى ئیرۆس و بەکاربردنەوە(استهلاک)، هەموو ئەو کۆمپانیاو شەریکە گەورانەى بوونەتە دەسەڵات و ئەوەى دەیانەوێت لەڕێى تەحەکوم کردن بەبێزاڕەوە دەیسەپێنن. بۆیە لەدنیاى زلهێزەکان و کاپیتالیزمە گەورەکاندا بێسێک نییە تایبەت بەمرۆڤ و مافەکانى بێت، قسەیەک لەبێرەى جوانى و ناشیرینى دنیاوە ناکرێت، سوود و قازانج و سەیرکردنى مرۆڤ وەک بەکابەرێک بێبەتى ئەمڕۆى ئەوانە. کوشتنى سەربێزە ئەمریکییەکان و پێویستیان بەتابووتێکى یەخچاڵئاسا بۆ گوێزانەوەیان بۆ ئەمریکا، بەشێوەیەک کەبۆگەن نەکەن، بووە مایەى کردنەوەى کارگەیەکى تایبەت بەدروستکردنى ئەو جۆرە تابووتانە لە شارێکى سنوورى تورکیا، کەلەچاوپێکەوتنێک لەگەڵ بەڕێوەبەر و کارمەندانى ئەو کارگەیەدا، لەجێى دەربڕینى نیگەرانیان سەبێرەت بەوەى هەر دروسکردنێکى تابووتێکى زیاد بەواتاى کوژرانى مرۆڤێک دێت، جا ئەو مرۆڤە هەرکێیەک بێت و بەچ مەبەستێک کوژرابێت، بەڵام خاوەنە کارگەو کارمەندانى شوکرى خوایان دەکرد کەئاوا ئیش زۆر بووەو بێزاڕیان کەوتۆتە گەڕ و داواکاربوون لەخوا کەڕزقیان نەبڕێت، چونکە بژێوى خۆیان و منداڵیانی لەسەرە.. ئەمەیە گاڵتەجاڕى ئەو بوونەوەرە خۆویستەى کەپێى دەڵێن مرۆڤ؟!

 

 لەمڕۆدا دەسەڵات هەر ئەو دەسەڵاتە لۆکاڵییە نییە کەدەبینرێت، بەڵکو دەسەڵاتێکى میدیاتیکى بەرفراوان و بێڵادەستە، بەبێ تێکشکاندنى ئەو دەسەڵاتە خودى هیچ دەسەڵاتێک کەهێزەکانى دنیا هەوڵ بۆ مانەوەى دەدەن تێک ناشکێت. ئەگەر بڕوانیتە ئەوەى ئەمڕۆ لەدنیاى سیستەمەکاندا هەیە دەبینیت خوازراوەو هەمووى لاسایکردنەوەى یەکێکى ترەو مەبەستیش لەبوونیان رآ خۆشکردنە بۆ زیاتر هەڵسوڕانى سەرمایەو قازانجى زیاتر.

 

سامان کەریم: رەوتى رۆشنبیرى و مەعریفى ئێستاى گەنج چۆن دەبینیت؟ ئایا ئومێدبەخشە بۆ ئەوەى کاریگەرى لەسەر دەسەڵات دروست بکات و واى لێبکات بگۆڕێت؟

 

یوسف عیزەدین: "هۆبز" پێى وایە دەسەڵات دڕندەیەکە بۆ خۆى و تەنها یاسایەکى هەوڵدانیەتى بۆ ترساندن و تۆقاندنى بەرانبەرەکەى، ئەمە بێجگە لەوەى بەڕاى ئەو مرۆڤ دڕندەو گورگێکە دژ بە مرۆڤەکانى تر و هەموو کارێکى بەکۆمەڵ و خۆیەکخستنى لەوەوە سەرچاوە دەگرێت کەلە شتێک دەترسێت و لەگەڵ نەمانى ئەو ترسەشى دەبێتەوە بەگورگەکەى جاران و لاى "هۆبز" دەسەڵات درێژکراوەى دەسەڵاتى بێوک و خێزان و ئەوانى ترە. ئیدى دەبێت ئەوە لەبیرى خۆمان بسڕینەوە کەلەم دنیایەدا دەسەڵاتێک هەبێت بگۆڕێت بەماناى گۆڕان؟!.. ئەمانە هەمووى تەوەهومە ئەگینا حەقیقەتى ئەو پرۆسێسەى دەسەڵات خۆى تێدا بەرهەمدێنێتەوە زۆر جیاوازەو بەدەرە لەخەون و خەیاڵە  یۆتۆپیه‌کانى ئێمە. دەسەڵات کاژ دادەماڵێت، وەک فۆرم خۆى نوێ دەکاتەوە، بێنگەشەى گۆڕان دەکات، بەڵام لەڕاستیدا ناگۆڕێت، دەسەڵات هەر دەسەڵاتەو نابێتە شتێکى تر، دەسەڵات لەناو دەبرێت ئەگینا گۆڕانى لەسەر داواى ئەم و ئەو مەحاڵە.

 

سامان کەریم: کاریگەرى کولتوورى داخراو چییە لەسەر گەنج؟ ئایا تەکنۆلۆژیاو بەکارهێنانى لەلایەن گەنجەوە هەوڵێک نییە بۆ رووبەڕووبوونەوەى کۆمەڵگەى داخراو؟

 

یوسف عیزەدین: کۆمەڵگەى داخراو و کۆمەڵگەى کراوە بۆ خۆیان تێورین؟!.. کام کۆمەڵگەى کراوەى ئەوروپاو ئەمریکایە ئەو گەنجانە دەکاتە سەربێز و دواتر دەیاننێرێتە ئەم شوێن و ئەو شوێنى دنیا تاوەکو بکوژرێن، سەقەت و نووقسان بن.. تۆ بڵێى ئەوانە لەنیعمەتەکانى کۆمەڵگەى کراوە هەڵهاتبێتن؟! یان ئەو گەنجانەى ئەوروپاو وڵاتانى پێشکەوتووى دیکە، بەقەولى کەسانێک سەر بەکۆمەڵگەى کراوە، چى ناچاریان دەکات تلیاک و بەن و حەشیش بەکاربهێنن؟! چى وایان لێدەکات پەنا بۆ سەیرترین کردەى سێکسى بەرن، چى وا لەنێرەکان دەکات ببنە "گەى" و نێر سوارى خۆیان بکەن؟!

 

من پێم وایە دابەشکردن و جیاکردنەوەى ئەم دنیا ناشیرینەى ئەمڕۆ هێندە کارێکى ئاسان نییە.

 

سامان کەریم: ئایا توند و تیژبوونى گەنجان لەکاتى داواکردنى مافەکانیاندا( بۆ نموونە خۆ پیشاندانەکانى کەلار )، بەشتێکى سروشتى گەنجانەى دەبینى، یاخود ئەوەى کاریگەرى دەرەکى لەسەرە بۆ نموونە وەڵامنەدانەوە لەلایەن دەسەڵاتەوە؟

 

یوسف عیزەدین:  "تۆرین" بێس لەشکستى راپەڕینى 1968دەکات و پێى وایە کەخوێندکاران نەیانتوانیوە سوود لەو هەل و مەرجە وەربگرن کەبۆیان هاتۆتە پێش، تا بتوانن سیستەمى ئەو دەم بگۆڕن. "تۆرین" پێى وایە مادەم تەکنۆلۆژیا لەدەست کۆمەڵێک کەسى تەکنۆکرات و زاناو موکتەشیفەکاندایە، کەواتە سروشتییە ئەوانە ببنە چینى دەسەڵاتدار و کاریگەریان لەسەر کۆمەڵگە هەبێت، بەم پێیەش پێناسە کۆنەکانى پۆلێنکردنى چینایەتى تەنها لەمابەینى کرێکار و سەرمایەداردا نامێنێتەوە.. ئەگەر سەران و بێڵادەستانى بەڕێوەبردنى تەکنۆلۆژیا بەو شێوەیە هەموو شتێکیان کۆنتڕۆڵکردبێت، کەواتە تواناى بڕیاردانیشیان لەهەموو بڕیاردەرەکانى دیکەش کاریگەرترە.

 

سامان کەریم: دەسەڵات ویستویەتى گەنج بەچ ئاراستەیەکدا بەرێت؟ ئەى ئایا رۆشنبیران ئەرکیان چییە بۆ ئاراستەکردنى گەنجان بەشێوەیەکى بێشتر؟ ئایا رۆشنبیرانى ئێمە تا ئێستا ئەم کارەیان کردووە؟

 

یوسف عیزەدین:  قسەکردن لەسەر کایەى رۆشنبیرى قسەکردن نییە لەسەر پێکهاتەیەکى لێکچوو و هاوشێوە. "گرامشى" یەکێکە لەو رۆشنبیرانەى کەپێى وایە کتێبى "میر" ى "مەکیاڤیلى" پێش مانیفیستۆى "مارکس" کەوتووە، چونکە بەڕاى ئەو کتێبى"میر" گوزارشت لێکەرى خەڵکى ئیتالیایە بۆ دروستکردنى دەوڵەت.. بەڵام ئاخۆ ئەمە وایە؟!

 

یان کاتێک رۆشنبیر و نووسەرێکى وەک" ئیسماعیل بێشکچى" پێى وایە:" دیکتاتۆریترین حکومەتى کوردى بێشترە لەدیموکراسیترین حکومەتى ناکوردى".. ئاخۆ ئەگەر لەمڕۆدا پرس بەگەنجان و خەڵکانى کوردستان بکەین، ئاخۆ چەندیان ئەم گوتەیەیان پێ وایە؟!.

 

تێڕوانینى رۆشنفیکران و نووسەران تاک رەهەند و لێکچوو نین، تا بزانین ئەمانە چیان بۆ گەنجان پێیە؟!. فرە رەهەندى بیر و بۆچوونەکان و جودایى تەرحەکان و مەوداى بەرفراوانى راڤەکان زۆر لەوە گەورەترن سنوورداریان بکەین و بزانین پەیامى ئەوان بۆ گەنجان چییە؟! گەنجان ئەگەر چاوەڕێى مانیفیستۆیەک بکەن تا لەوێوە دەست پێبکەن، ئەوە نابێت هیچیان لێ چاوەڕوان بکەین، بەدرێژایى مێژوو ئەوانەى پەیڕەویان لەمانیفیستۆکان کردووە نەگەیشتوونەتە هیچ؟!

 

سامان کەریم: ئایا گەنجى ئێمە توانیویەتى پرسیار دروست بکات؟ ئەگەر توانیویەتى بۆچى نەیتوانیوە گۆڕانکارى بکات؟

 

یوسف عیزەدین: بوون"کەینونە" هاوشێوەى بێرستەیەکى ماتەریالى نییە تا بەردەوام بتوانین لەڕووى فیزیایى و کیمیاییەوە دۆخەکانى دەستنیشان بکەین، بەڵکو بوون بۆ خۆى جووڵەیە، ئەگەر لەخاڵێکدا بەجێگیرمان زانى هێندە نبێت دەبێتە شتێکى تر و لەقاڵبنادرێت، هەروەک چۆن بۆ راڤەکردن و شیکارکردنیشى پێودانگ و تەرح و بۆچوونە تەقلیدییەکان دادمان نادەن، چونکە ئێمە هەمیشە لەئاست نەزانراوێکدا راوەستاوین کەئەویش کەینونەیە!؟.

 پێوەندى بوونى ئێمە بەدنیاوە، لەهەر کاتێکدا دنیا لامان بووە بێبەتێکى دەرەکى، ئەوە هەستکردنمان بەدنیا لاواز دەبێت یان نامێنێت، چونکە ئەو دەم دنیا دەبێتە دنیاى ئێمە!؟.

 

 دنیا ئەو کۆمەڵە شت و دیاردانە نییە کەسەرپێى پەى پێدەبەین. بۆ تێگەیشتن لەو بوونەى کەدەکەوێتە دەرەوەى خۆمان، دەبێت راڤەى بوونى خۆمان کردبێت و لێى حاڵى بووبێتین، ئیشکالی زۆرێک لەتەرحە فەلسەفییەکان لەوەدایە بوون وەک خۆى و مەعریفەى ئێمە سەبێرەت بەبوون تێکەڵ دەکەن، بەم شێوەیەش بوون دەبێتە چەمکێکى ئەقڵى ئەبستراکت. زانست یەکێکە لەو بوارانەى لەگەڵ بوونى مرۆڤدا هاتۆتە کایەوەو هەیە، لەگەڵ نەمانى بوونى مرۆڤیش وەک گریمانێک لەڕۆژگارێکدا نامێنێت!؟

 

پرسیارکردنێک کەتەجاوزى شتە سەرزارەکى و پێویستییە ئانییەکان نەکات، پرسیارێکى نەزۆکە.. لەکاتێکدا بوونى پرسیارە گرنگ و گەورەکان لەناخەوەڕا خۆى لەقەرەى بوون و دنیا دەدات و رێنیسانسى ئەوروپاش چەشنێک بوو لەو تەوژمە گەورانەى کەپرسیارەکان دروستیان کردو دواتریش بۆخۆى بووە دەیان پرسیار. پرسیارکردنى گەنجان ئەگەر هەبێت، دەبێت بڕوانرێتە ئەو دنیابینییەى لەپشت ئەو پرسیارانەوە هەیە، دەبێت سەیرى ئەودیوى پرسیارەکانیان بکەین، ئەگینا پرسیارە سەتحى و سەرزارەکییەکان بوون و نەبوونیان وەک یەکە.

 

سامان کەریم: پەیوەندى گەنج و دەسەڵات لەکوردستاندا چۆن دەبینیت؟

 

یوسف عیزەدین: وەک خۆم بەهۆى دابڕانمەوە لەواقیعى کوردستان ئاگادارى نیم.

 

سامان کەریم: گەنج و راهاتن لەسەر خواردنەوە کهولییەکان و ماددە بێهۆشکەرەکان بۆچى دەگەڕێنیتەوە؟ کەمتەرخەمى کۆمەڵگەیە یان نابەرپرسێتى دەسەڵات؟

یوسف عیزەدین: دیارە پێشتر لەسیاقى هەوڵدانمان بۆ راڤەکردنى پرسیارەکانتان تاڕادەیەک شتێکمان سەبێرەتى خستەڕوو.

 

سامان کەریم: ئایا ململانێى نەوەى کۆن و نەوەى نوێ لەکۆمەڵگەى کوردیدا هەیە؟

 

یوسف عیزەدین: ئەگەر هەشبێت ململانێیەکى سەتحییە و ئەقڵیەتى کوردى بەنەوەى نوێ و کۆنییەوە، بەشێوەیەکى گشتى خاڵى هاوبەشیان زیاترە وەک لەخاڵى جیاوازى، گەرچى لەڕوو و لێرەو لەوآ بێس لەو ململانێیە دەکرێت، وەک ئەوەى تەوژمێکى نوێ بەڕێوە بێت و بۆ گۆڕینى ئەقڵییەتى سەلەفیانە، بەڵام هێشتاکە کۆمەڵگەى کوردى و مرۆڤى کورد ئەوەیە کەلەڕشتەى مروارى- دا بێسکراوە، کامە گۆڕانکارى و تەوژمى فیکرى و مەعریفى پایەکانى پێشووى هەڵتەکاندووە، بەهەرحاڵ لەکۆتایشدا هێندەى کەدەبێت بگوترێت ئەوەیە، ئەم بێسە ئەگەر قەول بێت قسەى لەسەر بکرێت زۆر لەوە زیاتر هەڵدەگرێت کەلەم دەرفەتەدا بەمەبەستى کردنەوەى دەرکەکانى پرسیارکردن خۆمان لێدا.

________________________________________

*تێبینى: ئەم دیمانەیە بەشێکە لەپرۆژەى کتێبێک کەلەلایەن" سامان کەریم"ەوە سازکراوەو دواتر لەگەڵ کۆمەڵێک دیمانەو بێبەتى تردا بەچاپ دەگات.